Ἀπό τό ἀρχεῖο τῆς «Ἑστίας», 1 Ἀπριλίου 1923
Μετά τά τελευταῖα κρύα ἕνας Ἀμερικανός ἰδιοκτήτης πανσιόνας ἐθεάθη ἀπό τούς ἐνοίκους του περιφερόμενος εἰς τούς διαδρόμους τοῦ ἀκινήτου του μέ λινά φορέματα καί μέ ἕνα ἐλαφρότατον ψαθάκι εἰς τήν κεφαλήν. Οἱ ἔνοικοί του, φυσικά, τόν ἐκύτταζαν ὡς περίεργον θηρίον.
– Μή παραξενεύεσθε, κύριοι! τούς εἶπε τότε ὁ παράδοξος ἄνθρωπος! Ἐσεῖς ἔχετε τήν ἰδέαν πῶς κάνει κρύο. Λοιπόν ἐγώ σᾶς βεβαιώνω, ὅτι δέν κάνει καθόλου κρύο. Ἐξ ἐναντίας μάλιστα, κάνει μιά φρικτή κουφόβραση!
Καί, ἐπειδή οἱ ἔνοικοί του εἶχαν ἀρχίσει νά τόν βλέπουν ὡς δραπέτην τοῦ φρενοκομείου, ὁ σοφός ἰδιοκτήτης τους ἐξήγησε τήν ἰδεολογίαν του, διότι περί ἰδεολογίας ἐπρόκειτο.
-Τό πᾶν εἶνε ἡ ἰδέα, κύριοι! τούς εἶπε. Σκεφθῆτε πρός στιγμήν, ὅτι ζεσταίνεσθε καί θά σκάσετε ἀπό τή ζέστη. Ἐμπρός! Μιμηθῆτέ με! Φωνάξετε ὅλοι μαζῇ: Τί ζέστη, Θεέ μου, τί ζέστη!
Καί ἐπρόσθεσεν:
-Ἐπειδή, λοιπόν, κύριοι, καθώς τό ἀντιλαμβάνεσθε καί μόνοι σας, ἡ ζέστη κατήντησεν ἀνυπόφορη, καταργῶ ἀπό σήμερον τό καλοριφέρ.
Οἱ ἔνοικοι ὅμως, ἄνθρωποι πεζοί καί ἀνίκανοι νά μεταρσιωθοῦν μέχρι τοῦ κόσμου τῶν ἰδεῶν, δέν κατώρθωσαν νά ἀντικαταστήσουν τήν καταργηθεῖσαν κεντρικήν θέρμανσιν τῶν δωματίων των μέ τήν θερμάστραν τῆς ἰδέας καί ἔσπευσαν νά καταγγείλουν τόν ἰδιοκτήτην των καί νά τοῦ ζητήσουν ἀποζημίωσιν διά τήν ἐκ μέρους του παραβίασιν τῶν ὅρων τοῦ ἐνοικιαστηρίου συμβολαίου, συμπεριλαμβάνοντος, μεταξύ τῶν ἄλλων ὑποχρεώσεων τοῦ διοκτήτου, καί τήν θέρμανσιν.
Καί αὐτά μέν συνέβησαν εἰς τήν Ἀμερικήν, τήν γῆν τῶν δολλαρίων. Εἰς τάς Ἀθήνας ὅμως, τήν γῆν τῶν λιμοκοντόρων, πρέπει ν’ ἀρχίσωμεν ὅλοι νά γινώμεθα Κουεΐσται. Εἶνε ὁ μόνος τρόπος νά τρῶμε καθημερινῶς ἁγνότατον γάλα, ἀνόθευτον βούτυρον, ἔλαιον τῆς Λούκας καί νά μήν μᾶς λείπουν ἀπό τό τραπέζι μας τό ἀρνάκι τοῦ γάλακτος, τό νεογέννητον μοσχαράκι, τά μπαρμπούνια τῆς ὥρας, ὁ ζωντανός ἀστακός διά τούς περισσοτέρους εἰς τήν Ἱστορίαν «οὗ τά πράγματα, λέγει ὁ Στωικός φιλόσοφος ἀλλά ἡ περί αὐτῶν δόξα». Μέ ἄλλους λόγους, δέν ἔχει καμμίαν σημασίαν τό τί ἔχετε μέσα εἰς τό πιάτο σας. Μπορεῖ νά ἔχετε βοῦν, ἀροτριώσαντα ὁλόκληρον τήν Πελοπόννησον, ὅπως ἔλεγαν οἱ παλαιοί εὐθυμογράφοι, οἱ ὁποῖοι δέν ἦσαν καί πολύ χειρότεροι ἀπό τούς σημερινούς. Σκέπτεσθε ἀμέσως, ὅτι ἔχετε μοσχαράκι τοῦ γάλακτος.
Καί ὁ ἀροτήρ μεταβάλλει ἀμέσως, ὡς θαύματος, μορφήν καί σύστασιν. Ἐάν ἐν τῷ μεταξύ, κατά τήν μάσσησιν, σᾶς πέσῃ κανένα δόντι, δέν θά πταίῃ τό μοσχαράκι, ἀλλά τό δόντι.
Ἡ ἰδέα, κατά, τοῦτο ὁμοιάζει μέ τήν φιλοσοφικήν λίθον τῶν ἀλχημιστῶν. Μεταβάλλει ὅλα τά ἀγενῆ μέταλλα εἰς χρυσόν. Ἀρκεῖ νά ἔχωμεν πίστιν εἰς αὐτήν. Καί, δυστυχῶς, ἀπό τούς περισσοτέρους λείπει ἡ πίστις, ὅπως ἔλειψε καί ἀπό κάποιον γνωστόν μου κύριον, ὁ ὁποῖος εἶχε τήν ὡραιοτέραν ἰδέα τοῦ κόσμου, ἀλλά δέν κατώρθωσε νά τήν κάμῃ νά καρποφορήσῃ. Νυμφευμένος πρό εἰκοσαετίας, ἔλαβε μίαν καλήν ἑσπέραν τήν ἔμπνευσιν νά μεταβάλῃ τήν γυναῖκά του, ἕλκουσαν τό γένος ἐκ τῆς οἰκογενείας τῶν ἀναμηρυκαστικῶν, εἰς τήν γυναῖκα τοῦ πλησίον του, ἡ ὁποία ἀνῆκεν εἰς τό οὐράνιον γένος τῶν Χερουβείμ. Ἔκλεισε λοιπόν τούς ὀφθαλμούς του, περιεπτύχθη τήν γυναῖκά του καί ἄφησε τήν ἰδέαν νά συμπληρώσῃ τά ἐπίλοιπα. Φαίνεται, ὅμως ὅτι ἀπέτυχεν οἰκτρῶς.
-Ἀδύνατον! Μοῦ εἶπεν ἀπελπισμένος τήν ἑπομένην. Εἶνε καί μένει.
-Ἐπίμενε! τόν ἐσυμβούλευσα. Ὁ ἐπιμένων νικᾶ!
-Ἀδύνατον! Μοῦ ξαναεῖπεν ἀπελπισμένος. Ἡ ἰδέα μένει ἰδέα καί ἡ κατσίκα μένει κατσίκα!
Τοῦ ἔλειπεν, ἁπλούστατα, ἡ πίστις. Καί ἦτο πολύ φυσικόν! Τοῦ τήν εἶχε βγάλει ἡ γυναῖκά του.
ΠΑΥΛΟΣ ΝΙΡΒΑΝΑΣ
