Ἀπό τό ἀρχεῖο τῆς «Ἑστίας», 9 Φεβρουαρίου 1923
Ἡ «Ἑστία» ἐζήτησεν ἐπανειλημμένως τήν προσωπικήν ἐπέμβασιν τοῦ κ. Ἀρχηγοῦ τῆς Ἐπαναστάσεως εἰς τόν ἀγῶνα κατά τῆς αἰσχροκερδείας. Νομίζω, ὅτι ἔπρεπε ν’ ἀρχίσῃ ἀπό κἄπου ἀλλοῦ. Πρίν ζητήσῃ, δηλαδή, τήν ἐπέμβασιν τῆς Ἐπαναστάσεως, κατά τῶν ληστῶν τῶν κεντρικῶν δρόμων, νά ζητήσῃ τήν ἄδειαν τῶν ληστευομένων διά τήν σωτηρίαν των. Δυστυχῶς ἀπεδείχθη, ὄχι μόνον εἰς τήν Ἑλλάδα, ὅτι αἱ ἐξουσίαι τοῦ Κράτους, μόναι των, δέν εὑρῆκαν ποτέ τό μυστικόν τοῦ Ἡρακλέους, διά νά κόψουν καί τάς ἑπτά κεφαλάς τοῦ νέου θηρίου. Ἐκεῖ ὅπου κόβεται ἡ μία κεφαλή, φυτρώνει ἄλλη. Διατιμήσεις, καταδίκαι, πρόστιμα ἀπεδείχθησαν ὅλα φρέσκος ἀέρας, χωρίς τήν συνδρομήν τῶν πολιτῶν.
Τό εἶδος πού διατιμᾶται σήμερον ἐξαφανίζεται, ὡς γνωστόν, τήν ἑπομένην. Κἄποτε μάλιστα ἐξαφανίζεται πρίν διατιμηθῇ, ὁπότε ἡ ἐξαφάνισίς του εἶνε ἀλάνθαστον σημεῖον, ὅτι ἐπίκειται διατίμησις. Τί συμβαίνει λοιπόν; Τό Ἐμπόριον αὐτοκτονεῖ; Κάθε ἄλλο! Τό ἴδιον ἐξηφανισμένον εἶδος ἐμφανίζεται πάλιν εἰς μυστικάς ὥρας πρός τούς πιστούς του, ὅπως ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστός ἐνεφανίσθη εἰς τούς μαθητάς του μετά τήν ἐξαφάνισίν του ἐκ τοῦ τάφου, ὅπου ἡ κουστωδία τῶν χωροφυλάκων τῆς ἐποχῆς ἐκείνης εἶχε μείνει μέ ἀνοικτόν στόμα πρό τοῦ θαύματος, ὅπως μένει καί ἡ σημερινή. Ἐάν ἡ παρομοίωσις μοῦ εἶνε ἀνευλαβής, δέν πταίω ἐγώ. Πταίει ἡ ὁμοιότης μεταξύ τῶν θαυμάτων. Καί ἀναφέρω ἕνα μικρόν παράδειγμα τῆς ὁμοιότητος αὐτῆς. Γνωστός μου κύριος ἐζήτησε προχθές πατάταν ἀπό τόν γειτονικόν του μανάβην.
-Ἀνέστη! τοῦ εἶπεν ὁ μανάβης. Οὐκ ἔστίν ὧδε! Ἀλλά ὁ πελάτης εἶχε τήν πίστιν, ἡ ὁποία δημιουργεῖ τά θαύματα.
-Ἄκουσε νά σοῦ πῶ! εἶπεν εἰς τόν μανάβην. Ἐγώ δέν θέλω ἀπό τής κοινές πατάτες. Θέλω ἐκλεκτές! Ἐννόησες; Κι’ ἄς εἶνε καί ἀκριβώτερες! Ἡ τιμή δέν μ’ ἐνδιαφέρει.
-Ἀφοῦ εἶνε ἔτσι, τοῦ εἶπεν ὁ μανάβης, ὑπάρχουν μερικές πατάτες διά τούς ἐκλεκτούς πελάτας.
Καί ἡ ἐξαφανισθεῖσα πατάτα ἐνεφανίσθη ὡς ἐκ θαύματος ἐνώπιον τοῦ πελάτου, ἐπληρώθη πρός ἑπτά δραχμάς τήν ὀκᾶν καί τόν ἠκολούθησε. Κατά τόν ἴδιον τρόπον ἐνεφανίσθησαν καί ἐμφανίζονται εἰς πολλούς συμπολίτας ψάρια, ἀστακοί, κρέατα, τυριά, λάδια καί πᾶσα ἐξαφανισθεῖσα ἀγαθωσύνη. Ἐρχόμεθα ἔπειτα εἰς τά ποινικά μέτρα κατά τῆς αἰσχροκερδείας. Ἡ ἐφημερίς μᾶς πληροφορεῖ, ὅτι ἐτιμωρήθη μέ φυλάκισιν καί πρόστιμον ἕνας δυστυχισμένος πλανόδιος, διότι ἐπωλοῦσε… νευρωμένον ξύδι! Ἐν τῷ μεταξύ ἡ Δεξαμενή ὁλόκληρος ἀπό τήν συγκίνησίν της, διοχετεύεται εἰς τά γάλατα καί τά κρασιά τῆς πόλεως, χωρίς κανείς νά ἀνησυχῇ ὑπερμέτρως. Ὁ ξυδᾶς ὑπῆρξεν ἁπλῶς τό ἐξιλαστήριον μοιραῖον θῦμα! Παρακάτω πληροφορούμεθα, ὅτι ἕνας ἰχθυοπώλης κατεδικάσθη καί αὐτός εἰς φυλάκισιν καί πρόστιμον, διότι ἐπώλει μαρίδαν πρός 12 δρχ. τήν ὀκᾶν. Ὁ ἠλίθιος! Ἀντί νά πωλῇ τήν μαρίδαν του πρός 16 καί 20 δραχμάς τήν ὀκᾶν, ὅπως πωλοῦν ὅλοι οἱ ἄλλοι, χωρίς κανείς νά τούς καταγγέλλῃ, αὐτός ἐπήγαινε διά τό παράσημον. Καί ἀντί νά παρασημοφορηθῇ, ὅπως τοῦ ἔπρεπεν, ἐπλήρωσε τό σφάλμα του, καί εἶνε βέβαιον ὅτι δέν θά τό ξανακάμῃ.
Δυστυχῶς, αὐτός εἶνε ὁ ἀστεῖος πόλεμος, τόν ὁποῖον κάμνουν τά Κράτη κατά τῆς αἰσχροκερδείας. Καί, ὅπως μᾶς βεβαιώνει μία μακρά πεῖρα, φαίνεται ὅτι ὁ ἀστεῖος αὐτός πόλεμος δέν εἶνε δυνατόν νά γίνῃ σοβαρώτερος. Διότι τό Κράτος δέν ἔχει νά κάμῃ μόνον μέ τούς αἰσχροκερδεῖς. Ἔχει νά κάμῃ κυρίως μέ τούς πολίτας του, οἱ ὁποῖοι εἶνε οἱ μεγαλείτεροι φίλοι καί προστάται τῶν αἰσχροκερδῶν. Μέ ἄλλους λόγους, ἡ αἰσχροκέρδεια πρᾶγμα πρωτοφανές εἰς τάς σχέσεις μεταξύ θυτῶν καί θυμάτων, ζῇ καί ἀκμάζει καί δρᾶ ὑπό τήν προστασίαν τῶν ἰδίων της θυμάτων. Αὐτά εἶνε ἡ δύναμίς της καί τό στήριγμά της. Ὁ ἄνθρωπος, ποῦ κατήγγειλε τόν ξυδᾶν, ποῦ εἶχε τήν ἀνοησίαν νά πωλῇ νερωμένον ξύδι, ἀντί νά πωλῇ νερωμένον γάλα, εἶνε ἐξαιρετικόν φαινόμενον κακεντρεχείας. Κανένας ἄλλος δέν ἔχει τήν κακεντρέχειαν αὐτήν. Ὅλοι γογγύζουν, πληρώνουν, δηλητηριάζονται καί δέχονται τό μοιραῖον εὐλογοῦντες τόν Θεόν.
Ἐκεῖνο ποῦ λείπει, ἑπομένως, εἶνε ἡ ἐπιθυμία τῆς σωτηρίας. Καί κανείς, ἐννοεῖται, δέν σώζεται μέ τό στανιό, οὔτε ἀπό μίαν Ἐπανάστασιν. Ἀντιθέτως, ὑπάρχει ἡ ἐπιθυμία τῆς θυσίας. Οἱ πελάται τῶν αἰσχροκερδῶν, ὅτι μόνον δέν ἀποστέργουν τό μαρτύριόν των, ἀλλά καί τό ἐπιζητοῦν μέ ἱερόν φανατισμόν, ὅπως οἱ πρῶτοι Χριστιανοί, καί ὅπως οἱ Χιῶτες τῆς παροιμίας: «Σφάξε με, ἀγᾶ μου, ν’ ἁγιάσω!»
