ΣΤΙΣ 23 Μαρτίου 2018 ταξίδεψα μαζί μέ τόν ὑπουργό Ἐξωτερικῶν Νῖκο Κοτζιᾶ στά γειτονικά Σκόπια, στό πλαίσιο δημοσιογραφικῆς ἀποστολῆς πού ἔγινε μέ τήν εὐκαιρία τῆς πρώτης (ἀπό τό 2005) ἀπ’ εὐθείας ἀεροπορικῆς πτήσης Ἀθηνῶν – Σκοπίων.
Ὅταν ἐπέστρεψα ἔγραψα τίς ἐντυπώσεις μου στήν «Ἑστία». Μεταξύ ἄλλων καί τά ἑξῆς:
«Βρῆκα μιά διαμορφωμένη κατάσταση τήν ὁποία ἀμφιβάλλω ἄν μπορεῖ νά ἀνατρέψει μιά διεθνής συμφωνία, ὅπως αὐτή πού κυοφορεῖται: Ριζωμένες ἀντιλήψεις γιά τόν “μακεδονισμό” καί μετά βίας κρυπτόμενη ἀντιπάθεια τῶν συνομιλητῶν μας γιά τήν Ἑλλάδα. Γιά νά μήν πῶ μῖσος. […] Στό μυαλό τους –ἄσχετα ἄν ἔχουν δίκιο ἤ ἄδικο– εἴμαστε οἱ “κατακτητές” πού προσπαθοῦμε νά τούς ἀλλάξουμε ὄνομα καί Σύνταγμα. Ἡ διαμορφωμένη σκέψη εἶναι ἀντίπαλος. Ἡ ἱστορία βαραίνει πολύ τούς χειρισμούς. Ὁ Γκρούεφσκι μπορεῖ νά ἔφυγε ἀλλά ὁ “μακεδονισμός” εἶναι ἐκεῖ».
Ἕξι μῆνες μετά, στίς 26 Σεπτεμβρίου, ἐπανῆλθα μέ νέο κείμενο πού ἔφερε τόν τίτλο «Ἀπότομες στροφές ζαλίζουν λαούς». Ἔγραφα μεταξύ ἄλλων μέ ἀφορμή τό δημοψήφισμα:
« […] οἱ σύμμαχοι ἀδυνατοῦν νά καταλάβουν τούς λαούς. Ἀρνοῦνταν νά πιστέψουν πώς θά ἀπορριφθεῖ τό σχέδιο Ἀννάν στήν Κύπρο τό 2004 καί ἄς τούς προειδοποιοῦσε ἡ τότε ἑλληνική κυβέρνηση. Ἀρνοῦνταν νά πιστέψουν ὅτι ὁ ἑλληνικός λαός θά ἔλεγε “ὄχι” στό δημοψήφισμα τοῦ 2015 καί τόν προκάλεσαν μέ τόν χειρότερο δυνατό τρόπο. Δέν καταλαβαίνουν τώρα γιατί ὑπάρχει αὐτή ἡ τάση τῆς ἀποχῆς στά Σκόπια. […] Τί σημαίνουν ἄραγε ὅλα αὐτά; Ὅτι ὁ λαός τοῦ κρατιδίου θεωρεῖ καί αὐτός τήν συμφωνία “προδοτική”; […] Ἡ ἀπάντησή μου εἶναι ὄχι. Ἡ συμφωνία εἶναι γενικῶς καλή γιά τούς γείτονες. Ἀλλά ὁ λαός τους δέν καταλαβαίνει τό ἑξῆς ἁπλό: Ἀπό τό 2004, χρονιά πού οἱ ΗΠΑ ἀναγνώρισαν τήν πΓΔΜ ὡς “Μακεδονία” καί τοῦ ἐδόθη τό μήνυμα πώς “τό θέμα σας ἐλύθη” […] ἕως καί τό 2008 πού οἱ ΗΠΑ ἐπέμειναν στήν ἔνταξή τους στό ΝΑΤΟ μέ τό ὄνομα “Μακεδονία” (τροφοδοτώντας κατακόρυφα τήν ἀλαζονεία καί τόν μεγαλοϊδεατισμό τῆς κυβέρνησης Γκρούεφσκι) τί ἄλλαξε ἄραγε; Δέν καταλαβαίνει ὁ κόσμος τί ἄλλαξε. […] Τί περίμεναν λοιπόν οἱ σύμμαχοι μετά ταῦτα; Πώς θά πετοῦσε τήν σκούφια του ἀπό χαρά ἕνα ἰσχυρό τμῆμα τοῦ πληθυσμοῦ πού γαλουχήθηκε μέ τίς θεωρίες “ὁ χρόνος λειτουργεῖ ὑπέρ σας, 140 χῶρες σᾶς ἔχουν ἀναγνωρίσει ὡς “Μακεδονία” […]” στό ἄκουσμα τῆς εἴδησης ὅτι ἡ χώρα του πρέπει νά ἀλλάξει ὄνομα; Ὅτι πρέπει νά ἀλλάξει τό Σύνταγμά της; […] Στά Σκόπια ὅμως ὁ συμβιβασμός ἐπιχειρήθηκε νά γίνει μέσα σέ ἕνα χρόνο. Ἡ στροφή ἀπό τόν Μέγα Ἀλέξανδρο, τά ἀγάλματα καί τόν Μακεδονισμό στόν ρεαλισμό τῆς σύνθετης ὀνομασίας ἦταν πολύ ἀπότομη, ὁ ξένος παράγων τήν πῆρε πολύ… ἀνοιχτά. Ζαλίστηκε ὁ κόσμος!».
Αὐτά γράφαμε ὅλο αὐτόν τόν καιρό χωρίς νά εἴμαστε οἱ «Financial Times» ἤ ἡ ἐπιθεώρηση Politico. Κάναμε ἐκτιμήσεις πού βασίζονταν στήν ἐπιτόπια παρατήρηση, τό ρεπορτάζ, τήν ἱστορία τῆς περιοχῆς καί τήν ἁπλή λογική. Ρωτᾶτε ἄν χαιρόμαστε γιά τήν ἔκβαση τοῦ δημοψηφίσματος; Προφανῶς καί χαιρόμαστε. Ὅπως μοῦ ἔλεγε χθές κορυφαῖος θεσμικός παράγων τοῦ τόπου, «ὁ Θεός τῆς Ἑλλάδος …ἔδρασε καί πάλι. Οἱ Σκοπιανοί ἀπέρριψαν μόνοι μιά συμφωνία δυσμενῆ γιά ἐμᾶς καί τά ἐθνικά μας συμφέροντα. Καί κανείς δέν μπορεῖ νά μᾶς πεῖ τίποτε!». Πράγματι. Οἱ Σκοπιανοί μᾶς σώζουν ἀπό τήν ἀπαράδεκτη λύση, στήν ὁποία συνέπραξαν Ἕλληνες –προσθέτω ἐγώ. Δέν εἶναι καί λίγο! Εὐχαριστοῦμε πολύ!
