Ἀπό τό ἀρχεῖο τῆς «Ἑστίας», 5 Ἰουλίου 1918
Οἱ ποιηταί ἠμποροῦν νά θρηνήσουν. Ἡ Σελήνη ἔφυγε πλέον ἀπό τήν δικαιοδοσίαν των. Εἰσῆλθεν ὁριστικῶς εἰς τήν ὑπηρεσίαν τοῦ Δήμου. Ἔγεινεν ἠλεκτρικός φανός τοῦ δρόμου, λάμπα τοῦ πετρελαίου, κλεφτοφάναρον, σπερματσέτο, ἔγεινεν ὅ,τι θέλετε. Καί μόνον ἡ Σελήνη ποῦ ἐγνωρίζαμεν ἕως τώρα δέν εἶνε πλέον. Αἱ ρωμαντικαί δεσποινίδες καί αἱ περιπαθεῖς χῆραι ἀρχίζουν ἤδη νά τήν κυττάζουν μέ περιφρόνησιν.
Καί ἔχουν δίκαιον. Μήπως ἀνατέλλει πλέον διά νά εἰσακούσῃ τούς ὅρκους τῶν ἐραστῶν καί νά σταλάξῃ τά φίλτρα της εἰς τάς πληγωμένας καρδίας; Ἀνατέλλει πεζότατα, ὅπως ἀνάπτονται οἱ φανοί τῆς πόλεως ἀπό τούς φανοκόρους. […] Ἐν κοντολογίᾳ, ἡ τέως τρίμορφος Ἑκάτη ὑπολογίζεται πλέον ὡς παράγων τῆς πρακτικῆς ζωῆς. Καί ἐπί τῶν φάσεών της καταρτίζεται τό νυκτερινόν πρόγραμμα παντός πεζοῦ, ἀπροσδιονύσου καί ἀμούσου συμπολίτου. Δύο ἐπιχειρηματίαι χθές εἰς τό καφενεῖον, προκειμένου νά συναντηθοῦν διά κάποιαν ἀγοραπωλησίαν, ἔπλεξαν τήν ἑξῆς στιχομυθίαν:
– Πότε θά σέ ἰδῶ λοιπόν νά κανονίσουμε ἐκείνη τήν ὑπόθεσι; Θέλεις τήν Παρασκευή;
– Εὐχαρίστως. Τί ὥρα;…
– Μά, ἀργά πάντοτε, τήν νύκτα. Τήν ἡμέρα δέν μοῦ μένει οὔτε δευτερόλεπτο διαθέσιμο. Ἔλα τό βράδυ στό σπίτι μου, νά τά ποῦμε, μέ τήν ἡσυχία μας.
– Τό βράδυ εἶνε ἕνας λόγος, φίλε μου. Ἀλλά ποῦ νά ξεμυτίσω ἀπ’ τό σπίτι μου μ’ αὐτό τό σκοτάδι. Ἄν δέν τσακίσω τή μύτη μου ἐπάνω σέ κανένα στῦλο τοῦ Ἠλεκτρικοῦ, θά τσακίσω τήν τσέπη μου ἀπάνω σέ κανέναν λωποδύτη.
– Τί θέλεις νά γείνῃ λοιπόν;
Ἐπιτέλους εὑρέθη ἡ λύσις.
– Νά περιμένουμε τήν Πανσέληνο. Πότε ἔχουμε Πανσέληνο; Καί οἱ δύο ἐπιχειρηματίαι συνεβουλεύθησαν ἐπειγόντως ἕνα ἡμερολόγιον τῆς τσέπης διά νά κανονίσουν τήν ἐμπορικήν των συνέντευξιν μέ τήν Πανσέληνον. Καί τήν ἐκανόνισαν. Ἐξ ἄλλου, εἰς τόν γειτονικόν αὐλόγυρον ἡ κυρά Θωμαή, πρό πολλοῦ κάμψασα τό ἀκρωτήριον τοῦ γυναικείου ρωμαντισμοῦ καί ἀπολέσασα πᾶν ἐνδιαφέρον διά τά μετέωρα, ἐσχεδίαζε μετά τῆς ἀνδραδέλφης της Μαριγοῦς, προσχωρησάσης καί ταύτης ἀπό μακροῦ εἰς τά δόγματα τῆς θετικῆς Φιλοσοφίας, μίαν νυκτερινήν ἐκδρομήν εἰς τό ἀρχοντικόν τῆς πρωτεξαδέλφης των πρός διακανονισμόν κάποιας κληρονομικῆς ὑποθέσεως, κοινοῦ συμφέροντος.
– Νά πᾶμε, Μαριγώ μου, νά πᾶμε. Ἡ δουλειά πῆγε σέ μάκρος. Μά πῶς νά πᾶμε, παιδί μου, μέσ’ στά σκοτάδια μοναχές γυναῖκες; Θέλεις νά μᾶς πάρουνε οἱ ἄντροι ἀπό πίσω; Ἄσε νά γεμίσῃ λιγάκι τό φεγγάρι!
Καί κατέληξαν νά ἀναμείνουν καί αὐτές τήν Πανσέληνον, ἀναθέτουσαι πεζότατα εἰς αὐτήν τήν προστασίαν τῆς ἀθωότητός των κατά τοῦ ἀναιδεστάτου γένους τῶν ἀνδρῶν. Ἀλλοίμονον! Ἡ Σελήνη εὑρίσκετο εἰς τό πρῶτόν της τέταρτον καί κανείς δέν ἀνέμενε τήν Πανσέληνον διά μίαν ὡραίαν καί ποιητικήν ὑπόθεσιν, ὅπως ἄλλοτε. Καί κανείς ποιητής δέν κατεδέχετο νά ὑψώσῃ πρός αὐτήν τά ἐκστατικά του βλέμματα ἤ ν’ ἀνοίξῃ τήν παλάμην του διά νά δεχθῇ τά δάκρυά της, ὅπως ὁ ποιητής ἐκεῖνος τοῦ καλοῦ παλαιοῦ καιροῦ. Εἶμαι δέ βέβαιος ὅτι καί αὐτός ὁ Ἐνδυμιών θά ἔπαυσε πλέον νά ἐνδιαφέρεται διά τήν οὐρανίαν φίλην του κατόπιν ἀπό ἕνα τέτοιον ἐξευτελισμόν. Ὁ μόνος, ποῦ θά ἐνδιαφέρεται εἰλικρινῶς δι’ αὐτήν ἐν τῇ μερίμνῃ του ὑπέρ τῶν συμφερόντων τῆς πόλεως, θά εἶνε ὁ κ. Πάτσης. Ἀλλά ὁ κ. Πάτσης εἶνε ἕνας λαμπρός δήμαρχος. Δέν εἶνε ποιητής.
[…] Ὁ ρωμαντισμός εἶνε μία νέα ἐφεύρεσις, τήν ὁποίαν δέν ἐγνώριζαν οἱ ἔνδοξοι πρόγονοί μας. Καί εἶνε βέβαιον ὅτι κ’ ἐκεῖνοι, μέ ὅλον τόν σεβασμόν τους πρός τήν Ἑκάτην, τήν μετεχειρίζοντο περίπου, ὅπως τήν μεταχειριζόμεθα κ’ ἐμεῖς ἐπί τῶν τελευταίων αὐτῶν ἡμερῶν. […]
Τί ἄλλο κάμνομεν κ’ ἐμεῖς παρά νά κανονίζωμεν τήν ζωήν μας «μέ τήν τάξιν τῆς Σελήνης»; Αὐτό, ποῦ κάμνομεν, ἠμπορεῖ νά μήν εἶνε ἀρκετά ρωμαντικόν. Ὁπωσδήποτε ὅμως εἶνε ἀρκετά Ἑλληνοπρεπές. Καί ὁ Ἀριστοφάνης δέν ἔχει καμμίαν ἀντίρρησιν.
ΠΑΥΛΟΣ ΝΙΡΒΑΝΑΣ
