TO ξέρω! Εἶναι δύσκολο
Τό νά ζεῖς ἄνεργος ἐπί μῆνες (τυπικῶς σέ ἀναστολή), μέ τήν ἐπιχείρησή σου κλειστή, μέ τό ἄγχος ἄν θά μπορέσεις νά τά φέρεις βόλτα, νά πληρώσεις τούς λογαριασμούς ρεύματος, τηλεφώνου, νεροῦ, ἐφορίας καί κάθε δαπάνη πού προκύπτει ἀπό τόν οἰκογενειακό προϋπολογισμό καί νά ἔρχεται κάποιος καί νά σοῦ λέει ὅτι «πρέπει νά δείξεις ψυχραιμία τούς ἑπόμενους δύο μῆνες», εἶναι πράγματι δύσκολο. Τά νεῦρα ὅλων εἶναι στό ὅριο. «Ἔχουμε τελειώσει» σοῦ λένε. Δέν εἴμαστε ἀκόμη βεβαίως στό σημεῖο τῶν Γάλλων, τῶν Ἰταλῶν, τῶν Οὕγγρων καί ἄλλων Ἐθνῶν πού ὀργανώνουν διαδηλώσεις μέ κάθε ἀφορμή ζητώντας τήν ζωή τους πίσω, δέν βρισκόμαστε ἀκόμη στό σημεῖο νά ἔρχονται οἱ ἰδιοκτῆτες ρεστωράν καί νά ἀνοίγουν δύο ὧρες τίς ἐπιχειρήσεις τους γιά νά νοιώσουν ὅτι τό κακό ὄνειρο ἔφυγε, πέταξε, πῆγε μακριά, ἀλλά ὅλοι εἶναι, εἴμαστε στά ὅριά μας. Γιά νά καταφέρουμε νά περάσουμε αὐτόν τόν μεγάλο κάβο πού μᾶς «ἔτυχε» ὅμως χρειαζόμαστε καθαρό μυαλό. Καί ἐμεῖς καί ἡ Πολιτεία. Διότι πλησιάζει ἡ ὥρα, δέν ἀργεῖ, πού δίπλα στό ἡμερήσιο δελτίο τῶν κρουσμάτων καί τῶν ἀπωλειῶν τῆς πανδημίας θά προστεθεῖ καί ἕνα νέο δελτίο: Αὐτό πού θά περιλαμβάνει τόν ἀριθμό τῶν ἐπιχειρήσεων πού κλείνουν, τόν ἀριθμό τῶν ἐργαζομένων πού ἐγγράφονται στίς λίστες ἀνεργίας, τίς ἐπιπτώσεις πού ἔχει ἡ οἰκονομική κρίση στήν κοινωνική ὁμαλότητα. Καί ἐκεῖ οἱ ἀριθμοί θά εἶναι πολύ μεγαλύτεροι ἀπό τόν ἀριθμό τῶν ἡμερησίων κρουσμάτων. Χώρια βεβαίως ἡ συλλογική διάθεση τοῦ Ἔθνους πού «μετρᾶται» σέ κατάθλιψη καί ψυχοφάρμακα. Αὐτή δέν μπορεῖ νά ποσοτικοποιηθεῖ σέ ἡμερήσιο δελτίο. Τήν νοιώθεις ὅμως ὅταν αἴφνης διαβάζεις ὅτι ἕνα νέο ζευγάρι πηδᾶ ἀπό τόν τέταρτο ὄροφο πολυκατοικίας στά Ἰωάννινα καί ἀκόμη τά «αἴτια» τοῦ ἀπονεννοημένου δέν ἔχουν γίνει γνωστά.
Σέ ὅλα αὐτά προσθέσατε παρακαλῶ καί τό ἑξῆς: ἡ ἀνικανότητα τῆς Εὐρώπης νά ἐξασφαλίσει τόν ἀπαιτούμενο ἀριθμό ἐμβολίων σέ συνδυασμό μέ τήν δική μας ἑλληνική ἄρνηση ἔγκαιρης ἀναζήτησης ἀπ’ εὐθείας συμφωνιῶν μέ τίς φαρμακευτικές ἑταιρεῖες –μή τυχόν καί κατηγορηθοῦμε ὅτι ὑπονομεύουμε τήν εὐρωπαϊκή ἰδέα– τοποθετεῖ πλέον τήν ἐθνική ἀνοσία στά τέλη τοῦ 2021 καί καθυστερεῖ τήν ἔναρξη τῆς ἐπιχείρησης ἀνάταξη. Σέ σημεῖο πού νά ἐρωτᾶται: Μήπως γιά τήν ἀνάπτυξη πρέπει νά πᾶμε ἀπό τόν δύσκολο δρόμο; Τά δεδομένα λοιπόν τῶν δύο ἑπόμενων μηνῶν εἶναι ἀπολύτως συγκεκριμένα: ὁ κίνδυνος διάδοσης τῆς μετάλλαξης τοῦ ἰοῦ κινητοποιεῖ τούς εἰδικούς πού προειδοποιοῦν γιά τρίτο κῦμα πανδημίας καί εἰσηγοῦνται ὁλικό lockdown, τό πρῶτο. Ἡ οἰκονομία καί οἱ ζωές μας μεταλλάσονται ραγδαίως ἐπί τό ἀρνητικώτερο, σέ σημεῖο πού νά ἀκούγονται δειλά αἱρετικές φωνές περί ὀρθάνοικτης οἰκονομίας ἐν γνώσει τῶν συνεπειῶν τοῦ νόμου, τό δεύτερο. Ἡ κοινωνία αἰσθάνεται πλέον τό ψυχολογικό βάρος ἀσήκωτο, δέν ἔχει διάθεση γιά πολλά-πολλά, τό τρίτο. Παρατηρεῖστε τό διαδίκτυο: Δέν ὑπάρχει ἀτμόσφαιρα γιά καλαμπούρι αὐτήν τήν φορά ὅπως στό πρῶτο κῦμα (τά χιουμοριστικά μιμίδια τοῦ Tik Tok πού διακινοῦνται ἔχουν μειωθεῖ κατακόρυφα.)
Ἡ ἐσωστρέφεια εἶναι ἡ νέα τάση καί βεβαίως ὅπου ὑπάρχει ἐσωστρέφεια δέν εἶναι ἀπαραιτήτως γιά καλό. Τά μυαλά θολώνουν. Οἱ ἄνθρωποι βγάζουν τά ἀπωθημένα τους. Ἰδού γιατί εἴμαστε στήν πλέον δύσκολη στιγμή μας καί ἰδού γιατί ἀπαιτεῖται ψυχραιμία. Ἕνας τρόπος γιά νά αἰσθανόμαστε καλύτερα εἶναι νά μιλᾶμε μεταξύ μας καί νά ἀπελευθερωνόμαστε ἀπό τίς ντροπές μας. Νά μήν ντρεπόμαστε νά λέμε τήν ἀδυναμία μας. Νά τήν μοιραζόμαστε. Νά ἐμπιστευόμαστε τήν σκέψη μας σέ αὐτούς πού ἀξίζουν τήν ἐμπιστοσύνη μας γιά νά ἐκτονώνουμε τήν ἀρνητική ἐνέργεια πού ἔχουμε μέσα μας. Ἕνας ἄλλος τρόπος εἶναι νά συγκρίνουμε πῶς φέραμε συλλογικά βόλτα τήν πανδημία ἕως τώρα σέ σύγκριση μέ ἄλλα ἔθνη πιό προηγμένα ὑποτίθεται ἀπό ἐμᾶς. Θά διαπιστώσουμε ὅτι σέ σύγκριση μέ τούς γείτονες Ἰταλούς πού ἔζησαν Μπέργκαμο, τούς Σουηδούς πού δέν ἔλαβαν κανένα μέτρο παριστάνοντας τούς ἀνωτέρους, τούς Τούρκους πού σκάβουν μυστικούς ὁμαδικούς τάφους γιά νά κρύβουν τούς νεκρούς τους, τούς Ἀμερικανούς πού βγάζουν τό «ἄχτι» τους στά τηλεφωνικά κέντρα γιά τίς οὐρές στά ραντεβού μέ τό ἐμβόλιο, τούς Βρεταννούς πού κυκλοφοροῦν στήν μεγάλη τους πλειονότητα χωρίς μάσκα στό δρόμο, ἐμεῖς οἱ ὑποτιμημένοι Ἕλληνες ἐδῶ κάτω στήν ἄκρη τῆς Εὐρώπης τά κάναμε σχετικῶς καλύτερα. Ὄχι ἐπειδή τάχα ρέει στό DNA μας τό γονίδιο τῆς ἀνωτερότητας, ἀλλά διότι λόγω τῆς γεωγραφικῆς θέσης τῆς πατρίδας μας ἐκπαιδευτήκαμε νά «ἐπιχειροῦμε» μιά ζωή στά δύσκολα. Καί νά βλέπουμε λύσεις ἐκεῖ πού δέν τίς βλέπουν ἄλλοι. Ἡ πειθαρχία πού δείχνουμε στήν χρήση μάσκας στήν καθημερινότητά μας, τό πρόγραμμα ἐμβολιασμῶν (ραντεβού μέσω τῆς ἄυλης συνταγογράφησης), ἡ τηλεκπαίδευση χιλιάδων μαθητῶν, ἡ τηλεργασία στό δημόσιο, τό σύστημα μετακινήσεων (13033), τό πλῆθος τῶν ἰδιωτικῶν δωρεῶν στήν δημόσια ὑγεία (ἡ ἐλίτ μας ἔβαλε ἐπί τέλους τό χέρι στήν τσέπη γιά νά χρηματοδοτήσει νέες ΜΕΘ), τά ἀνακλαστικά τοῦ συκοφαντημένου ΕΣΥ, ἡ συμμόρφωση ἐν τέλει τῆς Ἐκκλησίας στά μέτρα (παρά τίς διαμαρτυρίες), ἀποδεικνύουν πώς οὔτε διαλυμένο κράτος εἴμαστε (failed state) οὔτε ἀσύντακτη κοινωνία. Στεκόμαστε. Ἀρκεῖ νά τό θέλουμε.
Τό πρῶτο βῆμα γιά νά ἀντιμετωπίσουμε τά δύσκολα λοιπόν εἶναι νά νοιώσουμε κάπως καλύτερα. Καί ἀτομικά καί συλλογικά. Ἡ ὑπερηφάνεια παρά τά θεώρατα προβλήματα δέν πρέπει νά εἶναι ἀπαγορευμένη λέξη. Τό καλύτερο σκοτώνει πάντα τό χειρότερο. Ἡ ὑπερηφάνεια μπορεῖ νά νικήσει τήν ἐσωστρέφεια. Καί βεβαίως ὀφείλουμε νά πάψουμε νά γλύφουμε ἐνοχικά τίς πληγές μας γιά τό τί κάναμε καί τί δέν κάναμε λάθος στό παρελθόν. Τό πήραμε τό μάθημά μας μιά καί καλή, ἀφοῦ δέν τό ἐμπεδώσαμε στά μνημόνια. Ἐκτός ἀπό χώρα ὑπηρεσιῶν, καφετεριῶν καί ξενοδοχείων πρέπει νά γίνουμε καί κάτι ἀκόμη. Χώρα πού παράγει. Καί δέν πουλᾶ «ἀέρα». Πάνω στά αἰσθήματα πρέπει νά πατήσουμε θεωρῶ γιά νά ξεπεράσουμε μέ θάρρος τά συντρίμμια στά ὁποῖα ἀργά ἤ γρήγορα θά βρεθοῦμε μπροστά. Ἀνάκαμψη, ἀνάπτυξη, ὅλα τά «ἀνά» χωρίς διάθεση δέν πρόκειται νά ὑπάρξει. Τά αἰσθήματα κινητοποιοῦν τίς κοινωνίες ὄχι τά ἄψυχα «σχέδια». Πρέπει νά τό πάρουμε ἀπόφαση: Τό 2021 ὅπως ἐξελίσσεται μόνο χρόνος ἑορτασμοῦ γιά τήν Ἀνεξαρτησία δέν θά εἶναι. Ἄς τό μετατρέψουμε στό ἱδρυτικό ἔτος τῆς νέας ἀφετηρίας. Καί σέ ὅσους διαβάζετε αὐτές τίς γραμμές καί λέτε μέσα σας «ὡραία ἡ θεωρία καί τό εὐχολόγιο ἀλλά δέν ἀρκοῦν» μία ἀπάντηση ἔχω: Ὑπάρχει τίποτε ὡραιότερο ἀπό μιά εὐχή; Ἡ εὐχή κινητοποιεῖ. Οἱ παπποῦδες μας πού μᾶς τήν ἔδιναν, κάτι παραπάνω ἤξεραν ἀπό ἐμᾶς.
