ΔΕΝ ΜΟΥ ἀρέσουν οἱ παρομοιώσεις αὐτοῦ τοῦ εἴδους
Ὅσοι τίς ἔκαναν στό παρελθόν –ὅρα Παπακωνσταντίνου– ἔβλαψαν τόν τόπο σέ ἐποχές κρίσιμες. Ἀλλά ἄν θέλουμε νά εἰκονογραφήσουμε μέ τήν φαντασία μας αὐτό πού συμβαίνει στήν ἑλληνική κοινωνία σήμερα, πρέπει νά πάρουμε τό ρίσκο. Καί νά χρησιμοποιήσουμε τό συγκεκριμένο παράδειγμα τοῦ Τιτανικοῦ γιά νά τακτοποιήσουμε τίς σκέψεις μας. Ὄχι γιά νά προβλέψουμε σάν ἄλλες Κασσάνδρες πώς ὁδεύουμε μέ ταχύτητα πάνω στό παγόβουνο. Ἀλλά γιά νά συνειδητοποιήσουμε ἐπιβαίνοντες στό ἴδιο σκαρί κάτι τραγικό: δέν ἔχουμε αἴσθηση συλλογικῆς μοίρας. Ἄν βάζαμε λοιπόν σήμερα τήν πολιτική τάξη, τήν «ἐλίτ» καί τόν λαό σέ ἕνα μεγάλο ὑπερεωκάνιο νά συνυπάρξουν γιά τίς ἀνάγκες ἑνός ὑπερατλαντικοῦ ταξιδιοῦ ἤ μιᾶς κρουαζιέρας στήν Μεσόγειο ἐν πάση περιπτώσει (ἰδού ἡ ἄσκηση), τί θά διαπιστώναμε ἄραγε: στό σαλόνι νούμερο 1 θά ἀντικρύζαμε μία ὑπεράνω ἀκαδημαϊκή ἐλίτ (Ροζάκης, Ντόκος, Τσούκαλης, Τσουκαλᾶς, Ἡρακλείδης, Βαλντέν, Χατζῆς κ.ἄ.), ἡ ὁποία παρεμβαίνει κατά καιρούς στόν δημόσιο διάλογο γιά νά ἐπιχειρηματολογήσει εἴτε ὑπέρ τοῦ συμβιβιβασμοῦ μέ τήν Τουρκία εἴτε ὑπέρ τοῦ ἀναθεωρητισμοῦ στήν ἑλληνική ἱστορία. Τό μόττο τῆς συγκεκριμένης ὁμάδος εἶναι «ἔχουμε ἄδικο, ἔχουμε ἄδικο».
Στό σαλόνι νούμερο 2 θά συναντούσαμε μιά ὁμάδα πολιτικῶν πρόθυμη νά ὑπερασπισθεῖ τίς ἀπόψεις τῶν πεφωτισμένων ἀκαδημαϊκῶν ἀλλά καί γενικότερα νά κάνει ὅ,τι περνᾶ ἀπό τό χέρι της γιά νά φανεῖ ἀρεστή στούς συμμάχους. Πρόκειται γιά ὁριζόντια ὁμάδα πού διατρέχει κυβέρνηση καί ἀντιπολίτευση, καί δέν τήν χωρίζει παραμικρή διαφορά. Στό ἴδιο μπλόκ ἀνήκει. Παρά τά φαινόμενα. Ἄλλος ἀριστερός συριζαῖος, πρώην Ὑπουργός, ἀναλαμβάνει τό ἔργο τῆς ὑπεράσπισης Ροζάκη μέ τό ἐπιχείρημα, ὅτι ὅσοι τοῦ κάνουν τήν κριτική εἶναι… ἀνθρωποφάγοι. Ἄλλος δεξιός Ὑπουργός παίρνει τόσο ἀπροκάλυπτα τό μέρος τρίτης δύναμης ὥστε –μέλος τῆς κυβερνήσεως ὤν– ὑπογράφει κοινό ἄρθρο μέ πρεσβευτή ξένης χώρας καί δή τῶν ΗΠΑ σέ μεγάλης κυκλοφορίας ἐφημερίδα. Μέ συνέπεια νά διερωτᾶται κανείς ποιός εἶναι ὁ προϊστάμενός του: Ὁ πρωθυπουργός ἤ ὁ πρεσβευτής; Ἡ χαρίεσσα ἀτμόσφαιρα πού ἐπικρατεῖ στά σαλόνια 1 καί 2 καί στό ἄνω ἐπίπεδο στήν πισίνα (ἡ ἐπιχειρηματική ἐλίτ ἀπολαμβάνει τά κοκταίηλ της ἀμέριμνη) δέν συνεχίζεται στό σαλόνι 3. Ἐκεῖ μπορεῖ νά συναντήσει κανείς –ἄν σοῦ ἐπιτρέψουν οἱ μπράβοι νά εἰσέλθεις– μία διαφορετική κατηγορία ἀνθρώπων. Ὅλους ὅσοι κινοῦνται μέ θράσος πέρα, πολύ πέρα ἀπό τά ὅρια τοῦ νόμου. Κυρίες καί κύριοι, καλῶς ἤρθατε στό σκοτάδι. Ποινικοί, κατάδικοι, ἐπιχειρηματίες ὑπεράνω πάσης ὑποψίας, πολιτικοί, Πρόεδροι ΠΑΕ, ὀλίγοι διεφθαρμένοι δικαστές, ἄνθρωποι τῶν ΜΜΕ, ὀλιγάρχες, ἐργολάβοι, μάνατζερ πολυεθνικῶν, δήμαρχοι, γραμματεῖς, φαρισαῖοι, ἑταῖροι καί ἑταῖρες, ὅλη ἡ καλή κοινωνία ἀρνεῖται νά ἀπολαύσει τόν πλοῦ καί κλεισμένη στό εὐρύχωρο σαλόνι 3 συμπλέκεται διαρκῶς μεταξύ της, ἐπιλύοντας διαφορές. Δέν ἔχει ἀφήσει τίποτε ὄρθιο! Πρίν συμπλακεῖ φροντίζει νά ἀλληλομαγνητοφωνεῖται, κοριοί εἶναι ἐγκατεστημένοι σέ κάθε σημεῖο αὐτοῦ τοῦ διαμερίσματος. Μέ ὅρους φάρ οὐέστ καί μέ σχήματα τοῦ τύπου «ἀπό ἐδῶ οἱ ἅγιοι καί ἀπό ἐκεῖ οἱ ἁμαρτωλοί» ὁ ἀγών μαίνεται ἀμφίρροπος. Ποιοί οἱ ἅγιοι καί ποιοί οἱ ἁμαρτωλοί δύσκολο νά ξεχωρίσεις μέσα στό βαθύ σκοτάδι βεβαίως, ἀλλά τί σημασία ἔχει; Ἡ ἀτμόσφαιρα μετράει! Εἶναι δέ τόση ἡ μπόχα καί ἡ δυσωδία πού ἐπικρατεῖ σέ αὐτό τό σαλόνι, ὥστε ὁ ὅποιος ἐπισκέπτης του βιάζεται νά βροντήξει τήν πόρτα καί νά φύγει κρατώντας τήν μύτη του. Κάθε ἀπόπειρα νά διεισδύσει σέ αὐτή τήν ἑτερόκλητη παρέα ἄλλωστε εἶναι μάταιη. Ὅποιος διανοηθεῖ νά τῆς ἐπισημάνει τίς ἁμαρτίες της ἐκδιώκεται. Ἁμαρτία γι’ αὐτήν εἶναι ὁ νόμος. Ὁ κόσμος στά ἀμπάρια τούς πτύει, ἀλλά ἐκεῖνοι νομίζουν ὅτι ψιχαλίζει.
Σέ ἄλλα διαμερίσματα στήν πρύμνη τοῦ σκάφους εἶναι συγκεντρωμένοι οἱ σιωπηλοί τῶν θεσμῶν: ἔντιμοι πολιτικοί, δεκάδες ἔντιμοι δικαστές, ἔντιμοι ἐπιστήμονες, ἔντιμοι καί ὄχι ἐξωνημένοι ἀκαδημαϊκοί, ἔντιμοι μηντιάρχες, οἱ ὁποῖοι τό ἔχουν στρώσει στό χαρτάκι, ἐξόριστοι στό πρυμναῖο μέρος, δείχνοντας ὅτι ἀδιαφοροῦν. Ἀλλά δέν ἀδιαφοροῦν. Τά μαθαίνουν ὅλα! Στά κάτω διαμερίσματα τοῦ πλοίου σέ καμπίνες ἤ στά ἀμπάρια «λαθραῖος» βρίσκεται ὁ λαός –δικαιοῦται κρουαζιέρα καί αὐτός– ὁ ὁποῖος πασχίζει νά καταλάβει στέλνοντας κατά καιρούς «πράκτορες» στά ἄνω διαμερίσματα γιά νά πληροφοροηθεῖ: Τί γίνεται στό σαλόνι 1; Στό σαλόνι 2; Στό σαλόνι 3; Στήν πρύμνη; Στό μπάρ; Στήν πισίνα; Στήν γέφυρα; Ἡ ὀρχήστρα παίζει; Καί τά νέα, πού τοῦ φθάνουν τήν ὥρα πού στά ραδιόφωνα ἀκούει ὅτι ἡ κρουαζιέρα στήν Μεσόγειο μπορεῖ νά τοῦ βγεῖ ξινή –οἱ Τοῦρκοι ψήνουν θερμό ἐπεισόδιο μέσα στόν Αὔγουστο– δέν τοῦ ἀρέσουν καθόλου. Ὄχι γιά αὐτά πού μαθαίνει ὅτι συμβαίνουν στά διάφορα δώματα. Πάντοτε ὁ λαός ξέρει τί παπούτσι φορᾶ ὁ καθείς. Ποιός εἶναι ὁ ἐξωνημένος πράκτωρ, ποιός ὁ πατριώτης, ποιό τό λαμόγιο, καί ποιός ὁ «πεντακαθαρίδης». Αὐτό πού τόν ἀνησυχεῖ εἶναι πώς κάποιοι παλεύουν νά μετακομίσουν τόν ἐνδοτισμό τῶν σαλονιῶν 1 καί 2 καί τίς συμπλοκές, τίς πιστολιές τοῦ σαλονιοῦ 3 στήν γέφυρα τοῦ πλοίου! Ἐκεῖ πού βρίσκεται ὁ καπετάνιος, καί γιά τήν ὥρα κρατᾶ σταθερά τό τιμόνι.
Οἱ φῆμες πού φθάνουν στά ἀμπάρια εἶναι συγκλονιστικές: ἄλλος θέλει νά τοῦ πάρει τό τιμόνι καί νά κατευθύνει τό πλοῖο στά διεθνῆ ὕδατα σέ μιά ἀτιμωτική συνάντηση μέ τόν Ἐρντογάν. Ἄλλος θέλει νά πάρει τό τιμόνι γιά νά ὁδηγήσει τό πλοῖο πάνω στό πλοῖο τοῦ Ἐρντογάν κατά τήν λογική τοῦ «ἀποθανέτω ἡ ψυχή μου». Ἄλλος δέν ἐνδιαφέρεται κἄν ποιός εἶναι, ποῦ βρίσκεται καί τί κάνει ὁ Ἐρντογάν, καί τό μόνο πού τόν νοιάζει εἶναι τό ξεκαθάρισμα τῶν προσωπικῶν λογαριασμῶν μέ τούς πολιτικούς ἐχθρούς του σέ μονομαχία σέ δήλη ἡμέρα στό σαλόνι 3. Στό μυαλό του οἱ ἐχθροί τοῦ Ἔθνους δέν εἶναι ἐκεῖ ἔξω, ἀλλά κυκλοφοροῦν μεταξύ μας. Ἄλλος μπορεῖ νά ρισκάρει ἀκόμη καί τήν πλοήγηση στά φουρτουνιασμένα νερά τῶν ἐκλογῶν, ἀρκεῖ νά γλυτώσει τήν καταδίωξη ἀπό τούς δικαστές. Ἀπίθανο πλήρωμα σκάφους, αἴσθηση συλλογικῆς μοίρας μηδέν, ἀποστολή μία καί μόνη: ἡ διάσωσις τοῦ σαρκίου μας. Οἱ ἄλλοι ἄς πᾶνε νά πνιγοῦν. Τό δυστύχημα γιά τόν καπετάνιο τοῦ ὑπερωκεάνιου εἶναι πώς εἶναι μόνος στήν γέφυρα καί δέν μπορεῖ νά λείψει λίγο γιά νά κατέβει στά σαλόνια καί εἴτε νά ἐπιβάλει τήν τάξη εἴτε νά ἀρχίσει νά πετᾶ σαβούρα στήν θάλασσα κάθε ἀνθέλληνα, κάθε πράκτορα, κάθε πιστολᾶ, κάθε διεφθαρμένο, ὥστε νά διατηρήσει τόν ἔλεγχο.
Ἡ συν-αρχηγός πού ὅρισε εἶναι μειωμένης ἀποδοχῆς, πτώση δέκα μονάδες στίς δημοσκοπήσεις ἐμφάνισε ἡ ἀποδοχή της ἐντός τῶν ἐπιβατῶν λίγο πρίν ἐπιβιβαστεῖ στό πλοῖο. Τό δέ χειρότερο ἀπό ὅλα εἶναι τό κλῖμα πού ἐπικρατεῖ στίς καμπίνες, στά ἀμπάρια καί στό πρυμναῖο μέρος τοῦ πλοίου. Ἀνήσυχοι οἱ ἐπιβάτες ἀπό τίς πληροφορίες ὅτι στήν γέφυρα ἐπίκειται συμπλοκή, συγκεντρώνουν σταδιακά καί ἀθόρυβα ὅλα τά σωσίβια τοῦ πλοίου στήν κατοχή τους. Συμπαθοῦν τόν καπετάνιο μέν, ἀλλά δέν ἐμπιστεύονται τήν καλή κοινωνία τῶν ἐξωνημένων καί τῶν διεφθαρμένων, ἡ ὁποία μπατάρει τό πλοῖο μέ τούς καβγάδες της, τοῦ δίνει κλίση ἀνεπαισθήτως καί τό ὁδηγεῖ χωρίς νά τό καταλαβαίνει, γιατί δέν κοιτᾶ κἄν πρός τά ἐκεῖ (εἶναι ἀπορροφημένη στήν συμπλοκή της) κατευθεῖαν στό παγόβουνο. Ἐπιστρέφω στήν πραγματικότητα: Δυστυχῶς αὐτή εἶναι ἡ εἰκόνα τῆς χώρας σήμερα. Ἔτσι ἔχουν τά πράγματα. Ἐπιβαίνουμε στό ἴδιο σκάφος, ἀλλά ὁ καθένας κοιτάζει ἀλλοῦ. Νομίζουμε ὅτι ἔχουμε τήν πολυτέλεια τῆς ἐπίλυσης λογαριασμῶν τήν ὥρα πού ὁ ἄλλος «ὁπλίζει». Μακάρι νά μήν ἔχουμε ἐπεισόδιο. Μακάρι νά μήν «βροῦμε» σέ παγόβουνο. Ἀλλά καί τό νά καταστεῖ τό σκάφος ἀκυβέρνητο σταδιακά, λάφυρο στά χέρια συμμοριῶν, πειρατῶν καί τραμπούκων, οὔτε αὐτό εἶναι λύση. Ἄλλη Ἑλλάδα ὀνειρευόμαστε.
