…Στήν σύγκριση μέ τόν Ἐλ. Βενιζέλο – Τί προσάπτει στόν Μεγάλο Κρητικό – «Ἐθνάρχες καί οἱ δύο»
ΕΞΕΠΛΗΞΕ ὅσους γνωρίζουν καλά τήν ἱστορία τῆς οἰκογενείας Μητσοτάκη ἡ ἀπάντησις πού ἔδωσε ὁ Πρωθυπουργός στήν ἐρώτηση τοῦ Νίκου Χατζηνικολάου γιά τό ποιός ἀπό τούς δύο μεγάλους ἡγέτες τῆς χώρας, ὁ Ἐλευθέριος Βενιζέλος ἤ ὁ Κωνσταντῖνος Καραμανλῆς, δικαιοῦται τόν τίτλο τοῦ Ἐθνάρχη. Ἐξέπληξε κατ’ ἀρχάς διότι διασκέδασε τίς ἐντυπώσεις πού εἶχαν δημιουργηθεῖ ἀπό τίς ἐπανειλημμένες ἀναφορές του στόν Βενιζέλο στίς προγραμματικές δηλώσεις καί στήν Διεθνῆ Ἔκθεση Θεσσαλονίκης. Εἶχαν ἑρμηνευθεῖ ὡς ἀπόσταση ἀπό τίς παρακαταθῆκες τοῦ ἱδρυτοῦ τῆς ΝΔ.
Ἐξέπληξε, ἐπίσης, διότι –δέν εἶναι εὐρύτερα γνωστό– γενάρχης τοῦ Βενιζελισμοῦ εἶναι ἡ οἰκογένεια Μητσοτάκη. Ὁ γερο-Κωστῆς Μητσοτάκης, ὁ ἀποκαλούμενος καί «πολιτικός χειραγωγός» τοῦ Βενιζέλου (κατά Νῖκο Τωμαδάκη), ἦταν αὐτός πού τό 1887 ἐκλεγείς ἐφέτης «κατέλιπε δικηγορία, δημοσιογραφία (τήν ἐφημερίδα «Κῆρυξ») καί πολιτική στόν γαμπρό του, Ἐλευθέριο Βενιζέλο, ἐνῶ στούς ψηφοφόρους του τόν συνιστοῦσε ὡς νέο «λαμπροῦ μέλλοντος καί εὐρέως σταδίου». (Γ. Στεφανάκης, Κωνστ. Μητσοτάκη ἰχνηλασία, ἐκδόσεις Σιδέρης)
Ἐξέπληξε ἐπίσης, διότι στήν εὐρύτερη οἰκογένεια ὁ Καραμανλῆς δέν ἦταν ἰδιαιτέρως δημοφιλής. Ὁ ἐπίτιμος στήν ἀφήγησή του στόν Ἀλέξη Παπαχελᾶ ὁμιλεῖ μέ πικρία γιά τήν ἀπόφαση Καραμανλῆ νά τόν ἀφήσει ἐκτός ψηφοδελτίων ΝΔ τό 1974, διότι, κατά τήν ἄποψή του, ὁ ἱδρυτής τῆς ΝΔ δέν τοῦ εἶχε συγχωρήσει τόν ἀνένδοτο. Ἡ Ντόρα Μπακογιάννη στό γραφεῖο της ἔχει πορτραῖτο μόνο τοῦ Ἐλευθερίου Βενιζέλου. Παρά ταῦτα, ὁ Πρωθυπουργός, ἀπαντώντας στόν Νῖκο Χατζηνικολάου στόν «Ἀντέννα», ἄφησε νά διαφανεῖ γιά πρώτη φορά ἡ ἐλαφρά προτίμησή του πρός τόν Κωνσταντῖνο Καραμανλῆ. Στήν ζυγαριά τῆς Ἱστορίας. Ἐνῶ στόν Βενιζέλο χρέωσε τόν μεγάλο διχασμό, στόν Καραμανλῆ δέν χρέωσε τίποτε παρά μόνον πίστωσε: τό οἰκονομικό θαῦμα τῆς δεκαετίας τοῦ 1950, τήν ἀποκατάσταση τῆς Δημοκρατίας καί τήν ἔνταξη στήν ΕΟΚ. Ὁλόκληρος ὁ διάλογος γιά τά δύο αὐτά ἱστορικά πρόσωπα, κατά τόν ὁποῖο ὁ Πρωθυπουργός ἀφιέρωσε μόλις τέσσερεις γραμμές στόν Βενιζέλο καί τίς ὑπόλοιπες στόν Καραμανλῆ, ἔχει ὡς ἑξῆς:
«Ν. ΧΑΤΖΗΝΙΚΟΛΑΟΥ: Τώρα πού μιλήσατε γιά τά 200 χρόνια ἀπό τήν Ἐπανάσταση, πού θά τά γιορτάσουμε σέ δύο χρόνια. Ἔτσι, στρέφομαι κι ἐγώ λίγο ἱστορικά πρός τά πίσω, γιά νά σᾶς ρωτήσω μέ ἀφορμή μία ὁμιλία σας πού ἄκουσα. Νομίζω ἦταν ἡ πρώτη ὁμιλία σας ὡς Πρωθυπουργοῦ. Σᾶς ἄκουσα νά ἀναφέρεστε στόν Ἐλευθέριο Βενιζέλο. Καί ἤθελα νά σᾶς ρωτήσω στό γνωστό ἱστορικό δίλημμα Ἐλευθέριος Βενιζέλος ἤ Κωνσταντῖνος Καραμανλῆς. Ποιός, κατά τήν γνώμη σας, ἀπό τούς δύο πληροῦσε τίς προϋποθέσεις γιά νά τόν θεωροῦν οἱ Ἕλληνες Ἐθνάρχη καί ποιόν θά διαλέγατε ἀπό τούς δύο σάν ἱστορική προσωπικότητα;
Κ. ΜΗΤΣΟΤΑΚΗΣ: Θά ἔλεγα καί οἱ δύο δικαιοῦνται αὐτόν τόν χαρακτηρισμό. Ἄλλες οἱ προκλήσεις τῆς ἐποχῆς τοῦ Ἐλευθέριου Βενιζέλου, ὁ ὁποῖος ἡγήθηκε μιᾶς προσπάθειας ἐθνικῆς ὁλοκλήρωσης τῆς Πατρίδας μας, ἀλλά ταυτόχρονα ἦταν καί ὁ πρωθυπουργός ἐπί τῶν ἡμερῶν τοῦ ὁποίου ἔγινε ὁ μεγάλος ἐθνικός διχασμός. Μοῦ ἀρέσει καί βγάζω πάντα στήν ἄκρη τήν συγγενική σχέση πού ἔχω μέ τόν Ἐλευθέριο Βενιζέλο, γιά νά μπορῶ νά δῶ μέ καθαρή ματιά τήν ἱστορική του παρακαταθήκη. Ὁ Κωνσταντῖνος Καραμανλῆς εἶναι ἕνας ἄνθρωπος ὁ ὁποῖος ταυτίστηκε πρῶτον μέ τό οἰκονομικό θαῦμα τῆς Ἑλλάδος τῆς δεκαετίας τοῦ ’50 καί τοῦ ’60, πού εἶναι ἐντυπωσιακό καί στό ὁποῖο πρέπει νά ἀναζητήσουμε σημεῖα ἀναφορᾶς. Καί βέβαια, μέ τήν ἀποκατάσταση τῆς καλύτερης Δημοκρατίας πού εἴχαμε ποτέ ὡς χώρα, ἀπό τό ’74 καί μετά. Ἄφησε τήν σφραγῖδα του, δηλαδή, σέ δύο πολύ σημαντικές περιόδους. Καί μέ τήν κομβικῆς σημασίας ἀπόφαση, ἡ ὁποία καθόρισε, καθορίζει καί θά καθορίζει γιά πάντα τίς τύχες τῆς Πατρίδος μας. Πῆρε μία χώρα καί τήν ἔβαλε, γιά νά τό πῶ λαϊκά, μέ τό ζόρι στήν Εὐρώπη. Μέ τό ζόρι, γιατί ἡ ἑλληνική κοινωνία δέν ἦταν ἕτοιμη καί γιατί οἱ Εὐρωπαῖοι δέν ἦταν ἕτοιμοι ὅλοι νά μᾶς δεχτοῦν τότε ὡς μέλος τῆς τότε Εὐρωπαϊκῆς Οἰκονομικῆς Κοινότητας. Γι’ αὐτή καί μόνο τήν ἀπόφασή του, ἡ Ἑλλάδα στό διηνεκές θά πρέπει νά τοῦ χρωστάει μιά πολύ μεγάλη, πολύ μεγάλη εὐγνωμοσύνη.»
Ἱστορικές λεπτομέρειες: Ὁ Κωνσταντῖνος Καραμανλῆς εἶχε τήν ἴδια ἄποψη γιά τόν διχασμό. Δέν ἤθελε νά συνδέσει τό ὄνομά του μέ αὐτόν, γι’ αὐτό καί γιά νά ἀποφύγει τήν σύγκρουση μέ τό Παλάτι, ἔφυγε στό ἐξωτερικό. Ἦταν τό μάθημα πού εἶχε λάβει ὁ Καραμανλῆς ἀπό τά λάθη τοῦ Βενιζέλου. Ὁ Κωνσταντῖνος Καραμανλῆς, τέλος, ἔλεγε στόν ἀνιψιό του, Κώστα, ὅταν ἐκεῖνος ἔγραφε τήν διδακτορική του διατριβή ὑπέρ τοῦ Βενιζέλου: «Πάλι μέ αὐτόν ἀσχολεῖσαι;»…
