Τήν λύση Νταβούτογλου γιά συνεκμετάλλευση στήν Μεσόγειο στηρίζει τό State Department

Ἡ τακτική τῆς «σαλαμοποιήσεως» καί ὁ διαχωρισμός τοῦ Αἰγαίου

ΟΙ ΤΕΛΕΥΤΑΙΕΣ ἐξελίξεις μέ τήν τουρκική συμφωνία μέ τήν Λιβύη, τό ταξίδι τοῦ Ἕλληνος Πρωθυπουργοῦ στήν Ἀμερική, τίς προσπάθειες συνεννοήσεως μέ χῶρες τῆς Μεσογείου καί οἱ ἀναφορές στό ἐνδεχόμενο προσφυγῆς στήν Χάγη, προσδιορίζουν μίαν ἐξέλιξη μᾶλλον ἐπικίνδυνη γιά τά ἐθνικά συμφέροντα. Ὁδηγούμεθα πρός μία προσπάθεια διευθετήσεων γιά τήν ὁριοθέτηση θαλασσίων ζωνῶν στήν ἀνατολική Μεσόγειο καί φαίνεται πώς ἔχουμε «ξεχάσει» τό Αἰγαῖο. Ὅλοι ἄλλωστε οἱ ἐμπλεκόμενοι ὁμιλοῦν γιά ἀνατολική Μεσόγειο, διότι ἐκεῖ βλέπουν τά συμφέροντά τους, δημιουργῶντας ἕνα περιβάλλον πού «παρασύρει» καί τήν ἑλληνική Κυβέρνηση, ἡ ὁποία ἐπικεντρώνεται ἐκεῖ, ὡς ἐάν τά προβλήματα στό Αἰγαῖο εἶναι λελυμένα. Καί ὅμως δέν εἶναι. Γιά τήν Ἑλλάδα καί τήν ἐθνική μας κυριαρχία τό Αἰγαῖο εἶναι ἐξ ἴσου σημαντικό μέ τήν Ἀνατολική Μεσόγειο. Αὐτό τό γνωρίζει πολύ καλά ἡ Ἄγκυρα, ἡ ὁποία ἔχει σοβαρούς λόγους νά θέλει νά διαχωρίσει τά ζητήματα. Εἶναι ἡ λεγομένη τακτική τῆς «σαλαμοποιήσεως». Ἀφοῦ ἐπιτύχει νά ἐξασφαλίσει «μερίδιο» στήν Ἀνατολική Μεσόγειο, μετά θά στραφεῖ καί στό Αἰγαῖο. Πρόκειται γιά μιά τακτική τήν ὁποία εἶχε εἰσηγηθεῖ ὁ πρώην Πρωθυπουργός τῆς Τουρκίας Ἀχμέτ Νταβούτογλου στήν Κυβέρνηση Παπανδρέου τό 2010, οἱ κατευθυντήριες ὁδηγίες τοῦ ὁποίου ἐξακολουθοῦν νά καθορίζουν τήν πολιτική τῆς Ἀγκύρας, παρά τό γεγονός ὅτι ὁ Ἐρντογάν ἔχει ἐξοβελίσει τόν ἐμπνευστή τους ἀπό τήν κυβέρνηση.

Δέν πρέπει νά μᾶς διαφεύγει ὅτι αὐτή ἡ πρότασις διαχωρισμοῦ τῶν διευθετήσεων στό Αἰγαῖο ἀπό αὐτές τῆς Ἀνατολικῆς Μεσογείου εἶχε διατυπωθεῖ ἐπισήμως ἀπό τόν ἴδιο τόν Νταβούτογλου, ὁ ὁποῖος ὁμιλοῦσε γιά συνεκμετάλλευση στήν θαλασσία ζώνη τῆς Ἀνατολικῆς Μεσογείου. Ἔκτοτε ἡ πρότασις αὐτή ὑπάρχει ὡς στόχος τῆς Τουρκίας, πού ὡς συνήθως κατά περίπτωσιν ἀποκρύπτει ἤ ἀποκαλύπτει τίς προθέσεις της, ἀναλόγως πρός τό ἐάν οἱ συνθῆκες εἶναι εὐνοϊκές. Καί σήμερα φαίνεται πώς οἱ συνθῆκες εἶναι εὐνοϊκές ἀκριβῶς γιά αὐτήν τήν «σαλαμοποίηση».

Κατ’ ἀρχήν φαίνεται νά τήν υἱοθετοῦν οἱ ΗΠΑ. Εἶναι χαρακτηριστικό ὅτι στήν πρόσφατη ἐπιστολή του πρός τόν Κυριάκο Μητσοτάκη, ὁ Μάικ Πομπέο ἀναφέρεται ρητῶς στήν Ἀνατολική Μεσόγειο, ἀποφεύγοντας κάθε ἀναφορά στό Αἰγαῖο. Ἡ σχετική περικοπή τῆς ἐπιστολῆς του εἶναι ἡ ἀκόλουθη: «Οἱ Ἡνωμένες Πολιτεῖες παρακολουθοῦν στενά τίς ἐξελίξεις στήν περιοχή καί μένουν σταθερές στίς θέσεις τους, ὅτι αὐτοί πού ἔχουν συμφέροντα στήν Ἀνατολική Μεσόγειο θά πρέπει νά ἀναζητήσουν λύσεις μέ εἰρηνικά μέσα συμφώνως πρός τό ἄρθρο 33 τῆς Χάρτας τῶν Ἡνωμένων Ἐθνῶν, ἀπέχοντας ἀπό κάθε ἐνέργεια ἤ δήλωση πού θά μποροῦσε νά θεωρηθεῖ προκλητική. Δέν χρειαζόμαστε μιά κλιμάκωση ἐντάσεων στήν περιοχή, ἀλλά μᾶλλον ἐπιδιώκουμε διάλογο πού ὁδηγεῖ σέ ἀποτελέσματα, πού παγιώνουν τόν σεβασμό στό διεθνές δίκαιο».

Ὅμως ἀποφυγή κλιμακώσεων τῆς ἐντάσεως καί σεβασμό τοῦ διεθνοῦς δικαίου χρειαζόμεθα σέ ὅλα τά ζητήματα. Ὄχι μόνον στήν ὁριοθέτηση τῶν θαλασσίων ζωνῶν τῆς Ἀνατολικῆς Μεσογείου.

Ἀπό τίς λοιπές ἐμπλεκόμενες χῶρες (Αἴγυπτο, Ἰσραήλ, Ἰταλία κ.λπ.) δέν ἔχουμε νά περιμένουμε πολλά, διότι ἁπλούστατα τά δικά τους συμφέροντα περιορίζονται στήν Ἀνατολική Μεσόγειο. Οὐδόλως ἔχουν νά κάνουν μέ τό Αἰγαῖο, τό ὁποῖο εἴτε ἀρέσει στούς Τούρκους εἴτε ὄχι ἀποτελεῖ ἑλληνική θάλασσα. Χαρακτηριστικό εἶναι ὅτι ἡ Ἰταλία δι’ ἀνακοινώσεως τοῦ Ὑπουργείου Ἐξωτερικῶν της περιγράφει τίς θέσεις της ὡς ἀκολούθως: «Αὐτό πού ἡ Ἰταλία ὑποστηρίζει ἐδῶ καί καιρό εἶναι ὅτι ἡ ἐκμετάλλευσις τῶν ἐνεργειακῶν πόρων στήν Μεσόγειο θά ἔπρεπε νά ἀντιμετωπισθεῖ ὡς μιά εὐκαιρία πού πρέπει νά ἀδράξει κανείς, μέσω τῆς συνεργασίας ὅλων τῶν παρακτίων χωρῶν. Αὐτό ἀπαιτεῖ, μεταξύ τῶν ἄλλων, ἡ ὁριοθέτησις τῶν θαλασσίων ζωνῶν νά πραγματοποιηθεῖ μέσω διαπραγματεύσεως μεταξύ τῶν ἐνδιαφερομένων πλευρῶν. Εἶναι ἡ θέσις πού ἐκφράσαμε τούς τελευταίους μῆνες, στίς τουρκικές Ἀρχές, σέ ὅλες τίς συναντήσεις μας.».

Φαίνεται ὅμως πώς ἡ ὅλη αὐτή περιρρέουσα ἀτμόσφαιρα ἔχει ἐπηρεάσει καί τήν ἑλληνική Κυβέρνηση, ἡ ὁποία προσανατολίζεται πρός τόν διαχωρισμό τῶν ὁριοθετήσεων τῆς Ἀνατολικῆς Μεσογείου ἀπό αὐτές τοῦ Αἰγαίου. Καί τοῦτο πάντα μέ τήν προοπτική προσφυγῆς στό Διεθνές Δικαστήριο τῆς Χάγης. Ὁ ἴδιος ὁ κ. Μητσοτάκης ἔχει καταστήσει σαφές ὅτι ναί μέν ἡ προσφυγή στήν Χάγη ἐξετάζεται ὡς ὑστάτη λύσις, ἀλλά εὑρίσκεται στό τραπέζι. Θεωρεῖται ὅπως ὁ ἴδιος ἔχει ἀφήσει νά ἐννοηθεῖ ὡς τελευταῖος φραγμός στήν ἀχαλίνωτη τουρκική ἐπιθετικότητα. Μόνον ὅμως στήν Ἀνατολική Μεσόγειο ὅπου «ξυπνήσαμε» ἀργά, μετά τό τουρκο-λιβυκό μνημόνιο, ἐνῶ ἀντίστοιχη, ἄν μή καί ἰσχυρότερη ἐπιθετικότης ὑφίσταται καί στό Αἰγαῖο. Τό γεγονός ὅτι οἱ Τοῦρκοι μπορεῖ προσωρινῶς νά μήν σηκώνουν τούς τόνους, δέν σημαίνει πώς ἔχουν ἀφήσει κατά μέρος αὐτές τίς διεκδικήσεις. Θά τίς προβάλλουν μόλις βροῦν τήν κατάλληλη εὐκαιρία. Καί μᾶλλον πάλι θά «ξυπνήσουμε» ἀργά καί ἀνωμάλως καί θά εὑρεθοῦμε νά συρόμεθα ἀπό τίς ἐξελίξεις.

Ἄλλωστε οἱ Τοῦρκοι πάντα καθιστοῦν σαφεῖς τίς προθέσεις τους. Ὁ διευθυντής ἀεροναυτιλίας τοῦ τουρκικοῦ Ὑπουργείου Ἐξωτερικῶν σέ ἔγγραφό του (ἰδέ στήν σελ. 3) ἀναφέρει ὅτι ἐκτός τῆς ὑφαλοκρηπῖδος (τήν ὁποία καί ἐμεῖς συζητᾶμε) ἡ Ἄγκυρα θά θέσει τόν περιορισμό χωρικῶν ὑδάτων καί ἐναερίου χώρου, τήν ὁριοθέτηση ἁρμοδιοτήτων ὡς πρός τήν ἔρευνα καί διάσωση, τήν ἀποστρατιωτικοποίηση τῶν νησιῶν καθώς καί ζητήματα κυριαρχίας βραχονησίδων καί μικρῶν νήσων.

Ἤδη ἔχουν δεῖ τό φῶς τῆς δημοσιότητος πληροφορίες συμφώνως πρός τίς ὁποῖες κατά τίς συναντήσεις πού εἶχε ὁ Κυριάκος Μητσοτάκης μέ τούς πολιτικούς ἀρχηγούς ἀπεκάλυψε τίς σκέψεις του γιά ἐνδεχομένη προσφυγή στήν Χάγη, πού ὅμως θά ἀφορᾶ μόνον τόν καθορισμό ὑφαλοκρηπῖδος στήν Ἀνατολική Μεσόγειο. Μᾶς εἶναι παντελῶς ἀκατανόητο ὅτι μπορεῖ κάποιο ἐπιτελεῖο νά βλέπει πλεονεκτήματα στήν προσέγγιση αὐτή. Ἔχει πλεονεκτήματα μόνον γιά τήν Τουρκία, ἡ ὁποία ἔχει διεκδικήσεις, ὁπότε τό συμφέρον της εἶναι νά τίς «τεμαχίζει» καί νά τίς παρουσιάζει σταδιακῶς γιά δύο λόγους. Ὁ πρῶτος εἶναι νά ἀποφύγει νά θεωρηθεῖ χώρα μέ ὑπερβολικές ἀπαιτήσεις καί ὁ δεύτερος νά ἐξασφαλίζει τήν ἱκανοποίηση μιᾶς ἀπαιτήσεως πρίν διατυπώσει τήν ἑπομένη.

Ἡ Ἑλλάς ἀπ’ ἐναντίας πού δέν ἔχει διεκδικήσεις καί ἁπλῶς προασπίζει κυριαρχικά δικαιώματα, ἔχει κάθε λόγο νά ἐκθέτει τήν τουρκική ἐπιθετικότητα σέ ὅλα τά μέτωπα ταυτοχρόνως. Ἄν ἐξ ἄλλου εὑρεθεῖ μιά διευθέτησις γιά τήν Ἀνατολική Μεσόγειο, ὅταν ἐν συνεχεία ἡ Ἄγκυρα ἐπαναθέσει τίς διεκδικήσεις της γιά τίς γκρίζες ζῶνες στό Αἰγαῖο, τότε, δυστυχῶς, θά εἴμεθα μόνοι…

Κεντρικό θέμα