Κροῦσις Μητσοτάκη στόν Ἐρντογάν – Ἰσραήλ, Ρωσσία, Αἴγυπτος κατά Τουρκίας γιά τήν Λιβύη
ΔΙΑΛΟΓΟΣ γιά τήν ὑφαλοκρηπῖδα καί ἐνδεχομένως προσφυγή στό Διεθνές Δικαστήριο εἶναι τό μήνυμα πού προκύπτει ἀπό τήν χθεσινή συνάντηση Μητσοτάκη – Ἐρντογάν στό Λονδῖνο, μετά τήν ὁλοκλήρωση τῆς Συνόδου Κορυφῆς τοῦ ΝΑΤΟ. Διαφωνίες ἐπροσδιορίσθησαν ἀλλά μέ χαμόγελα, καθώς ὁ Ταγίπ Ἐρντογάν εἶπε πώς πρέπει «νά σταματήσουμε νά κτυπᾶμε τό χέρι στό τραπέζι».
Ὁ περισσότερος χρόνος τῆς συναντήσεως (πού διήρκεσε μία ὥρα καί 35 λεπτά) διετέθη στίς συζητήσεις γιά τόν προσδιορισμό τῶν διαφωνιῶν, διεφάνη ὅμως ὅτι ἡ Τουρκία, κατά τήν παγία τακτική της, ἔδειξε ὅτι ἐπιθυμεῖ ἀπ’ εὐθείας διάλογο γιά τήν λύση τῶν ζητημάτων. Ἄν καί δέν εἶναι ἡ πρώτη ἐπιλογή της ὅμως, ἡ Τουρκία ἔδειξε ὅτι θά ἐδέχετο τήν προσφυγή στό Διεθνές Δικαστήριο τῆς Χάγης. Ὅσο γιά τήν θέση τῆς ἑλληνικῆς πλευρᾶς, μέλος τῆς ἀντιπροσωπίας πού πλαισίωνε τόν κ. Μητσοτάκη δήλωσε πρός τήν «Ἑστία»: «Ἄν ἐπικρατήσουν μαξιμαλιστικές ἀπόψεις καί ἀπό τίς δύο πλευρές στό ζήτημα τῆς ὁριοθετήσεως τῆς ὑφαλοκρηπίδας, θά προσφύγουμε στό Διεθνές Δικαστήριο».
Ὑπενθυμίζεται ὅτι τήν δυνατότητα αὐτή δέν εἶχε ἀποκλείσει ὁ Τοῦρκος ὑπουργός Ἐξωτερικῶν Μεβλούτ Τσαβούσογλου σέ παλαιότερες δηλώσεις του, ἐνῶ πρόσφατη εἶναι ἡ συνέντευξις τοῦ ἀναπληρωτοῦ Συμβούλου Ἐθνικῆς Ἀσφαλείας Θάνου Ντόκου, ὁ ὁποῖος εἶχε δώσει τό περίγραμμα τῶν προθέσεων τῆς ἑλληνικῆς Κυβερνήσεως λέγοντας: «Ἀκόμη καί ἰδέες περί συνεκμετάλλευσης μποροῦν νά συζητηθοῦν, ὑπό τήν προϋπόθεση τῆς προοηγούμενης ὁριοθέτησης μέσω προσφυγῆς σέ διεθνές δικαιοδοτικό ὄργανο».
Νά σημειώσουμε ἐδῶ ὅτι ἡ προσφυγή στό Διεθνές Δικαστήριο προϋποθέτει τήν ὑπογραφή «συνυποσχετικοῦ», πού σημαίνει ὅτι οἱ δύο πλευρές θά ἔχουν δεσμευθεῖ ἐκ τῶν προτέρων ὅτι θά ἀποδεχθοῦν τήν ἀπόφαση τοῦ Δικαστηρίου, ὅποια καί ἄν εἶναι αὐτή. Θά προσθέσουμε ὅτι παγία τακτική τῶν Διεθνῶν Δικαστηρίων εἶναι ἡ ἀναζήτησις «μέσης λύσεως» στά ζητήματα πού τούς τίθενται.
Δέν ἦταν ὅμως μόνον ἡ ὑφαλοκρηπίς πού συζητήθηκε στήν χθεσινή συνάντηση. Κατά τήν παγία τακτική της ἡ Τουρκία ἔθεσε ὅλα τά ζητήματα πού θεωρεῖ ἀντικείμενο διαφορᾶς, μηδέ ἐξαιρουμένου καί τοῦ κουρδικοῦ ζητήματος, τό ὁποῖο ὡς γνωστόν ἡ Ἄγκυρα ἀντιμετωπίζει ὡς «τρομοκρατική ἀπειλή».
Ὁ ἴδιος ὁ Κυριάκος Μητσοτάκης, μετά τήν ὁλοκλήρωση τῆς συναντήσεως πού ἐπραγματοποιήθη στό Γουότφορντ, 25 μίλια ἔξω ἀπό τό Λονδῖνο, προέβη σέ δηλώσεις, τονίζοντας ὅτι μέ τόν Πρόεδρο τῆς Τουρκίας εἶχε μίαν «ἀνοιχτή συζήτηση». Συγκεκριμένως δήλωσε: «Ἔθεσα στό τραπέζι ὅλα τά ζητήματα πού προκύπτουν ἀπό τίς τελευταῖες τουρκικές ἐνέργειες. Κατεγράφησαν οἱ ἑκατέρωθεν διαφωνίες. Οἱ δύο πλευρές συμφώνησαν ὡστόσο στή συνέχιση τῶν συζητήσεων γιά τά ΜΟΕ τοῦ Ὑπουργείου Ἐθνικῆς Ἄμυνας. Ἔδωσα ἐντολή στόν ὑπουργό Ἐξωτερικῶν νά συγκαλέσει τό ἀνώτατο συμβούλιο ἐξωτερικῆς πολιτικῆς γιά νά ἐνημερωθοῦν ὅλα τά κόμματα. Θέλω νά διαβεβαιώσω τόν ἑλληνικό λαό ὅτι δυσκολίες στίς σχέσεις μέ τήν Τουρκία ὑπῆρχαν, ὑπάρχουν καί θά ὑπάρχουν. Ἐκτιμῶ ὅμως ὅτι ἐφόσον καί οἱ δύο πλευρές δείξουν καλή διάθεση, αὐτές τελικά μποροῦν νά ξεπεραστοῦν».
Πληροφορίες ἀναφέρουν ὅτι κατά τήν συζήτηση ὁ Ἕλλην Πρωθυπουργός κατέστησε σαφές ὅτι ἡ συμφωνία Τουρκίας – Λιβύης εἶναι νομικῶς ἄκυρη καί καθιστᾶ περισσότερο περίπλοκα τά ζητήματα μιᾶς τεταραγμένης περιοχῆς. Ἔγινε ἐπίσης ἐκτενής συζήτησις καί γιά τό μεταναστευτικό, μέ τόν Κυριάκο Μητσοτάκη νά ἀναφέρει πρός τόν Τοῦρκο Πρόεδρο ὅτι τό τελευταῖο διάστημα ὑπάρχει ἀλλαγή στάσεως τῆς Τουρκίας, καθώς ἡ Ἀκτοφυλακή της δέν ἀνταποκρίνεται στά ἑλληνικά αἰτήματα γιά ἀνακοπή τῶν μεταναστῶν πού ξεκινοῦν ἀπό τά Μικρασιατικά παράλια. Πάντως ἐπανέλαβε τήν βούλησή του, ὅπως ἡ Ἑλλάς στηρίξει τήν συμφωνία Τουρκίας – ΕΕ.
Σέ μιά στιγμή χαλαρότητος, στήν ἀρχή τῆς συναντήσεως ὁ Τοῦρκος Πρόεδρος ἀπευθυνόμενος στόν Ἕλληνα Πρωθυπουργό ρώτησε: «Τί κάνει ὁ ἀνιψιός σου, ὁ δήμαρχος τῆς Ἀθήνας Κώστας Μπακογιάννης; Ἦταν συμφοιτητής μέ τόν γιό μου». «Τό ξέρω», φέρεται νά ἀπήντησε χαμογελῶντας ὁ κ. Μητσοτάκης.
Ἐν τῶ μεταξύ ἀλλεπάλληλα μηνύματα ἀπό τήν ΕΕ, τίς ΗΠΑ, τήν Ρωσσία καί τήν Αἴγυπτο ἐπικρίνουν τήν συμφωνία τῆς Τουρκίας μέ τήν Λιβύη καί τάσσονται ἀλληλέγγυες μέ τήν Ἑλλάδα καί τήν Κύπρο. Ἤδη τό Σταίητ Ντηπάρτμεντ ἔχει ἐκδώσει ἀνακοίνωση, διά τῆς ὁποίας χαρακτηρίζει προκλητική τήν συμφωνία καί ἐπισημαίνει ὅτι μπορεῖ νά προκαλέσει ἐντάσεις.
Τό μήνυμα τῆς ΕΕ εἶναι ὅτι εὑρίσκεται σέ πλήρη ἀλληλεγγύη μέ τήν Ἑλλάδα καί τήν Κύπρο καί πώς εἶναι ἐπιτακτική ἀνάγκη νά γίνονται σεβαστά τό διεθνές Δίκαιο τῆς Θαλάσσης, ἡ ἀρχή τῶν σχέσεων καλῆς γειτονίας καί τά κυριαρχικά δικαιώματα στίς θαλάσσιες ζῶνες ὅλων τῶν γειτονικῶν παρακτίων κρατῶν, συμπεριλαμβανομένων ἐκείνων πού παράγονται ἀπό τά νησιά τους.
Ὁ ἐκπρόσωπος τῆς Εὐρωπαϊκῆς Ὑπηρεσίας Ἐξωτερικῆς Δράσεως (ΕΥΕΔ) διαμηνύει πώς ὅλα τά μέλη τῆς διεθνοῦς κοινότητος πρέπει νά συμμορφώνονται μέ αὐτές τίς ἀρχές καί πρέπει νά ἀπέχουν ἀπό ὁποιεσδήποτε ἐνέργειες ὑπονομεύουν τήν περιφερειακή σταθερότητα καί ἀσφάλεια. Ἑστιάζοντας στό διμερές «Μνημόνιο Κατανοήσεως» μεταξύ τῆς Τουρκίας καί τῆς Λιβύης καλεῖ τήν Ἄγκυρα «νά σέβεται τήν ἐδαφική ἀκεραιότητα καί τά κυριαρχικά δικαιώματα ὅλων τῶν κρατῶν μελῶν τῆς ΕΕ, ὅπως ἐπανειλημμένως ἔχει τονισθεῖ ἀπό τό Εὐρωπαϊκό Συμβούλιο καί ἀπό τά συμπεράσματα τοῦ Συμβουλίου, μέ πιό πρόσφατα αὐτά τοῦ Ἰουνίου τοῦ 2019».
Ἀρνητικά σχολιάζει τήν ὑπογραφή τοῦ μνημονίου συνεργασίας γιά τόν καθορισμό τῶν θαλασσίων δικαιοδοσιῶν καί τήν ἀμυντική συνεργασία ἡ Μόσχα, καλῶντας Τουρκία καί Λιβύη νά ἐπιδείξουν πολιτική σύνεση καί νά μήν ὀξύνουν ἀκόμη περισσότερο τήν δύσκολη κατάσταση στήν Μεσόγειο. Ἡ ἐκπρόσωπος τοῦ ρωσσικοῦ Ὑπουργείου Ἐξωτερικῶν Μαρία Ζαχάροβα ἔκανε εἰδική ἀναφορά στήν ἐκτίμηση τοῦ ἀντιπροσώπου τοῦ Γενικοῦ Γραμματέως τοῦ ΟΗΕ γιά τήν Λιβύη, ὅτι τό ἔγγραφο μπορεῖ νά ἀκυρώσει τήν προετοιμασία τῆς διεθνοῦς συναντήσεως γιά τήν διευθέτηση τοῦ Λιβυκοῦ ζητήματος στό Βερολῖνο, πού ἔχει προγραμματισθεῖ γιά τά τέλη τοῦ τρέχοντος ἔτους. Ἐπισημαίνει ἐπίσης πώς τό μνημόνιο συνεργασίας στόν τομέα ἀσφαλείας ἔδωσε τήν ἀφορμή γιά ἰσχυρισμούς περί ἀποπειρῶν τῆς Τουρκίας νά νομιμοποιήσει τήν στρατιωτική ὑποστήριξή της πρός τήν κυβέρνηση τῆς Τριπόλεως, στήν ἀντιπαράθεσή της μέ τόν Λιβυκό Ἐθνικό Στρατό τοῦ στρατηγοῦ Χαφτάρ, ὅπως καί μέσω τῆς ἀπροκάλυπτης παραβιάσεως τοῦ ἐμπάργκο ὅπλων.
Τέλος, τήν πλήρη ὑποστήριξή του καί τήν ἀλληλεγγύη του στήν Ἑλλάδα γιά τίς θαλάσσιες ζῶνες της, καθώς καί τήν ἀντίθεσή του σέ κάθε ἀπόπειρα παραβιάσεως αὐτῶν τῶν δικαιωμάτων της, ἐκφράζει τό Ἰσραήλ, τονίζοντας ὅτι «παρακολουθεῖ μέ ἀνησυχία τά πρόσφατα βήματα τῆς Τουρκίας στή Μεσόγειο». Καί συνεχίζει: «Ἡ ἀγνόησις τοῦ ἐθιμικοῦ διεθνοῦς Δικαίου τῆς Θαλάσσης μπορεῖ νά θέσει σέ κίνδυνο τήν εἰρήνη καί τή σταθερότητα στήν περιοχή».
