Ποιές περικοπές συντάξεων ἐκρίθησαν ἀντισυνταγματικές
ΑΝΤΙΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΕΣ ἐκρίθησαν, κατά πλειοψηφίαν, ἀπό τήν Ὁλομέλεια τοῦ Συμβουλίου τῆς Ἐπικρατείας κρίσιμες διατάξεις τοῦ νόμου Κατρούγκαλου πού ἀφοροῦν συνταξιοδοτικά καί ἀσφαλιστικά θέματα τοῦ συνόλου τῶν ἐργαζομένων. Συνταγματικές οἱ διατάξεις τοῦ νόμου γιά τίς κύριες ὄχι ὅμως καί γιά τίς ἐπικουρικές, ἀνοίγοντας τόν δρόμο στήν Κυβέρνηση γιά νά νομοθετήσει. Συμφώνως πρός τίς ἀποφάσεις τῆς Ὁλομελείας τοῦ Ἀνωτάτου Δικαστηρίου, ἡ ἰσχύς τους ἀρχίζει ἀπό χθές μέ τήν δημοσίευσή τους καί ὡς ἐκ τούτου δέν ἔχουν ἀναδρομική ἰσχύ.
Εἰδικώτερα, ἡ Ὁλομέλεια τοῦ ἀνωτάτου ἀκυρωτικοῦ δικαστηρίου, μέ πρόεδρο τήν ἀντιπρόεδρο Μαίρη Σάρπ, δημοσίευσε πέντε ἀποφάσεις πού ἀφοροῦν τόν νόμο Κατρούγκαλου καί εἰδικώτερα τόν ΕΦΚΑ, τίς συντάξεις, τά μπλοκάκια, κ.λπ. Ἡ Ὁλομέλεια τοῦ ΣτΕ ἔκρινε συνταγματικό τόν ἑνιαῖο ἀσφαλιστικό φορέα ΕΦΚΑ καί τήν ὑπαγωγή σέ αὐτόν τοῦ συνόλου τῶν ἀσφαλισμένων, ἐργαζομένων καί συνταξιούχων. Ἀκόμη, τό ΣτΕ ἀπέρριψε τίς προσφυγές τῶν δημοσίων ὑπαλλήλων πού εἶχαν ζητήσει νά μείνουν ἐκτός ΕΦΚΑ λόγω τῆς εἰδικῆς σχέσεως πού ἔχουν μέ τό κράτος. Στήν ἀπόφαση ὑπῆρξε μειοψηφία σχετικῶς μέ τούς δημοσίους ὑπαλλήλους, πού ὑπεστήριξε ὅτι πρέπει νά ἔχουν χωριστό ἀσφαλιστικό φορέα. Κατά πλειοψηφία τό ΣτΕ ἔκρινε συνταγματικές τίς διατάξεις τοῦ νόμου Κατρούγκαλου εἰς ὅ,τι ἀφορᾶ τίς κύριες συντάξεις, διότι εἶχαν προηγηθεῖ ἀναλογιστικές μελέτες. Εἶχε γίνει ἀναλογιστική μελέτη ἀπό τήν ἁρμοδία Ἀρχή καί ἐπίσης εἶχε ὑπάρξει καί ἔγγραφο πού πιστοποιοῦσε τήν σοβαρότητά της ἀπό τό Διεθνές Γραφεῖο Ἐργασίας. Ἀντιθέτως, γιά τίς ἐπικουρικές συντάξεις πού ἐκρίθησαν ἀντισυνταγματικές οἱ σχετικές διατάξεις, ἡ πολιτεία ὀφείλει ἄμεσα νά νομοθετήσει ἐκ νέου. Κατά συνέπεια κρίνονται ἀντισυνταγματικές καί ἀκυρώνονται οἱ ἀποφάσεις γιά τίς ἐπικουρικές, καί γιά τίς παλαιές καί γιά τίς μελλοντικές.
Εἰδικώτερα, ἐκρίθη ἀντισυνταγματική ἡ περικοπή τῶν ἐπικουρικῶν συντάξεων ἄνω τῶν 1.300 εὐρώ, καθώς ἀντίκεινται στήν συνταγματική ἀρχή τῆς ἰσότητος καί τῆς ἀναλογικότητος. Συγκεκριμένως, τά 1.300 εὐρώ ὑπολογίζονται ὡς μεικτά. Δηλαδή, κύρια σύνταξη, ἐπικουρική, εἰσφορά ἀλληλεγγύης, πρό φόρων καί λοιπά. Ἡ ἐν λόγω ἀπόφασις δίδει ἔτσι τήν δυνατότητα στήν Κυβέρνηση νά προωθήσει τά σχέδιά της γιά ἀλλαγές στίς ἐπικουρικές συντάξεις. Συμφώνως πρός τό κυβερνητικό σχέδιο, τό σύστημα τῶν ἐπικουρικῶν συντάξεων θά μετατραπεῖ σέ κεφαλαιοποιητικό καί οἱ συντάξεις πού θά ἀποδίδει θά εἶναι ἀνάλογες μέ τίς εἰσφορές τοῦ κάθε ἀσφαλισμένου. Ἀπό 1ης Ἰανουαρίου 2021 ὁ κάθε νεοεισερχόμενος στήν ἀγορά ἐργασίας θά καταβάλλει γιά τήν δική του σύνταξη τίς εἰσφορές πού ἀναλογοῦν στόν μισθό του. Μέ αὐτόν τόν τρόπο θά «χτίζει» τό ποσόν τῆς δικῆς του ἐπικουρικῆς συντάξεως. Στόν πυλῶνα τῆς ἐπικουρικῆς συντάξεως θά μπορεῖ νά ἐνταχθεῖ καί ὁ ἰδιωτικός τομεύς, δηλαδή ἐπαγγελματικά ἐπικουρικά ταμεῖα πού θά λειτουργοῦν ἀπό ἀσφαλιστικές ἑταιρεῖες τραπεζῶν ἤ ἀκόμη καί ἀπό ἐπαγγελματικά ταμεῖα πού λειτουργοῦν σέ ὅλες σχεδόν τίς εὐρωπαϊκές χῶρες.
Ἐπί πλέον, ἡ Ὁλομέλεια τοῦ ΣτΕ ἔκρινε ἀντισυνταγματικό τόν τρόπο ὑπολογισμοῦ τῶν εἰσφορῶν γιά τούς αὐτοαπασχολουμένους καί τούς ἐλευθέρους ἐπαγγελματίες (μπλοκάκια) σέ σύγκριση μέ τούς μισθωτούς ἀπασχολουμένους. Δηλαδή, ἔκρινε ἀντισυνταγματικό τό ὅριο τοῦ 20% τῶν εἰσφορῶν πού προέβλεπε ὁ νόμος Κατρούγκαλου, ἐνῶ γιά τούς μισθωτούς τό ἀνάλογο ποσοστό εἶναι 6% καί τό ὑπόλοιπο καλύπτεται ἀπό τόν ἐργοδότη. Διευκρινίζεται ὅτι τό ποσοστό τοῦ 20% γιά τούς αὐτοαπασχολουμένους ἔχει ἤδη μειωθεῖ μέ νεώτερο νομοθετικό πλαίσιο. Συμφώνως πρός τό ΣτΕ, αὐτή ἡ διάταξις ἐκρίθη ἀντισυνταγματική, διότι προσβάλλει τήν συνταγματική ἀρχή τῆς ἰσότητος. Ἔκρινε ὡστόσο συνταγματικό κατά ὁριακή πλειοψηφία 13 ὑπέρ ἔναντι 12 ψήφων τήν διάταξη πού ὁρίζει ὡς βάση γιά τόν ἐπανυπολογισμό τῶν συντάξεων τήν 31η Δεκεμβρίου τοῦ 2014. Ἐπίσης, σέ αὐτό τό θέμα τό ΣτΕ ἔκρινε ὅτι στόν νόμο Κατρούγκαλου ὑπάγονται ὅλοι καί οἱ παλαιοί καί οἱ μελλοντικοί ἀπασχολούμενοι. Ἀνεξαρτήτως τοῦ πότε ξεκίνησαν νά ἐργάζονται. Δηλαδή, δέν ὑπάρχουν πλέον ἀσφαλισμένοι πολλῶν ταχυτήτων.
