Ο,ΤΙ ΣΥΜΒΑΙΝΕΙ ἐφεξῆς στόν Ἕβρο καί στό Αἰγαῖο δέν ἔχει στόχο νά μᾶς ἀποσταθεροποιήσει, ἀλλά νά μᾶς καταπονήσει
Ὁ Ἐρντογάν μετά τήν συμφωνία του μέ τόν Πούτιν καί τήν ἔναρξη τῶν συζητήσεων γιά νέα συμφωνία Τουρκίας – ΕΕ, μέ ἀντικείμενο τό προσφυγικό, ἔχει κάθε λόγο νά συντηρεῖ τήν ἔνταση στά σύνορά μας ἀλλά ὄχι καί νά τήν κλιμακώνει. Πρός ὥρας τουλάχιστον. Ἡ πίεση πού ἀσκεῖ στόν ΟΗΕ νά καταχωρίσει-ἀναρτήσει τό μνημόνιο Τουρκίας – Λιβύης στά Ἀποθετήριά του, καί ἡ Navtex πού ἐξέδωσε γιά ἄσκηση νοτίως τῆς Κρήτης –ὅπου ἡ Ἑλλάς δέν ἔχει ὁρίσει τίς συντεταγμένες της μεταξύ ἄλλων!– πείθουν ὅτι στό μυαλό του εἶναι τό ἐπεισόδιο. Ὄχι τά σύνορα. Τό ἐπεισόδιο.
Ὡστόσο τό μεῖζον γιά ἐμᾶς εἶναι πώς μετά τήν ὅποια προσωρινή ἀποκλιμάκωση, ΗΠΑ καί Γερμανία ἔχουν ἀρχίσει παρασκηνιακά τίς πιέσεις γιά διαλόγους καί ἐμπιστοσύνες μέ συστάσεις τοῦ τύπου «βρεῖτε τα». Ὁ ἁρμόδιος βοηθός ὑφυπουργός Πάλμερ, ὁ ὁποῖος μᾶς ἐπισκέφθηκε τό Σαββατοκύριακο (γιά ὅσους ξεχνοῦν: ἡ μετάβασή του στήν περιοχή εἶχε διαφημιστεῖ τόν Ἰανουάριο ὡς …μεσολαβητική προσπάθεια μεταξύ Ἑλλάδος – Τουρκίας –ὡραῖο ἀνέκδοτο) ἀπέφυγε νά πεῖ μισή κουβέντα κατά τῆς Ἄγκυρας σέ ἐκδήλωση τοῦ «Φόρουμ τῶν Δελφῶν» στήν «Μεγάλη Βρεταννία». Ἀπέφυγε τίς εὐθεῖες ἐρωτήσεις ὅπως ὁ διάβολος τό λιβάνι. Ἡ Μέρκελ στήν κατάσταση πού εὑρίσκεται ἐπίσης εἶναι ἕτοιμη νά μᾶς πιέσει γιά συμβιβασμό. Ἄν δέν τό κάνει ἤδη. Ὅποιο συμβιβασμό. Ἄν ὑποθέσουμε ὅτι ὁ συσχετισμός μέ τούς Τούρκους εἶναι σήμερα στό 1:50 καί μετά δέκα χρόνια θά ἔχει αὐξηθεῖ σέ 1:100, τότε ἀσφαλῶς καί εἶναι λογικό νά κάνουμε διάλογο. Ἀλλά σέ ποιά βάση; «Σφαγμένοι» ὅπως εἴμαστε σήμερα; Ἤ ἀπό τουλάχιστον ἰσοδύναμη θέση;
Αὐτές τίς μέρες συνομίλησα μέ ἕναν τεχνοκράτη τῆς πολιτικῆς καί τῆς διπλωματίας, ὁ ὁποῖος γνωρίζει ἄριστα τίς παραμέτρους τῶν προβλημάτων πού εἶναι στό τραπέζι. Ἴσως καί νά τίς ἔχει χειριστεῖ. Ὁ ἄνθρωπος ἀποροῦσε γιατί χάνουμε τόσο χρόνο. Ἔπρεπε «χθές» κατ’ ἐκεῖνον νά ἔχουμε προβεῖ ἤδη σέ δύο συγκεκριμένες κινήσεις-μάτ. Ἡ πρώτη θά ἦταν νά ἄρουμε τήν ἀναγνώρισή μας στό καθεστώς Σάρατζ ἀσχέτως τοῦ τί κάνει ἡ Εὐρωπαϊκή Ἕνωση, νά ἀναγνωρίσουμε τό καθεστώς Χαφτάρ καί νά προχωρήσουμε μαζί του σέ τμηματική κήρυξη ΑΟΖ γιά τήν Κρήτη καί τήν Κυρηναϊκή, μέ συμφωνία πού θά καταθέσουμε καί ἐμεῖς στόν ΟΗΕ. Καί βεβαίως θά ζητήσουμε τήν ἀνάρτησή της. Σέ κάθε περίπτωση θά τήν δημοσιεύσουμε στήν Ἐφημερίδα τῆς ἡμετέρας Κυβερνήσεως.
Στό πλαίσιο τῆς ἴδιας στρατηγικῆς, σύμφωνα μέ τόν ἔμπειρο συνομιλητή μου, θά ἔπρεπε νά προχωρήσουμε χωρίς φόβο σέ τμηματική ἀνακήρυξη τῆς ΑΟΖ μέ τήν κυβέρνηση τῆς Αἰγύπτου. Εἰς ὅ,τι ἀφορᾶ δέ τό Καστελλόριζο καί τό καθεστώς του θά ἔπρεπε νά καταρτίσουμε ἕνα φιλικό συνυποσχετικό μέ τήν Αἴγυπτο πού νά περιλαμβάνει τήν ἑλληνική καί διεθνῶς κρατοῦσα ἑρμηνεία γιά τήν Συνθήκη τῆς Λωζάννης (στήν Τουρκία ἀνήκει μόνο ὅ,τι βρίσκεται μέχρι τρία μίλια ἀπό τίς ἀκτές της, τίποτε πέραν αὐτοῦ) καί νά προχωρήσουμε σέ ὁριοθέτηση μέ ἀπόφαση Δικαστηρίου τῆς ὁποίας τίς προδιαγραφές θά ἔχουμε βασικῶς συμφωνήσει. Γιά νά εἶμαι εἰλικρινής, τήν πρόταση γιά συνυποσχετικό γιά τήν Αἴγυπτο τήν ἄκουσα πρώτη φορά ἀπό τόν διεθνολόγο Θεόδωρο Κατσοῦφρο, ὁ ὁποῖος γνωρίζει ἀπό διεθνῆ δικαιοσύνη (ἐργάστηκε στό Διεθνές Δικαστήριο Δικαιωμάτων τοῦ Ἀνθρώπου) σέ πρόσφατη ἐκδήλωση στήν Καλαμάτα. Ἀλλά ἐπειδή διατυπώθηκε ἀποσπασματικά χωρίς νά ἐνταχθεῖ σέ ἕνα συνολικό πολιτικό σκεπτικό δέν μοῦ κίνησε τό ἐνδιαφέρον. Ἄν ὡστόσο σέ μιά τέτοια κίνηση προσετίθετο καί μνημόνιο ὁριοθέτησης ΑΟΖ μέ τό καθεστώς Χαφτάρ, τότε ἡ εἰκόνα θά ἦταν ἴσως διαφορετική. Ἐμπιστεύομαι τόν συνομιλητή μου καί τίς γνώσεις του, ἀλλά δέν ἔχω ὅλα τά δεδομένα γιά νά ἀξιολογήσω τίς σκέψεις του. Δέν ξέρω ἐπίσης τί εἴδους ἐμπιστοσύνη θά μπορούσαμε νά ἔχουμε στό Διεθνές Δικαστήριο τῆς Χάγης, ἔστω καί μέ φιλικό συνυποσχετικό. Γνωρίζω ὅμως τά ἑξῆς:
• Πρῶτον, ἡ ἀποστολή τουρκικοῦ ἐρευνητικοῦ νοτίως τῆς Κρήτης χωρίς νά ἔχουν προσδιοριστεῖ συντεταγμένες ἤ χωρίς νά ἔχει ὁριοθετηθεῖ ΑΟΖ ἔστω τμηματικῶς θά δώσει τήν δυνατότητα στόν Τοῦρκο Πρόεδρο νά ἰσχυριστεῖ ὅτι πλέει σέ περιοχή ἡ ὁποία ὄχι μόνο δέν εἶναι δική μας ἀλλά δέν τήν διεκδικοῦμε κἄν!
• Δεύτερον, ἡ ἐπιστολή πού στείλαμε στόν ΟΗΕ γιά τίς ἄκυρες συντεταγμένες τοῦ τουρκολιβυκοῦ μνημονίου (νομίζω ξέρω ποιός τήν ἔγραψε μέ τά χεράκια του καί τί ἔνταση ὑπῆρξε μέ ποιά ἀποτελέσματα σέ ὑπηρεσίες τοῦ ΥΠΕΞ), δέν μοιάζει νά ἐπαρκεῖ. Χρειάζεται κάτι πολύ παραπάνω.
Γνωρίζω, βεβαίως, τέλος, ποιοι, χρόνια τώρα, μᾶς νουθετοῦν νά μήν καταθέτουμε χάρτες ἤ συντεταγμένες στόν ΟΗΕ γιά δικούς τους λόγους, μέ τό πρόσχημα τῆς ἀποφυγῆς τῆς κλιμάκωσης. Καί τήν ὥρα τῆς κρίσης θά κοιτοῦν τά ἄστρα. Μετά τήν ἀνάρτηση τοῦ μνημονίου Τουρκίας – Λιβύης ἀπό τόν ΟΗΕ ὅμως, φοβᾶμαι πώς τίποτε δέν θά εἶναι τό ἴδιο. Ἄς μήν ὑπάρχουν ἀμφιβολίες. Ὁ Ἐρντογάν θά ἐπιχειρήσει νά στρατιωτικοποιήσει τήν κρίση πρίν καθίσει στό τραπέζι τοῦ διαλόγου. Νομίζει ὅτι μέ τά ὅπλα μπορεῖ νά ἀποσπάσει περισσότερα ἀπό ὅσα μέ τά λόγια. Ἐμεῖς ἔχουμε κάθε συμφέρον νά τοῦ κόψουμε τά φτερά. Σταυρωμένα χέρια, τέλος λοιπόν! Διεθνής δράση τώρα! Ἄλλος καιρός γιά χάσιμο δέν ὑπάρχει. Εἴμαστε ἤδη στό καί πέντε!
