ΟΙ ΚΡΙΣΕΙΣ εἶναι ἀποκαλυπτικές γιά ἐμᾶς τούς ἀνθρώπους
Ἔρχονται ὅλα τά πάθη μας στήν ἐπιφάνεια. Ἡ πίεση μᾶς ὠθεῖ νά παρουσιάσουμε τόν καλύτερο ἤ τόν χειρότερο ἑαυτό μας. Παρατηρῶ καιρό τώρα (μετά τήν ὑποτιθέμενη λήξη τῆς οἰκονομικῆς μας περιπέτειας) τόν τρόπο πού διεξάγεται ὁ δημόσιος λόγος καί πώς τά ζωνάρια ἔχουν λυθεῖ καί πάλι. Καταλήγω ἤδη σέ συμπεράσματα γιά τό τί εἶναι δεξιό, τί ἀριστερό, τί κεντρῶο, μά πάνω ἀπ’ ὅλα τί εἶναι ἐθνικά σωστό. Σέ μεγάλο βαθμό ἀντιμετωπίζουμε δύο ὀξύτατα προβλήματα πού εὐτυχῶς σκεπάζονται σέ μεγάλο βαθμό ἀπό τήν ὡριμότητα τοῦ ἑλληνικοῦ λαοῦ. Τό πρῶτο εἶναι πώς ὑπάρχουν προσωπικότητες στήν δημόσια σφαῖρα, οἱ ὁποῖες ἄν καί τά ἀντικειμενικά δεδομένα «φωνάζουν» ἐναντίον τῶν κλισέ τους, αὐτές δέν ἀντέχουν νά βρεθοῦν στό ἴδιο μπλόκ ἀπόψεων μέ ἄλλες προσωπικότητες ἀπό τόν φόβο μήν τυχόν καί μολυνθοῦν. Κάποιες διαφωνίες, δηλαδή, εἶναι κατασκευασμένες, προκάτ, δέν πατοῦν στήν πραγματικότητα, στήν οὐσία δέν ὑπάρχουν. Κάποιες διαφωνίες διατυπώνονται γιά νά συνεχίσουν οἱ ἐκφραστές τους νά ἔχουν ἀντίπαλο δέος καί νά παρατείνουν τήν πτωχή καρριέρα τους στόν δημόσιο λόγο.
Στέκομαι σέ δύο-τρία παραδείγματα, ἐξ ἀφορμῆς τοῦ μεταναστευτικοῦ καί τοῦ κορωνοϊοῦ. Ἡ ἀπόπειρα εἰσβολῆς ἀπό 25.000 μετανάστες στόν Ἕβρο μέ καθοδηγητή τόν Ἐρντογάν, τό πρῶτο. Ἡ ἐπικρότηση τοῦ κλεισίματος τῶν συνόρων ἀπό τόν ἀρχηγό τῆς ἀξιωματικῆς Ἀντιπολίτευσης, τό δεύτερο. Ἡ διαμάχη γιά τήν Θεία Κοινωνία καί ἡ σιωπή ἐπίσης τοῦ ἀρχηγοῦ τῆς ἀξιωματικῆς Ἀντιπολίτευσης γιά τό θέμα συγκριτικῶς μέ τίς ὑβριστικές δηλώσεις στελεχῶν του, τό τρίτο. Ὅσον ἀφορᾶ τήν «εἰσβολή» αὐτή, κατακρήμνισε τίς θεωρίες ἀριστερῶν συνιστωσῶν γιά τίς αὐθόρμητες μαζικές μετακινήσεις κατατρεγμένων μεταναστῶν καί προσφύγων πολέμου, στούς ὁποίους ἡ Ἑλλάς ἔπρεπε νά δείξει τήν συμπόνια της. Στήν πραγματικότητα δικαιώθηκαν ὅσα ἔλεγαν οἱ κάτοικοι τοῦ Ἕβρου σέ ἀνοικτές συγκεντρώσεις τους στόν φράκτη προσφάτως καί βεβαίως δικαιώθηκαν ἀπόψεις πού θεωροῦντο χρόνια τώρα «ἀκροδεξιές» καί «φασιστικές». Ἀπόψεις πού ὑπεστήριζαν τό σφράγισμα τῶν συνόρων, τήν ἀποφασιστική ἀνάσχεση τῶν μεταναστῶν ἀπό τό Λιμενικό στό Αἰγαῖο, τήν θέση, ὅτι αὐτό πού γίνεται εἶναι «εἰσβολή» καί ὅσοι εἰσέρχονται εἶναι «παράνομοι», καί λοιπά.
Αὐτές οἱ θέσεις πού ἦταν μειοψηφικές σέ ὅλο τό λεγόμενο δημοκρατικό τόξο, ἀκόμη καί μέσα στή ΝΔ, δικαιώθηκαν μέσα σέ μιά βραδυά ἀπό τόν Ἐρντογάν. Καί ἡ μέν συντηρητική παράταξη ἔδειξε πρωτοφανῆ ἀνακλαστικά, ἀναδιπλώθηκε, ἀνασυντάθηκε, ἤρθη στό ὕψος τῶν περιστάσεων καί ἀντεπετέθη. Ἡ ὑπεράσπιση τοῦ ἐδάφους δέν εἶναι φασισμός ἀλλά πατριωτισμός. Ἡ Ἀριστερά ὅμως σέ ὅλες της τίς ἐκδοχές πλήν Τσίπρα πού εἶπε ἔστω καί μέ καθυστέρηση «ναί» στά κλειστά σύνορα, τί ἔκανε; Φεστιβάλ μιζέριας! Ἀδύνατον γι’ αὐτήν, γιά τούς ἀνθρώπους της, γιά τήν κοσμοθεωρία της νά παραδεχθεῖ ὅτι εἶχε λάθος. Τά ἴδια μέ το ’89 καί τόν ὑπαρκτό σοσιαλισμό. Ἀδύνατον νά βρεθεῖ στήν ἴδια ὄχθη τοῦ ποταμοῦ μέ τούς «ἀκροδεξιούς». Ἀνυπόφορο. Περίμενε δύο τρεῖς μέρες νά ἐμφανιστοῦν τίποτε περιθωριακοί καιροσκόποι ναζί στήν περιοχή γιά νά σηκώσει τά ξεφτισμένα λάβαρα καί νά θεμελιώσει διαφωνία. Τό δόγμα καί τό κόμπλεξ ὑπερίσχυσε τῆς ἀληθείας. Τό δόγμα στήν πατρίδα μας, ὅπως γράφω σταθερά ἀπό τό 2008, εἶναι ἡ διαφωνία καί ἡ αἵρεση ἡ συμφωνία. Ἄν τυχόν συμφωνήσεις μέ ἀντίπαλο κινδυνεύεις νά πᾶς κατηγορούμενος. Ἀντίστοιχα φαινόμενα παρατηρήθηκαν –ὄχι στήν ἴδια ἔκταση, ἀλλά παρατηρήθηκαν, καί στήν ἀπό ἐδῶ πλευρά. Ἀντί νά σταθεῖ κανείς στήν ἱστορική γιά τά δεδομένα τῆς Ἀριστερᾶς μεταβολή θέσης τοῦ ἀρχηγοῦ τῆς ἀξιωματικῆς Ἀντιπολίτευσης, ὅτι καλῶς ἔκλεισαν τά σύνορα, στελέχη της ἐπικεντρώθηκαν στίς ἀνόητες καί ἐμπαθεῖς δηλώσεις δευτεροκλασσάτων στελεχῶν τοῦ ΣΥΡΙΖΑ, γιά νά προκαλέσουν καυγᾶ πού διευκολύνει τά likes στό διαδίκτυο. Ἵνα ἀποδειχθῆ περίτρανα ὅτι τά ἄκρα μαραζώνουν μέσα στήν ἑνότητα. Δέν τήν θέλουν, δέν τήν μποροῦν, τήν τορπιλλίζουν, ἀρέσκονται στήν καρριέρα τοῦ ἐθνικοῦ διαιρέτη. Μέ προπονητές βεβαίως παλαιές καραβάνες τόσο τῆς ἀριστερᾶς ὅσο καί τῆς δεξιᾶς παράταξης.
Τά αὐτά φαινόμενα παρατηρήθηκαν καί στό ἐπίμαχο ζήτημα τῆς Θείας Κοινωνίας. Οἱ ἐθνικοί διαιρέτες ἐμφανίστηκαν καί ἐδῶ γιά νά κόψουν εἰσιτήρια. Τό θέμα τους –εἰδικῶς τῶν προερχομένων ἀπό τήν Ἀριστερά– δέν ἦταν νά προστατέψουν τήν δημόσια ὑγεία ἀπό τό κουταλάκι. Τό θέμα τους, ὅπως διεφάνη ἀπό τήν ἐπικέντρωσή τους στήν ἀπόφαση τῆς Ἱερᾶς Συνόδου, ἦταν πῶς θά κτυπήσουν τήν Ἐκκλησία τῆς Ἑλλάδος. Γιατί ὅπως καί σέ ἄλλες περιπτώσεις, τούς εἶναι ἀδύνατον νά σκεφτοῦν πώς θά ἔρθει μιά μέρα πού θά πρέπει νά συμφωνήσουν μέ τήν Ἐκκλησία τῆς Ἑλλάδος! Ψυχολογικό εἶναι τό ζήτημα, ὄχι οὐσίας. Ἀριστερά καί μαῦρο ράσο μαζί; Ἀδιανόητο. Εἶναι τόσο μεγάλη ἡ ἐμπάθειά τους ὥστε ἐπιτίθενται στήν Ἐκκλησία τῆς Ἑλλάδος μέ ἰσλαμικούς ὅρους! Κατηγορεῖται ἡ Ἐκκλησία γιά… ταλιμπανισμό. Καί ὅμως: Θά μποροῦσαν ἄνετα νά ὑπηρετήσουν τό ἰδεολόγημά τους χωρίς νά προσβάλλουν τό δόγμα τῆς Ἐκκλησίας, μέ τήν θέση ὅτι λόγω τοῦ συγχρωτισμοῦ καί τοῦ κορωνοϊοῦ θά ἔπρεπε νά τεθεῖ ἕνα γενικώτερο ζήτημα περιορισμοῦ τῆς λειτουργίας τῶν λατρευτικῶν χώρων ὅλων τῶν δογμάτων στήν Ἑλλάδα, χριστιανικῶν καί μουσουλμανικῶν, ἐκκλησιῶν καί τζαμιῶν. Ἀλλά ὡς γνωστόν οἱ μουσουλμάνοι δέν κολλᾶνε κορωνοϊό, μόνον οἱ Χριστιανοί καί μέσω Θείας Μεταλήψεως.
Ἡ ἄλλη διαπίστωσή μου ἀπό τήν παρατήρηση ὅλων ὅσοι μετέχουμε στόν δημόσιο λόγο, στούς βουλευτές στέκομαι περισσότερο ὅμως, εἶναι πώς ἀκρότης δέν εἶναι τά ἐπιχειρήματα ὅσο σκληρά καί ἄν εἶναι αὐτά καμμιά φορά. Ἀκρότης εἶναι ὁ θυμός, τό βλέμμα πού γυαλίζει, ἡ ἔνταση τῆς φωνῆς. Τό ζήτημα στόν δημόσιο λόγο δέν εἶναι νά ἔχεις δίκαιο. Οὔτε νά εἶσαι γνώστης τῶν καλύτερων ἐπιχειρημάτων. Τό ζήτημα εἶναι νά μπορεῖς νά κερδίσεις τό δίκαιό σου καί νά καταφέρεις νά ἀκουστοῦν τά ἐπιχειρήματά σου. Ἀκροδεξιά καί ἀκροαριστερά γιά μένα λοιπόν εἶναι ὁ θυμός. Ὄχι ἡ ἔνταση καί ἡ ὀξύτης τοῦ ἐπιχειρήματος. Βεβαίως ἀντιλαμβάνομαι, γιά νά ἀνακεφαλαιώσω, ὅτι καθείς καί οἱ ἀνάγκες του. Τό ἄγχος νά διαφέρεις, παρασύρει. Τό θέμα εἶναι ὅμως μέ ποιό τρόπο κάνεις τήν διαφορά. Βλάπτοντας τόν χῶρο σου καί τήν ἐθνική ἑνότητα;
Τελευταῖο ἀλλά ὄχι ἔλασσον. Οἱ κρίσεις αὐτές μᾶς ἔδειξαν πόσο μακρυά εἶναι ἀπό τό δημόσιο αἴσθημα ποικιλώνυμες ἐλίτ. Ἀκόμη ἔχω στά αὐτιά μου τήν φράση ἔκπληκτου συναδέλφου μου ἀπό τό εὕρημα δημοσκόπησης, ὅτι οἱ Ἕλληνες πιστεύουν κατά 55% στά θαύματα. Ἀκόμη ἔχω στά αὐτιά μου τήν διαπίστωση ἄλλου ἔκπληκτου συναδέλφου γιά τό πόσο ἁρμονικῶς ζοῦν στήν μεθόριο χριστιανοί καί μουσουλμάνοι, Ἕλληνες καί Τοῦρκοι καί πόσο θυμό ἔχουν πού τούς χαλᾶ τό κλῖμα ὁ Ἐρντογάν. Σέ μερικές περιπτώσεις εἴμαστε μακρυά νυκτωμένοι, καί μᾶς χρειάζονται τά γεγονότα γιά νά ἀνακαλύψουμε τήν Ἑλλάδα. Κλείνω μέ τήν ἑξῆς γενικώτερη ἐπισήμανση. Προφανῶς δέν θά καταργήσουμε τό δικαίωμα στήν διαφωνία. Ὁ διάλογος εἶναι πλοῦτος. Καλό εἶναι ὅμως –τό φωνάζω ἀπό τό 2004!– πώς στήν πατρίδα μας πρέπει νά ἀφαιρέσουμε θυμό καί νά προσθέσουμε λογική. Σήμερα θά προσέθετα μία λέξη ἀκόμη: Γενναιότητα. Τήν γενναιότητα νά συμφωνοῦμε. Μᾶς τό ζητοῦν οἱ καιροί.
Υ.Γ. Σύμφωνα μέ πληροφορίες τῆς «Ἑστίας» ὁ Πρόεδρος Ἐρντογάν προέβη στήν ἀπαράδεκτη δήλωση ἐνοχληθείς ἀπό τήν ὁμιλία τοῦ Προέδρου τῆς Δημοκρατίας Πρ. Παυλόπουλου τήν Κυριακή τῆς Ὀρθοδοξίας. Σ᾽ αὐτήν ὁ Πρόεδρος ὑπενθύμισε εὐστόχως «τό αἱματοβαμμένο παρελθόν τῆς Τουρκίας στίς ἀρχές τοῦ 20οῦ αιῶνα».
