ΤΟ ΒΕΤΟ τοῦ Ἰταλοῦ Προέδρου Σέρτζιο Ματταρέλλα στόν διορισμό ἑνός ὑπουργοῦ ὁ ὁποῖος εἶχε ἐπανειλημμένως ἀμφισβητήσει τήν ἀνάγκη παραμονῆς τῆς Ἰταλίας στήν Εὐρωζώνη δέν ἀφορᾶ μόνο τίς ἐσωτερικές πολιτικές ἐξελίξεις τῆς γείτονος.
Οὔτε ἐγκλωβίζει τήν συζήτηση στό πολύ γνωστό σέ ἐμᾶς ἐρώτημα «μέ τίς ἀγορές ἤ μέ τόν λαό». Τήν ἀπάντηση τήν γνωρίζουμε ἤδη, ἄν καί χρειάστηκε νά πληρώσουμε κάτι παραπάνω. Ἡ Κυβέρνηση τῆς Ἀριστερᾶς πανηγυρίζει σήμερα, κάθε φορά πού ἕνας Οἶκος Ἀξιολόγησης ἀναβαθμίζει τά ἑλληνικά ὁμόλογα, ἐνῶ ἡ ἴδια μᾶς ἐπιφυλάσσει –λέει– καθαρή ἔξοδο στίς… ἀγορές. Τελικῶς, οἱ ἀγορές λειτουργοῦν ὑπέρ τῶν λαῶν, στό μέτρο πού ἐγγυῶνται τήν ἀνεξαρτησία τῶν κυβερνήσεων ἀπό «τρόϊκες» παντός εἶδους. Τό μέγα θέμα πού προκύπτει ἀπό τό βέτο Ματταρέλλα εἶναι οἱ ἁρμοδιότητές του. Ἡ ἄρνησή του νά προσυπογράψει τόν διορισμό ἑνός ὑπουργοῦ τοῦ ὁποίου οἱ θέσεις ἀντίκεινται στίς διεθνεῖς ὑποχρεώσεις τῆς χώρας. Συνταγματικά, δέν ἔκανε κάτι παράδοξο. Τό Σύνταγμα τῆς Ἰταλίας ἔχει προικίσει μέ ἐνισχυμένες ἁρμοδιότητες τόν ἀνώτατο ἄρχοντα. Μποροῦσε νά ἀπορρίψει τήν ἔγκριση τοῦ Σαβόνα. Ὡστόσο, πολιτικά ἀναλαμβάνει τήν εὐθύνη νά συγκρουστεῖ μέ μέρος τῆς λαϊκῆς ἐντολῆς – τό Κίνημα τῶν Πέντε Ἀστέρων δέν ἔχει λάβει ξεκάθαρη θέση κατά τοῦ εὐρώ. Δικαιοῦται; Στό πλαίσιο τῶν ἁρμοδιοτήτων του, νομίζω ναί.
Στήν δική μας περίπτωση, ὁ Προκόπης Παυλόπουλος δέν εἶχε ἐκ τοῦ Συντάγματος δικαίωμα νά ἀρνηθεῖ τόν διορισμό Βαρουφάκη στήν θέση τοῦ ὑπουργοῦ Οἰκονομικῶν, καί ἄς εἶχε λάβει θέση ὑπέρ τοῦ παράλληλου νομίσματος. Τό μόνο ἰσχυρό ὅπλο πού εἶχε ὁ κ. Παυλόπουλος, καί χρησιμοποίησε μετά τήν προκήρυξη τοῦ δημοψηφίσματος, ἦταν ἡ ἀπειλή τῆς παραίτησής του ἀπό τό ἀξίωμα μέ τήν προειδοποίηση «δέν θά γίνω Πρόεδρος τῆς δραχμῆς». Ἐκ τῶν προτέρων δυνατότητα παρέμβασης δέν εἶχε ὅμως. Θά ἦταν καλύτερα νά εἶχε; Ἡ ἰταλική ἐμπειρία μᾶς δείχνει ὅτι ναί, θά ἦταν καλύτερα. Μέ τό βέτο Ματταρέλλα, στήν φάση αὐτή τουλάχιστον – μετά θά δοῦμε, οἱ Ἰταλοί γλυτώνουν ἀπό ἕνα bank run, πού θά τροφοδοτοῦσε ἡ τοποθέτηση ἑνός ὀπαδοῦ τῆς λιρέττας στήν θέση τοῦ ὑπουργοῦ Οἰκονομικῶν, ἐνῶ σίγουρα γλυτώνουν σέ πρώτη φάση πάντοτε 100-200 δισ. εὐρώ, πού θά προκαλοῦσε στήν οἰκονομία τους ἡ ἄμεση ἐφαρμογή ἑνός σχεδίου διαπραγματεύσεων τύπου Βαρουφάκη στήν ἰταλική οἰκονομία. Δεδομένου ὅτι ἡ κινητικότητα γιά ἐπίθεση στό εὐρώ μέσω τῆς ἐπιστροφῆς στά ἐθνικά νομίσματα ἱκανοποιεῖ ἀντίρροπα συμφέροντα ταυτοχρόνως (ΗΠΑ, Μεγάλη Βρεταννία, Ρωσσία), ὁ Ματταρέλλα, μέ τό βέτο του αὐτό, προστατεύει ὄχι μόνο τόν λαό του ἀλλά καί τήν Εὐρώπη, πού παλεύει νά ἀποκτήσει ξανά βηματισμό. Τό βασικό συμπέρασμα πού προκύπτει ἀβίαστα, λοιπόν, εἶναι ὅτι τά πολιτεύματα στούς καιρούς μας πρέπει νά ἔχουν δικλεῖδες ἐξισορρόπησης, καί ἄν αὐτό σημαίνει ἀναβάθμιση τοῦ Προεδρικοῦ θεσμοῦ, τότε καί αὐτό.
ΥΓ: Ρωτήθηκε ὁ Κυριάκος Μητσοτάκης (Σκάι) ποιόν θά προτείνει τό 2020 γιά Πρόεδρο τῆς Δημοκρατίας καί ἀπάντησε ὅτι «δέν τό ἔχει σκεφτεῖ». Ὅποια καί ἄν εἶναι ἡ προσωπική του προτίμηση (Παπαδῆμος, Ἀλιβιζᾶτος, Βενιζέλος) εἶναι ἄκομψο νά ὑπάρχει ἐν ἐνεργεία Πρόεδρος ἀπό τό κόμμα του στό ἀξίωμα καί νά μή δίνει μιά ἀπάντηση τοῦ τύπου «ἀσκεῖ καλά τά καθήκοντά του ἀλλά δέν τοποθετούμαστε γιατί εἶναι πρόωρο καί δέν ξέρουμε ἄν ἐπιθυμεῖ δεύτερη θητεία». Καμμιά φορά, τό νά κρατᾶμε τούς τύπους δέν εἶναι κακό. Προσωπική ἄποψη.
