Ο τέως ὑπουργός Ἐξωτερικῶν τῆς Κύπρου Γιαννάκης Κασουλίδης συνδέεται μέ ἕναν συναισθηματικό δεσμό μέ τήν «Ἑστία».
Ὁ πατέρας του τήν διάβαζε ἀνελλιπῶς. Ἀλλά καί ἡ «Ἑστία», γιά λόγους πού παρέλκει νά ἀναλύσω – εἶναι γνωστοί τοῖς πᾶσι, συνδέεται ἰδιαιτέρως μέ τήν Κύπρο μας καί τούς ἡγέτες της. Ζήτησα, λοιπόν, ἀπό τόν πρέσβυ ἐπί τιμῆ Ἀλέξανδρο Ζήνωνα, πού μετέβη προσφάτως στήν Λευκωσία γιά τήν παρουσίαση τοῦ βιβλίου Κασουλίδη «30 χρόνια παρών», νά μεταφέρει τούς ἐγκάρδιους χαιρετισμούς μας καί τήν ἀγάπη μας στόν πρύτανι – εὐπατρίδη τῆς διπλωματίας. Ἐκεῖνος ἀνταπέδωσε ἀποστέλλοντάς μου μέ ἰδιόχειρη ἀφιέρωση τό πυκνογραμμένο βιβλίο του. «Ξέκλεψα» λίγο χρόνο τό Σαββατοκύριακο καί ἀπό τίς 181 σελίδες του ἐπέλεξα νά σταθῶ στό «καίριο ἐρώτημα» πού θέτει γιά τό Κυπριακό («θέλουμε ἤ δέν θέλουμε λύση», σελ. 36), στίς σχέσεις μέ τίς ΗΠΑ (σελ. 53, καί ἑξῆς) στό κεφάλαιο γιά τήν ΑΟΖ τῆς Κυπριακῆς Δημοκρατίας (σελ. 117) καί στήν στάση τῆς Κύπρου ἀπέναντι στήν ἐνταξιακή προοπτική τῆς Τουρκίας (σελ. 60). Οἱ δημοσιογράφοι θεωρῶ πώς ἐπί ποινῆ μαστιγίου ἐπιβάλλεται νά διαβάζουμε ὅσα γράφουν οἱ τέως, εἰδικά ὅταν ἀποδεσμεύουν πληροφορίες. Καί ἡ ἔκδοση τοῦ βιβλίου Κασουλίδη, τῆ μερίμνη τῆς «Καθημερινῆς» τῆς Κύπρου, εἶναι μία τέτοια εὐκαιρία. Τί συγκρατῶ ἀπό τήν πρώτη διαγώνιο ἀνάγνωση τῶν σκέψεων τοῦ φίλου τῆς Δύσεως, statesman Γιαννάκη Κασουλίδη; Τρία στοιχεῖα:
Πρῶτον, μιά βαθειά δυσπιστία γιά τήν στήριξη τῶν συμφερόντων τῆς Κυπριακῆς Δημοκρατίας ἀπό τίς ΗΠΑ σέ περίπτωση σύρραξης στήν Μεσόγειο. Δεύτερον, πώς ἡ Κύπρος δέν μπορεῖ νά ὑποκρίνεται πώς ἡ παρουσία τουρκικῶν πλοίων στήν ΑΟΖ της δέν συνιστᾶ χρήση βίας ἐπειδή δέν χρησιμοποιοῦν πυρά. Συνιστᾶ, κατά τόν ἴδιο. Τρίτον, ἡ Κύπρος πρέπει νά μπλοκάρει δυναμικά τήν τελωνειακή ἕνωση Τουρκίας – ΕΕ, ὅσο οἱ Τοῦρκοι χρησιμοποιοῦν παράνομες μεθόδους. Σήμερα θά ἐπιμείνω στό προφανές. Στήν στάση τῆς συμμάχου ΗΠΑ. Σέ μία συνέντευξη πού μοῦ εἶχε δώσει τόν Σεπτέμβριο τοῦ 2014 ὁ Πρόεδρος Ἀναστασιάδης γιά τό Action 24 σέ σουΐτα τῆς «Μεγάλης Βρεταννίας», ἀφοῦ εἶχε ἀπορρίψει –τότε– κάθε ἰδέα γιά de facto διχοτόμηση («ὅσοι τά γράφουν ἔχουν πατρίδα, ἐμεῖς ἔχουμε τήν μισή»), προέβλεψε ὅτι τό Πολεμικό Ναυτικό τῶν ΗΠΑ θά προστατέψει τήν ΑΟΖ τῆς Κυπριακῆς Δημοκρατίας, τήν κρίσιμη ὥρα.
Ἡ κρίσιμη αὐτή ὥρα φθάνει. Ὁ Ἐρντογάν στέλνει δεύτερο γεωτρύπανο στήν ΑΟΖ τῆς Κύπρου, συνοδεία φρεγατῶν. Ἐνῶ, κατά πληροφορίες, τό πρῶτο γεωτρύπανο κοντεύει νά «διακορρεύσει» τόν κυπριακό βυθό. Τί κάνουμε τώρα; Τί νά περιμένουμε ἀπό τίς ΗΠΑ; Ὁ Κασουλίδης ἀναπτύσσει στήν σελίδα 118 τά σενάρια ἀποστολῆς πολεμικῶν τῶν ΗΠΑ στήν «ἑπόμενη τουρκική παρενόχληση», ἀλλά τονίζει: «Μακάρι νά διαψευστῶ ἀλλά δέν εἶμαι τόσο αἰσιόδοξος ὅσο ἀκούστηκαν ἄλλοι γιά τό καλό αὐτό σενάριο». Γράφει: «Συστήνω ἐπιφυλακτικότητα, γιά νά μήν ἰσχύσει ἡ φράση πού γράφεται πάνω στόν τάφο τοῦ ἀείμνηστου Θεμιστοκλῆ Δέρβη “Δυστυχισμένε μου λαέ, φτωχέ καί ἀγαπημένε, μά πάντα εὐκολόπιστε καί πάντα προδομένε”».
Στίς σελίδες 69-71, ὁ κ. Κασουλίδης κωδικοποιεῖ σέ κομψή διπλωματική γλῶσσα τίς ἀπογοητεύσεις πού ἔνιωσε ἀπό τίς ΗΠΑ στό θέμα τῆς Ἀμμοχώστου (ἀπετράπη, παρά τήν συμφωνία μέ Μπάιντεν-Ἀναστασιάδη, ἡ εἴσοδος Κυπρίων ἐμπειρογνωμόνων στήν πόλη-φάντασμα, ἐπειδή οἱ ΗΠΑ ἀνέχτηκαν τήν ἀντίδραση τῶν Τουρκοκυπρίων), στό ζήτημα τῆς δωρεᾶς ὑπό ἀπόσυρση ἀμερικανικῶν πλοίων στό κυπριακό λιμενικό, μέ ὑπόσχεση τοῦ ἀντιπροέδρου Πένς («Ἡ ἐκπλήρωση αὐτῆς τῆς ὑπόσχεσης ἀκόμη ἀναμένεται»), στίς διαπραγματεύσεις στό Κράν Μοντανά («Στά τελευταῖα στάδια, οἱ ΗΠΑ μᾶς εἶπαν ὅτι σήκωναν τά χέρια, γιατί ἔχουν τόσα προβλήματα μέ τήν Τουρκία καί δέν ἔχουν πλέον ἐπιρροή σέ αὐτήν καί δέν μποροῦν νά ἐπιβαρύνουν τήν ἀτζέντα τους»).
Ὁ συγγραφέας καταλήγει ἐκφράζοντας τήν ἀπογοήτευσή του γιά τό γεγονός ὅτι οἱ ΗΠΑ δέν ἐκτίμησαν τό ὅτι ἡ Κύπρος κατέστη παράγων σταθερότητας καί ἀσφάλειας στήν περιοχή, ὅπως ἤθελαν οἱ ΗΠΑ. Γράφει: «Ἤμουν ἔνθερμος ὑποστηρικτής τῆς γραμμῆς αὐτῆς. Ὅμως, εἶμαι ὁ πρῶτος πού θέλω νά παρατηρήσω ὅτι οἱ ΗΠΑ δέν ἀγκάλιασαν μέ τήν δέουσα θέρμη αὐτή τήν σημαντική ἀλλαγή στήν ἐξωτερική μας πολιτική. Ἔνιωθα πάντα μιά ἀπόσταση, πού ἐξηγεῖται μόνο σέ συνάρτηση μέ τήν πολιτική ἔναντι τῆς Τουρκίας. Ὅλα ἦταν καλά μέχρι τοῦ σημείου πού δέν θά δυσαρεστοῦσαν τήν Τουρκία». Ὅταν γράφει αὐτά ὁ σημαντικός αὐτός ρεαλιστής πολιτικός, διερωτῶμαι τί νά περιμένουμε ἀπό τήν κλιμάκωση πού παρατηρεῖται στήν Μεσόγειο καί τό Αἰγαῖο; Ἡ ἀπάντηση εἶναι ἁπλή: Ἡ σύμμαχος χώρα ἐγγυᾶται τά βόρεια σύνορά μας στόν Ἕβρο μέ ἀσκήσεις πεζοναυτῶν, μᾶς ἐνημερώνει γιά τήν τουρκική κινητικότητα στό Αἰγαῖο, ἀλλά ὅταν ἔρθει ἡ ὥρα τοῦ ἐπεισοδίου –πρίν ἀπό τίς δημοτικές ἐκλογές μεταξύ 23-30 Ἰουνίου; Μετά ἀπό αὐτές; Τόν Αὔγουστο;– θά ἀφήσουν τήν σύγκρουση νά ἐξελιχθεῖ γιά νά μᾶς ὁδηγήσουν στό τραπέζι τῶν ταπεινωτικῶν διαπραγματεύσεων.
Στίς «μή εὐχάριστες λύσεις», γιά τίς ὁποῖες μᾶς προϊδέασε χθές ὁ συνήθης προπομπός τῶν ξένων κ. Σημίτης. Ἔχουμε πληροφορίες τί σχεδιάζουν. Καί θά ἐπανέλθουμε. Πρίν ἀπό τόν κ. Σημίτη. Οἱ ξαφνικές διαρροές τῶν ἀμερικανικῶν χαρτῶν τοῦ Ἄμος Χοκστάιν, πού προβλέπουν τήν μεταφορά τοῦ φυσικοῦ ἀερίου ἀπό τήν Κύπρο μέσω… Τουρκίας, εἶναι μία πρώτη ἔνδειξη. Ἀλλά ὄχι ἡ μόνη!
Ὅσο γιά τίς χθεσινές αὐστηρές προειδοποιήσεις Πάλμερ πρός τήν Τουρκία, ἐνθαρρυντικές ἀλλά… μέμνοισο τόν Κασουλίδη.
