ΟΙ ΑΛΛΑΓΕΣ πού μέ καταιγιστικό ρυθμό συμβαίνουν στήν τεχνολογία ἀλλά καί σέ ὅλες τίς ἐκφάνσεις τῆς κοινωνίας καί τῆς οἰκονομίας, τό γεγονός ὅτι οἱ ἐπιχειρήσεις…
… χρειάζονται ὁλοένα πιό «εὐφυῆ» καί καλά καταρτισμένα στελέχη (εἶναι χαρακτηριστικό ὅτι στήν χώρα μας παρά τήν καλπάζουσα ἀνεργία οἱ ἐπιχειρήσεις ἀδυνατοῦν νά ἐξεύρουν ἐπαρκῆ ἀριθμό ἀτόμων μέ τίς κατάλληλες δεξιότητες), ὅτι οἱ σταδιοδρομίες εἶναι πιό σύντομες καί εὐμετάβολες καί ὅτι οἱ ἄνθρωποι πρέπει νά εἶναι πιό ἀνεξάρτητοι καί πιό αὐτάρκεις γιά μεγαλύτερο μέρος τῆς ζωῆς τους, ὅλα αὐτά σημαίνουν ὅτι ἡ σωστή ἐκπαίδευση καθίσταται ἡ σημαντικότερη ἐπένδυση πού μπορεῖ καί πρέπει νά πραγματοποιεῖ κάθε ἄνθρωπος καί κάθε κοινωνία.
Δέ θά ἀναφερθῶ στήν χαοτική κατάσταση πού ἐπικρατεῖ σήμερα στά ἑλληνικά ἐκπαιδευτικά ἱδρύματα ὅλων τῶν βαθμίδων καί ἰδίως στήν τριτοβάθμια, ὅπου τά πανεπιστήμια μετατρέπονται σέ κέντρα ἀνομίας. Θά περιορισθῶ νά τονίσω ὅτι ὑπό τίς συνθῆκες τῶν προαναφερθεισῶν ἀλλαγῶν ἡ σπουδαιότερη δεξιότητα πού πρέπει νά διαθέτει κάθε ἄνθρωπος εἶναι ἡ ἱκανότητα προσαρμογῆς στίς μεταβαλλόμενες συνθῆκες καί, ἰδίως, στίς οἰκονομικές (τό ἀντίθετο δηλ. ἀπό τήν ἀντίληψη περί «κεκτημένων δικαιωμάτων» καί ἀπό τήν ἀκινησία τοῦ δημοσίου).
Ἡ προσπάθεια αὐτή προφανῶς πρέπει νά ἀρχίζει ἀπό τά σχολεῖα καί νά συνεχίζεται στά πανεπιστήμια, κυρίως μέ τήν εἰσαγωγή μαθημάτων σχετικῶν μέ τήν ἐπιχειρηματικότητα, ὅπως: σημασία τῶν ἐπιχειρήσεων γιά τήν παραγωγή πλούτου, στοιχεῖα μικροοικονομικῶν καί μακροοικονομικῶν, γνώσεις περί τῶν θεσμῶν καί τῆς ὀρθῆς λειτουργίας τους, ἀνάπτυξη τῶν λεγόμενων soft skills (ὁμαδική ἐργασία, κατανομή ἁρμοδιοτήτων, ἀξιοποίηση χρόνου, ἐργασία ὑπό πίεση), προγράμματα προσομοίωσης ἐπιχειρήσεων, κ.λπ. Πρός τόν σκοπό αὐτόν εἶναι ἰδιαίτερα χρήσιμη ἡ παράδοση σχετικῶν μαθημάτων ἀπό ἐξωτερικούς διδασκάλους/στελέχη ἐπιχειρήσεων καί μέλη διάφορων ἐπαγγελματικῶν κλάδων.
Τά ἀνωτέρω, ὅμως, δέν ἀρκοῦν. Ἡ ἀνάγκη διαρκοῦς μάθησης καί ἐπανακατάρτισης δέν ὁλοκληρώνεται μέ τό πέρας τῆς «ἐπίσημης» (formal) ἐκπαίδευσης, ἀλλά συνεχίζεται διά βίου. Στό σημεῖο αὐτό, ἀκριβῶς, εἶναι πολύτιμος ὁ ρόλος τῶν ἐπιχειρήσεων γιά τήν μετάδοση διαρκῶς προστιθέμενων νέων ρητῶν ἀλλά καί ἄρρητων γνώσεων, δηλ. αὐτῶν πού δέν εἶναι καταγεγραμμένες σέ κάποια βιβλία καί πού μόνον ἕνας βαθύς γνώστης συγκεκριμένου τομέα, κλάδου ἤ δραστηριότητας μπορεῖ νά γνωρίζει.
Ἡ ἐπιχειρηματικότητα δέν ἀποτελεῖ ἁπλῶς βασικό παράγοντα παραγωγῆς πλούτου ἀλλά ταυτόχρονα εἶναι φιλοσοφία, τρόπος ζωῆς, ἀντίληψη γιά τόν ἑαυτό μας καί τούς ἄλλους, κοινωνική προσφορά. Τό εὖ ἐπιχειρεῖν βασίζεται σέ ἀρχές ἑταιρικῆς διακυβέρνησης, οἱ ὁποῖες λαμβάνουν ὑπόψη τά εὔλογα συμφέροντα πολλῶν ἐνδιαφερόμενων μερῶν (μετόχων, ἐργαζόμενων, πελατῶν, προμηθευτῶν, ἀνταγωνιστῶν, τοπικῶν ἤ εὐρύτερων κοινωνιῶν) καί προωθοῦν οἰκονομικούς, περιβαλλοντικούς καί κοινωνικούς στόχους.
Στό πλαίσιο αὐτό οἱ ἐπιχειρήσεις δίνουν ὁλοένα περισσότερη ἔμφαση στήν «διεύρυνση» καί στόν «ἐμπλουτισμό» τῆς ἐργασίας (job enlargement καί job enrichment), παρέχοντας ἐκπαίδευση εἴτε ἐντός τῆς ἐπιχείρησης εἴτε μέ ἐξωτερικά σεμινάρια, ἐντάσσοντας ἐργαζόμενους σέ ὁμάδες ἐργασίας, ἐναλλάσσοντας ρόλους, ἀναπτύσσοντας τήν ἔρευνα καί τήν καινοτομία. Μέ τούς τρόπους αὐτούς ἐξελίσσονται σέ φυτώρια οὐσιαστικῆς μάθησης καί ἀποτελοῦν ἀπαραίτητο παράγοντα μίας διαρκοῦς ἐκπαιδευτικῆς διαδικασίας.
*Νομικός – Οἰκονομολόγος
email: [email protected]
