Ἡ λογική εἶναι ἡ βάση
γιά νά κερδίσει κανείς
μιά ἀντιπαράθεση
μέ τά ἐπιχειρήματά του.
Οἱ λογικές πλάνες, ὅμως,
ὑπονομεύουν τήν ἐπιχειρηματολογία
καί τήν ἀντιπαράθεση
ΣΙΓΟΥΡΟΣ γιά τήν ὑπεροχή πού τοῦ προσφέρουν τά σεμινάρια τῆς μαρξιστικῆς – λενινιστικῆς σχολῆς, ὁ Ἀλέξης Τσίπρας σίγουρα θά ἔχει ἐμπλουτίσει τίς γνώσεις του καί μέ τίς σύγχρονες ἀμερικανικές πρακτικές τοῦ πολιτικοῦ μάρκετινγκ. Κατ’ αὐτή τήν ἔννοια, χειρίζεται ἄψογα τήν τακτική τῆς λογικῆς πλάνης, πού εἶναι βασικό ὅπλο στρατηγικῆς ὅταν πρόκειται γιά ἀντιπαραθέσεις.
Στή φιλοσοφία, ὁ ὅρος λογική πλάνη ἤ σοφιστεία (fallacy) ἀναφέρεται σέ ἕνα ψεγάδι στή δομή ἑνός ἐπιχειρήματος, τό ὁποῖο καθιστᾶ τό ἐν λόγω ἐπιχείρημα ἄκυρο. Ὡστόσο, ὁ ὅρος ἀναφέρεται ἐπίσης στή, συνειδητή ἤ μή, χρήση τοῦ ψεγαδιοῦ αὐτοῦ ἀπό τόν ὁμιλητή μέ στόχο νά παραπλανηθεῖ ὁ ἀκροατής.
Σύμφωνα μέ τόν Ἀμερικανό σύμβουλο ἐπικοινωνίας Madsen Pirie, τόν ὁποῖον δέν ἀποκλείεται νά γνώρισε ὁ Ἕλληνας πρωθυπουργός πρίν τήν ἄνοδό του στήν ἐξουσία, ἡ λογική πλάνη εἶναι ἡ καλύτερη τακτική ὑπερκάλυψης τῆς ἐπιχειρηματολογίας στήν ἀντιπαράθεση μ’ ἕναν λογικό φιλελεύθερο ἄνθρωπο.
Μέσα ἀπό φανταστικές εἰκόνες καί δῆθεν γεγονότα ἤ δεδομένα, πού κανείς δέν μπορεῖ νά ἐπαληθεύσει, ἡ λογική πλάνη ἀπευθύνεται στό συναίσθημα καί τήν ἄκριτη σκέψη καί κονιορτοποιεῖ τή λογική.
«Προσωπικά ἀντιλαμβάνομαι τίς λογικές πλάνες μέ ἕναν πολύ εὐρύ τρόπο. Ὁποιοδήποτε κόλπο τῆς λογικῆς ἤ τῆς γλώσσας ἐπιτρέπει σέ μιά δήλωση ἤ σέ ἕναν ἰσχυρισμό νά περάσει σάν κάτι πού δέν εἶναι, ἔχει κάρτα εἰσόδου γιά τόν εἰδικό χῶρο στόν ὁποῖο ἑδρεύουν οἱ πλάνες. Πολύ συχνά ἕνα ἐπιχείρημα πού φαίνεται νά εἶναι ὑπέρ μιᾶς συγκεκριμένης ἄποψης συμβαίνει νά μήν τήν ὑποστηρίζει καθόλου. Μερικές φορές μπορεῖ νά εἶναι ἕνα συμπέρασμα πού ἀπορρέει ἀπό στοιχεῖα πού στήν πραγματικότητα δέν τό στηρίζουν.
Πολλές πλάνες διαπράττονται ἀπό ἄτομα πού πράγματι δέν γνωρίζουν τί σημαίνει λογικός συλλογισμός, ἀποδεικτικό στοιχεῖο ἤ συναφές ὑλικό. Ἄλλες, πάλι, διαπράττονται ἀπό ἄτομα πού ἐπιδιώκουν νά ἐξαπατήσουν. Ἄν δέν ὑπάρχει ἀρκετή ἰσχύς πίσω ἀπό τά ἐπιχειρήματα καί τά ἀποδεικτικά στοιχεῖα, μία λογική πλάνη μπορεῖ νά τούς προσδώσει τή βαρύτητα πού χρειάζονται γιά νά προχωρήσουν.»
Αὐτά καί ἄλλα πολλά γράφει ὁ Madsen Pirie στό βιβλίο του «Πῶς νά κερδίζετε σέ κάθε ἀντιπαράθεση» (ἐκδόσεις Κέδρος) καί προσθέτει:
«Ἡ γνώση τῶν λογικῶν πλανῶν μπορεῖ νά λειτουργήσει σάν ἀμυντικό ἀλλά καί σάν ἐπιθετικό ὅπλο. Ἡ ἱκανότητά σας νά τίς ἐντοπίζετε θά σᾶς ἐπιτρέψει νά ὑπερασπίζετε τόν ἑαυτό σας κατά τῆς χρήσης τους ἀπό ἄλλους καί ἡ ἐπιδεξιότητά σας ὅταν τίς χρησιμοποιεῖτε οἱ ἴδιοι θά σᾶς ἐπιτρέψει νά εἶστε ἐπιθετικοί καί ἀποτελεσματικοί, καθώς θά ἐπιδίδεστε στό ἐξαιρετικά σημαντικό ἔργο τῆς ἐξέλιξης τῶν ἀντιπαραθέσεων σύμφωνα μέ τή δική σας ἐπιθυμία». Στήν περίπτωση Ἀλέξη Τσίπρα, οἱ λογικές πλάνες ἀποτελοῦν κορυφαῖο ἐπιθετικό ὅπλο, τό ὁποῖο ὅμως χρησιμοποίησε καταχρηστικά. Κατά συνέπεια, πολύ καλά κάνει ὁ Κυριάκος Μητσοτάκης πού δέν δέχεται τήν ἀντιπαράθεση μαζί του. Καί ὅσοι δέν τό καταλαβαίνουν αὐτό, τόσο τό χειρότερο γι’ αὐτούς. Διότι τί θά μποροῦσε νά ἀντιπαραθέσει ἕνας φιλελεύθερος, δημοκρατικός καί λογικός πολιτικός σέ κάποιον πού ἰσχυρίζεται ὅτι ὑπό τή δίκη του προοδευτική διακυβέρνηση τελικά οἱ γάιδαροι θά ἀρχίσουν ἄνετα νά πετᾶνε στήν Ἑλλάδα!!!
Ἀρκεῖ νά διαβάσει κανείς κάπως προσεκτικά τό πρόγραμμα διακυβέρνησης πού πρόσφατα ἀνακοίνωσε ὁ κ. Πρωθυπουργός καί χωρίς ἰδιαίτερο κόπο θά καταλάβει πρῶτον ὅτι εἶναι ἀνεφάρμοστο καί δεύτερον ἐκπονήθηκε στά γρήγορα ἐνόψει μιᾶς πιθανῆς ἀντιπαράθεσης τοῦ Ἀλέξη Τσίπρα μέ τόν Κυριάκο Μητσοτάκη. Αὐτός εἶναι καί ὁ λόγος πού τά ἡγετικά στελέχη τοῦ ΣΥΡΙΖΑ συνεχῶς κάνουν λόγο γιά συζήτηση πού πρέπει νά γίνει μέ βάση τά προγράμματα. Γνωρίζουν πολύ καλά ὅτι ἕνας λογικός ἄνθρωπος δέν μπορεῖ εὔκολα νά ἀπορρίψει λογικές πλάνες καί κατά κανόνα τά ψέματα καί τίς ἀνακρίβειες πού ἔντεχνα κρύβονται μέσα σέ αὐτές.
Ἀπό τήν ἄλλη πλευρά, ποιός ὁ λόγος νά γίνει συζήτηση μεταξύ δύο ἐπικεφαλῆς κομμάτων ὅταν οἱ βουλευτικές ἐκλογές εἶναι πολυκομματικές καί πρέπει νά ἀκουστοῦν ὅλες οἱ προτάσεις καί θέσεις;
*Ἐπίτιμος Διεθνής Πρόεδρος
Ἕνωσης Εὐρωπαίων Δημοσιογράφων
[email protected]
