ΠΑΝΤΑ μ’ ἀρέσει νά χάνομαι στό πλῆθος καί νά «στήνω» αὐτί
Θεωρῶ ὅτι ἡ ἀκρόαση εἶναι ἡ καλύτερη δημοσκόπηση. Ἀκούγοντας τόν ψίθυρο συλλαμβάνεις τήν μεταβολή πολύ πρίν νά γίνει τάση. Παρακολούθησα λοιπόν τήν παρέλαση τῆς 28ης Ὀκτωβρίου στήν Θεσσαλονίκη, ἀπό τό σημεῖο τερματισμοῦ της. Στό ὕψος τοῦ Λευκοῦ Πύργου, ἔξω ἀπό τήν Ἑταιρεία Μακεδονικῶν Σπουδῶν, κάτω ἀπό τό ἄγαλμα τοῦ Φιλίππου. Ἦταν ἐντυπωσιακά ὅλα ὅσα συνέβησαν μπροστά μου. Πρῶτα οἱ πολιτιστικοί σύλλογοι. Κρῆτες, Πόντιοι, Σαρακατσάνοι, Θρακιῶτες. Παρατήρησα ὅτι οἱ μισοί –τό ἔγραφαν τά λάβαρά τους– ἱδρύθηκαν μετά τό 2010, μέσα στήν κρίση. Τό ἔνστικτο τῆς ἐθνικῆς αὐτοσυντήρησης, «αὐτοπροσώπως».
Παρατήρησα ἐπίσης τά πρόσωπα τῶν νέων παιδιῶν. Διέκρινα βλέμματα σκληρά, βλέμματα ἀποφασισμένα, βλέμματα θυμωμένα. Μία νέα μαυροφορεμένη Κρητικοπούλα, σημαιοφόρος τοῦ συλλόγου «Ἰδαία Γῆ», ἦταν «ὅλα τά λεφτά». Μέ συγκλόνισε. Εἶχε τό βλέμμα τοῦ ἀνθρώπου πού σέ προειδοποιοῦσε ὅτι «γιά νά μᾶς νικήσεις πρέπει νά περάσεις ἀπό πάνω μας, θά ματώσεις!». Σπαθί κοφτερό τά μάτια της. Βαθύ παρελθόν τό βάδισμά της. Ἀρρίφνητοι προγόνοι –κατά Καζαντζάκη– μέσα της. Σά νά εἶχε χάσει τήν αἴσθηση τοῦ χρόνου. Ἔδινε τήν ἐντύπωση ἀνθρώπου πού παρελαύνει τό 1912 στήν ἀπελευθέρωση τῆς Θεσσαλονίκης, ὄχι τό 2019 στήν παρέλαση τῆς Θεσσαλονίκης. Στήν ἴδια κατηγορία ἐντάσσω καί τά νέα παιδιά τοῦ Συλλόγου Σαρακατσάνων, τά ὁποῖα παρήλασαν μέ ὅπλα στίς ράχες τους. Καί ἐδῶ βλέμματα σκληρά καί ἀποφασισμένα. Μέ βροντώδεις φωνές καί συνθήματα. Βαθειά Ἑλλάς. Πρέπει νά πέρασαν μπροστά μου 1.000 νέοι, ὅλοι μέλη πολιτιστικῶν συλλόγων. Καί ἔπειτα οἱ ἔφεδροι καί οἱ καταδρομεῖς. Ὁ ἠλεκτρισμός, διάχυτος παντοῦ. Τό πρῶτο πρᾶγμα πού «ἔπιανες» στόν ἀέρα ἦταν ὅτι οἱ κάτω εἶναι πιό ψυχωμένοι ἀπό τούς πάνω. Ὁ Λαός ἔχει μεγαλύτερη πίστη ἀπό τήν ἡγεσία. Τό περιέγραψε ὁ Καραμανλῆς στήν ὁμιλία του τήν προηγουμένη: «Γιά μᾶς τούς Ἕλληνες ἡ προάσπιση τῆς ἐλευθερίας μας συνιστᾶ μακραίωνη παράδοση καί ἐθνική κληρονομιά». Πολύ μεγάλη ὑπόθεση, πού ὑπάρχει αὐτό στίς μέρες μας παρά τίς μεμονωμένες προβοκάτσιες (μέ τίς Ἑλληνίδες Pussy Riot καί τήν γκρίζα λύκαινα τῶν Ἀθιγγάνων.)
Δέν θά ἐπέμενα τόσο στά βλέμματα τῆς νέας γενιᾶς ἄν δέν εἶχα ἀκούσει καί τίς φωνές. Προσφάτως ἕνας νεαρός Ἕλλην κάτοικος Γαλλίας γύρισε νά ὑπηρετήσει τήν θητεία του στήν μητέρα Ἑλλάδα. «Θέλω νά εἶμαι χρήσιμος στήν χώρα μου καί ὄχι νά ἀράξω σέ θέση λούφας» μοῦ εἶπε. Σήμερα ὑπηρετεῖ στήν Προεδρική Φρουρά!
Στήν Θεσσαλονίκη ὅμως εἶδα καί ἄλλα πράγματα. Ὄχι μόνο σκληρά βλέμματα καί ἰσχυρό φρόνημα. Διέκρινα ἀρκετή ἔνταση καί περίσσιο ἠλεκτρισμό στήν βάση τῆς κοινωνίας. Συμπτώματα πού μέ ὁδηγοῦν στό συμπέρασμα ὅτι ὁ ἐθνικισμός δέν εἶναι περαστικός ἀπό τήν χώρα μας καί δέν ἔφυγε μαζί μέ τήν Χρυσή Αὐγή. Ὁ ἐθνικισμός εἶναι δημιούργημα τῶν πολιτικῶν-κοινωνικῶν συνθηκῶν, καί εἶναι ἀκόμη ἐδῶ. Περιστατικό πρῶτο· ἐξελίχθηκε μπροστά στά μάτια μου. Νεαρά γυναίκα ἡλικίας τριάντα ἐτῶν, τό μάτι τῆς ὁποίας ἔβγαζε σπίθες, πλησιάζει ὁμάδα μεταναστῶν πού παρακολουθοῦν τήν παρέλαση. Εἶναι Οὐκρανοί, τούς περνᾶ γιά Ἀλβανούς. «Τί ζητᾶτε ἐσεῖς στήν πατρίδα μου;» τούς φωνάζει μέ ἔνταση. Τό ἐπεισόδιο ἀποσοβήθηκε χάρη στήν ἐπέμβαση ἑνός ψύχραιμου ἀστυνομικοῦ. «Κυρία μου, οἱ ἄνθρωποι ἔχουν ἑλληνικές ταυτότητες. Τί εἶναι αὐτά τά ρατσιστικά; Ταιριάζουν μέ τήν μέρα;» τῆς εἶπε καί τήν ἀπομάκρυνε ἀπό τό σημεῖο, σβήνοντας τήν φωτιά. Περιστατικό δεύτερο· πάλι κάτω ἀπό τόν Λευκό Πύργο μέ τήν λήξη τῆς παρέλασης. Εἰκοσάρης νεαρός ἔχει πιάσει κουβέντα μέ μοτοσυκλεττιστή τῆς ΕΛ.ΑΣ. «Ἄσε φίλε, φεύγω μέ μετάθεση γιά Μόρια σέ λίγες μέρες. Φρίκη!» σχολίαζε ὁ πρῶτος. «Δηλαδή ἄν ἔρθω ἐγώ ἐκεῖ καί πλακώσω στό ξύλο δυό-τρεῖς καί τούς πῶ νά πᾶνε πίσω στήν πατρίδα τους, ἐσύ πρέπει νά μέ μαζέψεις (σ.σ. συλλάβεις) καί θά θεωρηθῶ καί ρατσιστής, ἔ;» διερωτήθηκε ὁ νεαρός. «Ναί» τοῦ ἀπάντησε ὁ ἀξιωματικός. «Ἔ, ὄχι ρέ, ἀδικία!» φώναζε μετά ὁ νεαρός.
Τί δηλοῦν τά παραπάνω; Ἔνταση, μεγάλη ἔνταση. Ἠλεκτρισμό, μεγάλο ἠλεκτρισμό. Ὑπόγειο γιά τήν ὥρα. Καί τέλος –δηλοῦν– ἀπ’ εὐθείας συνεννόηση τῶν πολιτῶν μέ τούς ἄνδρες τῶν Σωμάτων Ἀσφαλείας καί τῶν Ἐνόπλων Δυνάμεων. Κόκκινη γραμμή λαοῦ – Ἀρχῶν χωρίς ἐνδιάμεσο τίς ἡγεσίες. Αὐτά συμβαίνουν στήν Περιφέρεια ὅπου ζεῖ πλέον τό 20% τοῦ συνολικοῦ ἀριθμοῦ τῶν προσφύγων, κοντά στά σύνορα. Προσφεύγω πάλι στόν Καραμανλῆ, πού κάποιοι ἀνοήτως προσπάθησαν νά προσπεράσουν. Προειδοποίησε: «Ἀπειλεῖται λόγω προσφυγικοῦ ἡ πολιτική ὁμαλότητα, ἡ κοινωνική συνοχή, ἡ εὐρωπαϊκή ταυτότητα καί τρόπος ζωῆς».
Στήν Θεσσαλονίκη διέκρινα ὅμως, τέλος, καί κάτι ἀκόμη: Αὐτός ὁ λαός πού προσπερνᾶ τήν ἡγεσία καί τά βρίσκει μέ τίς ἀρχές στό πεζοδρόμιο κατά βάθος ἀναζητᾶ ἡγεσία. Μίλησα μέ δύο τριαντάρηδες. Ἕναν σερβιτόρο στό λιμάνι (πῆγα νά δῶ στό Φεστιβάλ τήν ἐξαιρετική ταινία «τό Πορτραῖτο») καί ἕναν δικηγόρο. Καί οἱ δύο θεωροῦν τόν Κυριάκο «καλό πρωθυπουργό», καί οἱ δύο ὅμως μέ ρώτησαν τό ἴδιο πρᾶγμα: «Ποιός θά γίνει Πρόεδρος τῆς Δημοκρατίας;». Ἐκπληκτικό νά ἀπασχολεῖ νέα παιδιά αὐτό τό θέμα, ρώτησα ἀπό περιέργεια γιατί. Μοῦ ἐξήγησαν μέ ἐπιχειρήματα γιατί. Οἱ καιροί. Δέν μᾶς παίρνει νά ἐκλέξουμε «ἐλαφρύ» χωρίς μυρωδιά τῶν ἐθνικῶν θεμάτων Πρόεδρο. Ὁ ἕνας ἀπό τούς δύο ἦταν μάλιστα θυμωμένος –τόσον καιρό μετά!– ἐπειδή ὁ Κυριάκος «ὅρισε γραμματέα τόν Μαυρωτᾶ πού ψήφισε τίς Πρέσπες». Τί σημαίνουν ὅλα αὐτά; Μά ὅτι ὁ βρασμός συνεχίζεται. Τό ὅτι δέν ἐκδηλώνεται ἐπειδή ἄλλαξε ἡ ἀτμόσφαιρα, δέν σημαίνει πώς δέν ὑπάρχει. Ὑπάρχει καί παραϋπάρχει. Καί ὅσο συννεφιάζει ὁ ὁρίζων μέ τά ἐθνικά τόσο θά αὐξάνεται. Ὑποστηρίζω, λοιπόν, ὅτι ἀντί νά δικάζουμε τίς ἀπόψεις ὡς «ἀκροδεξιές» νά ἀναρωτιόμαστε γιατί ριζώνουν. Τό δημοσκοπικό μου δεῖγμα βεβαίως εἶναι «ἀστάθμιστο», δέν λέω. Σπανίως ὅμως πέφτει ἔξω. Εἴδαμε ἄλλωστε, κατά καιρούς, καί τά σταθμισμένα!
