Ἡ σημερινή δομή τῆς ἀπασχόλησης
εἶναι ἐνδεικτική τόσο τῆς ἀκαμψίας
τοῦ παραγωγικοῦ μοντέλου τῆς χώρας
ὅσο καί τῶν ἀδιεξόδων πού προκαλοῦνται
ἀπό τό γεγονός αὐτό, καί πού εἶναι ἤδη ὁρατά.
Η ΦΥΓΗ νέων κυρίως Ἑλλήνων στό ἐξωτερικό συνεχίζεται, καί στήν οὐσία δέν νομίζουμε ὅτι εἶναι θέμα πού ἀπασχολεῖ σοβαρά τό πολιτικό σύστημα τῆς χώρας. Ἡ μικροπολιτική, ἐξάλλου, δέν ἔχει τέτοιες ἀνησυχίες. Οἱ θῶκοι καί οἱ καρέκλες, οἱ παράτες καί τά λοιπά «τραλαλά» εἶναι πολύ σοβαρότερα θέματα ἀπό τούς 500.000 σήμερα –καί πιθανῶς ἕνα ἑκατομμύριο σέ λίγα χρόνια– νέους οἱ ὁποῖοι, ἀπαυδισμένοι καί ἀπογοητευμένοι, θά ἔχουν ρίξει μαύρη πέτρα πίσω τους.
Ἕνας ἀπό τούς νέους αὐτούς, σέ ἠλεκτρονική ἐπιστολή του, μοῦ ὑπογραμμίζει ὅτι «τό ἑλληνικό πρόβλημα εἶναι ἡ σταδιακή ἀνατροπή μίας καταστάσεως ἡ ὁποία δέν ἔχει οὔτε παρόν οὔτε μέλλον. Καί ὅσο κανείς δέν κάνει λόγο γιά μία τέτοια ἐξέλιξη, ἡ παραμονή στήν Ἑλλάδα εἶναι πράξη ἀφροσύνης».
Ὡς φαίνεται δέ τά ἐπίσημα στοιχεῖα ἐπιβεβαιώνουν παρόμοιες ἐκτιμήσεις. Πρόσφατη ἔρευνα πού πραγματοποίησε γιά τό θέμα τῆς φυγῆς Ἑλλήνων ἐκτός Ἑλλάδος ἡ γνωστή ἑταιρεία ICAP λέει πολλά. Συγκεκριμένα, ἡ ἑταιρεία ἀπευθύνθηκε σέ 1.268 Ἕλληνες πού ζοῦν στό ἐξωτερικό. Σύμφωνα μέ τίς ἀπαντήσεις τους διαπιστώνεται ὅτι οἱ κύριοι λόγοι πού τούς ὁδήγησαν στήν μετανάστευση εἶναι, σέ ποσοστό 41%, ἡ ἔλλειψη ἀξιοκρατίας στήν χώρα καί ἡ διαφθορά. Ἀκολουθοῦν ἡ οἰκονομική κρίση (34%) καί οἱ καλύτερες προοπτικές πού ὑπάρχουν στό ἐξωτερικό (33%). Ὡστόσο, πέρα ἀπό τά αἴτια πού προκαλοῦν αὐτό τό πολυσήμαντο κῦμα μετανάστευσης –πού εἶναι καί μοναδικό σέ χώρα τῆς Εὐρωπαϊκῆς Ἔνωσης– ὑπάρχουν καί ἄλλοι σοβαροί λόγοι πού καθιστοῦν τό φαινόμενο ἐπικίνδυνο.
Κατά πρῶτον λόγο, ὅπως ἐπισημαίνει καί ὁ οἰκονομολόγος δρ Γιῶργος Κωνσταντινίδης, ἡ αἱμορραγία πού προκαλεῖ τό φαινόμενο τῆς μετανάστευσης στήν ἑλληνική οἰκονομία, σέ ὅρους Ἀκαθαρίστου Ἐθνικοῦ Προϊόντος (ΑΕΠ) καί εἰσοδήματος, εἶναι πολύ μεγάλη γιά τό μέγεθος τῆς χώρας καί τήν κοινωνία της.
«Αὐτό γίνεται εὔκολα ἀντιληπτό ἀπό τήν ποσοστιαία κατανομή τῶν Ἑλλήνων πού ἐγκαταλείπουν τά πάτρια ἐδάφη μέ κριτήριο τό ἐπίπεδο σπουδῶν τους. Συγκεκριμένα, τό 9% διαθέτει διδακτορικό, τό 55% κατέχει μεταπτυχιακό δίπλωμα σπουδῶν, τό 20% πτυχίο πανεπιστημίου (ΑΕΙ), ἕνα 10% περίπου πτυχίο ΤΕΙ καί μόνον τό 6% δέν κατέχει πτυχίο. Ἡλικιακά, στήν ὁμάδα πού ἔχει τά “ἡνία” τῆς μετανάστευσης βρίσκονται σέ ποσοστό 35% οἱ νέοι ἀπό 30 ἕως 35 ἐτῶν καί στήν δεύτερη θέση, σέ ποσοστό 28%, οἱ νέοι ἀπό 25 ἕως 30 ἐτῶν.
»Ἡ λαϊκή ρήση ὅτι ἀπό τήν Ἑλλάδα φεύγουν τά καλύτερα μυαλά ἔχει μία δόση ἀλήθειας, διότι ἀρκετοί ἀπό ὅσους ἐπιλέγουν νά μεταναστεύσουν ἔχουν διαπρέψει στίς ἀκαδημαϊκές σπουδές τους, διαθέτουν μικρή ἤ μεγάλη ἐργασιακή ἐμπειρία, ἀλλά οἱ προσδοκίες τους γιά ἐπαγγελματική ἀποκατάσταση διαψεύδονται μόλις διαπιστώσουν τήν ἀναξιοκρατία καί τήν γραφειοκρατία πού ἐπικρατοῦν στούς περισσότερους κλάδους, ἄν ὄχι σέ ὅλους, τῆς οἰκονομικῆς καί κοινωνικῆς δραστηριότητας τῆς χώρας μας.
»Κάποιες φορές ἡ ἐπιχειρηματικότητα, τό ὑγιές ἐπιχειρεῖν, ἡ ἀνταγωνιστικότητα μεταξύ ἐπιχειρήσεων ἤ μεμονωμένων ἀτόμων, ἡ ἐπιδίωξη τῆς καινοτομίας καί τῆς ἀριστείας ἀντιμετωπίζονται μέ καχυποψία, δογματισμό, ἰδεοληπτικά ἤ καί μέ ἐχθρότητα. Κατά τή γνώμη ὁρισμένων διανοουμένων καί οἰκονομολόγων, ἡ Ἑλλάδα ἀποτελεῖ τό τελευταῖο σοβιετικοῦ τύπου μόρφωμα τῆς Εὐρώπης ἤ καί ὁλόκληρου τοῦ δυτικοῦ πολιτισμοῦ, σέ μία σειρά θεμάτων κρατικῆς ὀργάνωσης, θεσμικῶν δομῶν καί λειτουργίας τῆς οἰκονομίας» ἀναφέρει ὁ δρ Γ. Κωνσταντινίδης. Κατά συνέπεια, ἕνας μορφωμένος νέος μέ ἐξειδίκευση δέν ἔχει κανέναν λόγο νά μένει στήν Ἑλλάδα ὅταν, σέ χῶρες ὅπως τό Ἡνωμένο Βασίλειο, ἡ Γαλλία, ἡ Γερμανία, ἡ Ἑλβετία καί ἄλλες μπορεῖ νά βρεῖ ἀξιοπρεπῆ ἐργασία μέ βάση τίς γνώσεις καί τίς ἐμπειρίες του, μέσα ἀπό ἀξιοκρατικές διαδικασίες. Ἀντιθέτως, στήν Ἑλλάδα –ὅπου, κυρίως λόγω τῶν δομικῶν προβλημάτων τῆς διοίκησης καί τῆς οἰκονομίας, δέν ὑπάρχουν ἐπενδύσεις– ἡ ὅποια ἀπασχόληση εἶναι εὐκαιριακή καί ἄνευ οὐσιαστικοῦ περιεχομένου.
Ἡ κυβέρνηση σχεδόν πανηγυρίζει γιατί ἡ ἀνεργία μειώνεται μερικές μονάδες ἐπί τῶν δικῶν της ἡμερῶν. Καί στή μείωση αὐτή παίζει τό ρόλο της ἡ ἀθρόα πρόσληψη συμβασιούχων στό δημόσιο, γεγονός πού θά ἔχει σχετικό κόστος τούς μῆνες πού ἔρχονται. Ἀλλ’ αὐτό ποσῶς ἐνδιαφέρει τήν κυβέρνηση. Ἀντιθέτως τήν ἐξυπηρετεῖ, γιατί δικοί της ἄνθρωποι βρίσκονται στή δημόσια διοίκηση καί αὔριο θά δημιουργήσουν προβλήματα στήν πιθανή νέα κυβερνητική ἐξουσία. Εἶναι σαφές λοιπόν ὅτι δέν θέλει μέ κανέναν τρόπο νά γίνει συζήτηση γιά τόν τρόπο τῆς μείωσης καί τά ποιοτικά χαρακτηριστικά τῶν θέσεων ἐργασίας πού δημιουργοῦνται. Αὐτά δυστυχῶς εἶναι τά τραγικά σημεῖα τῆς ὑπόθεσης. Ὄχι φυσικά γιατί ἕνα μέρος τοῦ πληθυσμοῦ βρίσκει, ἔστω καί πρόσκαιρη, ἀπασχόληση καί μερικά εὐρώ προκειμένου ἁπλῶς νά ἐπιβιώσει. Ἀλλά, ἀκριβῶς γιατί ἕνα μέρος τοῦ πληθυσμοῦ βρίσκει πρόσκαιρη ἀπασχόληση καί μερικά εὐρώ προκειμένου νά ἐπιβιώσει χωρίς ἐλπίδα καί προοπτική.
Σήμερα λοιπόν, αὐτό εἶναι τό σοβαρότερο πρόβλημα τῆς χώρας καί ὄχι οἱ ἀερολογίες, ὅτι μποροῦμε νά βγοῦμε στίς ἀγορές γιά νά δανειζόμαστε ἐκ νέου. Ἡ Ἑλλάδα ἔχει ἀνάγκη ἀπό βαθύτατες δομικές μεταρρυθμίσεις, οἱ ὁποῖες ἄν δέν γίνουν θά διαιωνίζεται τό σύστημα πού διώχνει τούς νέους καί καθιερώνει τήν παρακμή.
*Ἐπίτιμος Διεθνής Πρόεδρος
Ἕνωσης Εὐρωπαίων Δημοσιογράφων
[email protected]
