Ἀπό τό ἀρχεῖο τῆς «Ἑστίας», 4 Σεπτεμβρίου 1918
Εἶνε ὁ ἰατρικός ὅρος τῆς τελευταίας στιγμῆς, τόν ὁποῖον ἐδημιούργησεν ὁ Γάλλος ἰατρός κ. Ραφαήλ Ντυμπουά μέ τήν ὡραίαν ἀφέλειαν, μέ τήν ὁποίαν δημιουργοῦνται συνήθως ὑπό τῶν ξένων οἱ ἰατρικοί ὅροι ἀπό τήν γλῶσσαν τοῦ Ἱπποκράτους. Ὁ Γάλλος ἰατρός λοιπόν ἐπῆρε τήν Ἑλληνικήν λέξιν λέπτυνσις, τήν ἔκαμεν ἀμέσως leptunsie καί τήν παρουσίασεν εἰς τήν Βιολογικήν Ἑταιρείαν τῶν Παρισίων τήν 8 Ἰουνίου τ.ἔ., μαζῆ μέ τήν σχετικήν του ἀνακοίνωσιν.
[…] Ὁ κ. Ντυμπουά παρετήρησεν ὅτι, ἀπό τῆς ἀρχῆς τοῦ πολέμου, πολυάριθμα ἄτομα ἐπαρουσίασαν μίαν ἀπίσχνασιν, σημαντικήν κἄποτε καί ραγδαίαν. Εἰς μερικά περιστατικά ἡ ἀπίσχνανσις αὐτή δέν παρουσιάζει κανένα ἰδιαίτερον σύμπτωμα. Εἰς ἄλλα ὅμως παρατηρεῖται γενική κόπωσις, ἀπάθεια καί ἀνορεξία πρός ἐργασίαν. Ἐνίοτε ἡ πάθησις ἀρχίζει, ἀντιθέτως, μέ κάποιο αἴσθημα εὐεξίας καί ἐνεργητικότητος. Τό μυϊκόν σύστημα, κατά τίς παρατηρήσεις τοῦ κ. Ντυμπουά, δέν φαίνεται ὑφιστάμενον καμμίαν ἀλλοίωσιν. Καί μόνον ὁ πιμελώδης ἱστός προσβάλλεται ἀπό τήν πάθησιν.
Πρός ἐξήγησιν τῆς ἀπισχάνσεως αὐτῆς διάφοροι ἰατροί ἐπεκαλέσθησαν τάς πολεμικάς φροντίδας, τάς σχετικάς οἰκογενειακάς θλίψεις καί στενοχωρίας, τάς στερήσεις ὡς ἐκ τῆς δαπανηρότητος τοῦ βίου, τούς περιορισμούς, τήν ἔλλειψιν ὡρισμένων τροφίμων ἤ τήν νοθείαν των καί τήν κακήν των ποιότητα. Καί ὅμως εἰς πολλά ἄτομα αἱ αἰτίαι αὐταί δέν ἔπαιξαν κανένα ρόλον. Ὁ κ. Ντυμπουά τουλάχιστον ἐπιστοποίησε τό φαινόμενον τῆς ἀπισχνάσεως εἰς ἀνθρώπους, οἱ ὁποῖοι δέν εἶχαν μεταβάλει καθόλου τάς ἕξεις των καί τήν δίαιτάν των, καί τοῦτο κατά τήν ἐποχήν ποῦ τό ψωμί ἦτο ἀκόμη ἄφθονον καί ἀρίστης ποιότητος, ἡ ζάχαρη ἀφθονωτάτη καί καμμία στέρησις ἑκουσία ἤ ἐπιβεβλημένη δέν ὑφίστατο. Πρέπει δέ νά σημειωθῇ ὅτι, ἐξαιρουμένων τῶν νεοπλούτων, ὑπάρχουν καί ἄνθρωποι, οἱ ὁποῖοι καλοπερνοῦν σήμερον ὅσον ποτέ, καί τίποτε δέν ἔρχεται νά ταράξῃ τήν χώνευσιν καί τόν ὕπνον των. Ἀλλά καί αὐτοί ἀκόμη, εἰς τήν Γαλλίαν τοὐλάχιστον, φαίνεται ὅτι δέν ἀπέφυγαν τήν προσβολήν τῆς «ἐνδημικῆς λεπτύνσεως» (leptumsie endémique) τοῦ κ. Ντυμπουά. Ὁ Γάλλος ἰατρός ἄγεται ἑπομένως ν’ ἀποδώσῃ τό φαινόμενον εἰς ἐπιδράσεις ἀτμοσφαιρικάς, μετεωρολογικάς καί γενικώτερον κοσμολογικάς. Ἄλλως τε, λέγει, τό φαινόμενον εἶχεν ἀρχίσει νά παρατηρῆται εἰς τήν Γαλλίαν πολύ πρό τοῦ πολέμου. […] Καί καταλήγει νά συγκρίνῃ τήν παράδοξον αὐτήν πάθησιν, χωρίς νά μᾶς ἐξηγῇ καί τήν παθογένειάν της, πρός τάς περιφήμους ἐπιδημικάς νευρώσεις τοῦ Μεσαίωνος, τήν χορείαν, τήν ὑστερίαν καί τήν δαιμονοπάθειαν. Αἱ μεγάλαι αὐταί νευρώσεις, αἱ ὁποῖαι ἀπέστειλαν χιλιάδας δυστυχῶν εἰς τήν πυράν, εἶχαν συμπέσει, παρατηρεῖ ὁ κ. Ντυμπουά, μέ περιόδους λεπτύνσεως.
Ἡ νέα αὐτή συμπαθητική ἐπιδημία δέν ἀφῆκεν, ὅπως εἶνε γνωστόν, ἀπρόσβλητον καί τήν Ἑλλάδα. Οἱ ἄνθρωποι, οἱ ἐξασκούμενοι εἰς τήν κολυμβητικήν μέσα εἰς τό πέλαγος τῶν παλαιῶν των ρούχων, δέν εἶνε ὀλίγοι καί ἐδῶ. Καί αὐξάνουν καθημερινῶς, δι’ ἀμφοτέρα τά φῦλα, ἐφ’ ἀγαθῷ τῆς καλαισθησίας, τῆς κομψότητος καί τοῦ ἀνθρωπισμοῦ. Ὅπως συμβαίνει ὅμως εἰς κάθε ἐπιδημίαν, […] ὑπάρχουν καί οἱ ἀπρόσβλητοι, οἱ θωρακισμένοι μέ μίαν θηριώδη ἀνοσίαν. Καί αὐτοί δέν εἶνε μόνον οἱ ἐφοπλισταί σύν γυναιξί καί τέκνοις. Εἶνε καί πανάθλιοι φουκαράδες, οἱ ὁποῖοι, μέ ὅλα τά δεινά τοῦ πολέμου εὑρῆκαν τόν τρόπον ν’ ἀναπτύξουν τόσα ἀντισώματα μέσα εἰς τό αἷμά των, ὥστε νά μείνουν ἀπρόσβλητοι ἀπό τήν νέαν ἐπιδημίαν. […]
Αὐτούς πρέπει νά μελετήσῃ ἡ Ἑλληνική Βιολογία. Καί νά μᾶς ἐξηγήσῃ πῶς συμβαίνει, ὥστε ἡ ἐρίτιμος κ. Καλλιόπη ἐξακολουθεῖ νά παριστάνῃ τόν Μαπαμόνδον καί νά ζυγίσῃ, πρός δυστυχίαν μας, ἑξακόσια κιλά, καθ’ ἥν στιγμήν τό κρέας ἀποκτᾶται μέ τό ξίφος καί τό βούτυρον μέ τό χιλιόδραχμον. Ἄν ὑπῆρχε τρόπος τοὐλάχιστον νά γείνῃ ἐμβολιάσιμος, ἡ λέπτυνσις τοῦ κ. Ντυμπουά! Ἡ μεγαλειτέρα ὑπηρεσία, τήν ὁποίαν θά εἶχε τότε νά προσφέρῃ ὁ πόλεμος εἰς τήν Ἑλλάδα καί εἰς τάς Ἑλληνικάς συγκοινωνίας, θά ἦτο αὐτή.
ΠΑΥΛΟΣ ΝΙΡΒΑΝΑΣ
