Ἀπό τό ἀρχεῖο τῆς «Ἑστίας», 19 Ἰουνίου 1919
Προχθές τό ἀπόγευμα καί περί ὥραν 3 μ.μ. ἕνας δυστυχισμένος στρατιώτης, ἀποπειραθείς νά σκαρφαλώσῃ παρά τήν στάσιν Τζιτζιφιῶν εἰς τό τράμ, ἐπαθεν ὅ,τι παθαίνουν συνήθως οἱ ἄνθρωποι εἰς τάς περιστάσεις αὐτάς, καί ἰδίως κατά τάς ἀποφράδας αὐτάς διά τήν συγκοινωνίαν ἡμέρας. Προσέκρουσεν ἐπάνω εἰς κἄποιον ἀπό τούς περιφήμους ἀνθρωποκτόνους στύλους τῆς γραμμῆς, ἐζαλίσθη, ἔπεσε, παρεσύρθη εἰς οἰκτρά ράκη σαρκῶν. Οἱ παριστάμενοι περισυνέλεξαν μέ φρίκην τά κομμάτια του καί τά μετέφεραν ἐκεῖ πλησίον, ἕως ὅτου νά ληφθῇ φροντίς περί μεταφορᾶς των.
Καί ὁ νεκρός ἐπερίμενεν.
Ἐν τῷ μεταξύ τά τράμ ἀνεβοκατέβαιναν, οἱ ἁρμόδιοι ἐπηγαινοήρχοντο, αἱ διαταγαί καί αἱ συστάσεις διεσταυροῦντο, οἱ διαβάται ἀπέστρεφαν τό πρόσωπον ἀπό τό ἀποτρόπαιον θέαμα, ὁ Ἥλιος ἐπύρωνε τό κρεουργημένον πτῶμα, ἀλλά κανείς δέν εὕρισκε τόν ἑαυτόν του ἁρμόδιον διά μίαν ὁποιανδήποτε ἐνέργειαν. Ὑπάλληλοι, σταθμάρχαι, χωροφύλακες, εἶχαν ὅλοι ἀπό κἄποιον ἀνώτερον, τοῦ ὁποίου ἐπερίμεναν τάς διαταγάς, ὁ ἀνώτερος τόν ἄλλον ἀνώτερον καί οὕτω καθεξῆς. «Ἔχει ὁ ἀφέντης μου ἀφέντη κι’ ὁ ἀφέντης παραφέντη», ὅπως λέγει ἡ παροιμία. Καί ὁ παραφέντης ἔπρεπε νά εὑρεθῇ καί νά διατάξῃ. Καί δέν εὑρίσκετο.
Καί ὁ νεκρός ἐπερίμενεν.
Ἐν τῷ μεταξύ ἐπέρασαν δύο ὧραι. Ἦτον ἡ ὥρα ὡσεί Πέμπτη, ὅτε κατέφθασε, δικαίως κατηγανακτημένος, ἕνας μοίραρχος τῆς χωροφυλακῆς, συνοδευόμενος ἀπό ἕνα ἀνθυπασπιστήν καί τήν λοιπήν κουστωδίαν. Ὁ μοίραρχος ἀπετάθη πρός τόν ὁδηγόν τοῦ διερχομένου τήν στιγμήν ἐκείνην τράμ μέ κατεύθυνσιν πρός τάς Ἀθήνας:
– Νά μοῦ δώσετε θέσιν νά μεταφέρω τόν νεκρόν.
– Ἐγώ δέν εἶμαι ἁρμόδιος νά δώσω θέσιν, εἶπεν ὁ ὁδηγός. Συνεννοηθῆτε μέ τόν εἰσπράκτορα.
Κατέφθασεν ὁ εἰσπράκτωρ.
– Ἐγώ δέν ἔχω δικαίωμα νά δώσω θέσιν. Πρέπει νά λάβω διαταγάς ἀπό τόν προϊστάμενόν μου. Ἐδῶ εἶνε ὁ ἐπιθεωρητής. Καλέστε τον.
Κατέφθασεν ὁ ἐπιθεωρητής.
-Τί νά σᾶς κάμω, κύριε μοίραρχε;
Πρέπει νά τηλεφωνήσω στήν Διεύθυνσιν.
Καί ὁ νεκρός ἐπερίμενεν.
Ὁ μοίραρχος ἔχασεν, ἐπί τέλους, τήν ὑπομονήν του.
– Μά συγκινηθῆτε, ἐπί τέλους, λιγάκι καί σεῖς, ἄνθρωποί μου. Σᾶς ζητῶ μίαν θέσιν νά μεταφέρω τό θῦμά σας. Ἀφοῦ κόβετε τούς ἀνθρώπους, ἔχετε ὑποχρέωσιν, τοὐλάχιστον, νά τούς μεταφέρετε. Ὄχι νά τούς ἀφίνετε νά ψήνωνται στόν ἥλιο!
Ὁ ἐπιθεωρητής ἀνέλαβε τήν ὑπεράσπισιν τῆς Ἑταιρείας.
– Πῶς μιλᾶτε ἔτσι γιά τήν Ἑταιρεία;
Τί φταίει ἡ Ἑταιρεία; Τό Κράτος ἔβαλε κανονισμούς. Δέν τούς ἔβαλεν ἡ Ἑταιρεία. Ἀφοῦ δέν τηροῦν τούς κανονισμούς οἱ ἐπιβάται;…
– Θά μοῦ δώσετε θέσιν νά μεταφέρω τό θῦμα ἤ ὄχι; Σᾶς ἐρωτῶ.
– Δέν μπορῶ νά δώσω θέσιν. Πρέπει νά λάβω διαταγάς ἀπό τήν Διεύθυνσιν.
Καί ὁ νεκρός ἐπερίμενεν.
Ὁ δυστυχής μοίραρχος, προσκρούων διαρκῶς προς ὅλας αὐτάς τάς ἀναρμοδιότητας καί μή ἔχων, φαίνεται, καί ὁ ἴδιος τήν ἁρμοδιότητα νά ἐπιτάξῃ αὐτοστιγμί –ὅπως ὑποθέτω θά ἐγίνετο ἀλλοῦ– ἕνα ἐξώστην ἤ καί ἕνα ὄχημα ὁλόκληρον καί νά μεταφέρῃ τόν νεκρόν του, ἠρκέσθη νά λάβῃ τό ὄνομα καί τόν ἀριθμόν τοῦ ὁδηγοῦ, τοῦ εἰσπράκτορος καί τοῦ ἐπιθεωρητοῦ διά τά περαιτέρω.
Καί ὁ νεκρός ἐπερίμενε.
Φαντάζομαι τώρα ὅτι ὅλοι εἶχαν δίκαιον εἰς τήν περίστασιν αὐτήν. Ὁ ὁδηγός δέν ἠμπορεῖ, φυσικά, νά διαθέτῃ κατά βούλησιν τά ὀχήματα, διότι, ἐπί τέλους, ὑπάρχει καί πρόστιμον. Ὁ εἰσπράκτωρ ἐπίσης. Ὁ ἐπιθεωρητής ὁμοίως. Αὐτός ἐπιθεωρεῖ, ἀλλά δέν ἔχει εὐρυτέραν πρωτοβουλίαν ἐπί ζητημάτων θιγόντων τάς εἰσπράξεις τῆς Ἑταιρείας. Ὁ ἀξιωματικός τῆς Χωροφυλακῆς ὁμοίως. Διά νά ἐπιτάξῃ ἕνα ὄχημα ἤ μέρος ὀχήματος, χάριν δημοσίας ἀνάγκης, ἀπαιτοῦνται, φαίνεται,
διατυπώσεις, τῶν ὁποίων ἡ παράβασις ἔχει τάς συνεπείας της.
Ὁ μόνος, ἑπομένως, ποῦ εἶχε τό ἄδικον, μέχρι τῆς ἀποδείξεως τοῦ ἐναντίου, ἦτον ὁ νεκρός, πού ἐπερίμενεν.
ΠΑΥΛΟΣ ΝΙΡΒΑΝΑΣ
