TΟ ΣΗΜΕΡΙΝΟ σημείωμα θά μποροῦσε νά ἐξαντληθεῖ σέ δύο-τρεῖς γραμμές καί μάλιστα ὑπό μορφήν ἐρωτήματος
Πόσο δημόσια εἶναι μία τηλεόραση πού κηρύσσει πανηγυρικῶς τόν ἀποκλεισμό τῶν πολιτικῶν κομμάτων, τοῦ Τύπου καί τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου ἀπό τίς συχνότητες καί τούς δέκτες της; Εἶμαι ὅμως ὑποχρεωμένος νά τό ἀναπτύξω καί νά ἐξηγήσω.
Τό ἐρέθισμα μοῦ ἔδωσε ἡ πρόσφατη ἀπόφαση τοῦ Διοικητικοῦ Συμβουλίου τῆς Ἑταιρείας νά διακόψει τήν ἀνταλλακτική διαφήμιση τοῦ Τύπου ἀπό τήν ΕΡΤ. Ἀπόφαση πού ἐγείρει σοβαρότατα ἐρωτηματικά καί προκαλεῖ εὔλογες ἀπορίες. Ἀπόφαση ἡ ὁποία προστιθέμενη σέ προηγούμενες δημιουργεῖ κατά τήν γνώμη μου τό ἀρνητικό προφίλ μιᾶς ἀποστειρωμένης ἀπό τήν κοινωνία ΕΡΤ. Πρίν ἔλθω στήν οὐσία τῆς ὑπόθεσης ξεκαθαρίζω ὅτι ἐκτιμῶ βαθύτατα τόν Πρόεδρο τῆς ΕΡΤ Γιῶργο Γαμπρίτσο –ἰδιαιτέρως εὐγενής ἄνθρωπος στό λίγο πού τόν γνώρισα τό 2010– καί τόν ἐξαίρετο συνάδελφό μου Διευθύνοντα Σύμβουλο Κωνσταντῖνο Ζούλα. Τούς πιστώνω ὅτι στό διάστημα τῆς θητείας τους κανένα κόμμα τῆς ἀντιπολίτευσης δέν διαμαρτυρήθηκε γιά κομματική προπαγάνδα μέσα ἀπό τά δελτία εἰδήσεων ἤ τίς ἐκπομπές τῆς ΕΡΤ. Ἀπό μόνο του αὐτό κάτι λέει. Ὡστόσο, μέ ὅλη τήν ἐκτίμηση πού τούς ἔχω διαφωνῶ μέ τήν προσέγγισή τους σέ τρία κομβικά ζητήματα.
Τό πρῶτο εἶναι ἡ στάση τῆς δημόσιας τηλεόρασης ἀπέναντι στά κόμματα τά ὁποῖα σύμφωνα καί μέ τό Σύνταγμά μας εἶναι βασικοί θεσμοί τῆς ἀντιπροσωπευτικῆς δημοκρατίας. Διαφημίστηκε στήν πρώτη συνέντευξη Τύπου τῆς νέας διοίκησης ἡ κατ’ ἀρχήν σωστή ἀπόφασή της νά καταργήσει τήν μετάδοση τῶν πολύωρων κουραστικῶν κομματικῶν ἐκδηλώσεων (Συνεδρίων, Κεντρικῶν Ἐπιτροπῶν, Κοινοβουλευτικῶν Ὁμάδων) πού μεταδίδονταν συνήθως ἀπό τήν ΕΡΤ2. Ἀλλά ἀπό τόν περιορισμό πού θά ἦταν κατά τήν ἄποψή μου ἡ ἐνδεικνυόμενη ἀπόφαση ἕως τήν πλήρη κατάργηση ὑπάρχει, κατά τήν γνώμη μου, πολύ μεγάλη ἀπόσταση. Τό μήνυμα πού ἐστάλη στήν κοινωνία ἦταν λάθος. Ἡ δημόσια τηλεόραση δέν πρέπει νά ἀπαξιώνει τούς κομματικούς σχηματισμούς. Ἡ δημόσια τηλεόραση ἔκανε ὅλα αὐτά τά χρόνια μέ τήν ἀνοικτή στάση της ἀπέναντι στά κόμματα τήν διαφορά. Ἡ δημόσια τηλεόραση πρέπει νά λειτουργεῖ μέ ὅρους δημοσίου συμφέροντος, ὄχι ὅρους ἰδιωτικῶν καναλιῶν. Πρέπει νά προβάλλει αὐτά πού δέν δείχνουν οἱ ἄλλοι. Στό παρελθόν, τό 1996, εἶχε μεταδώσει ὁλόκληρο τό δραματικό συνέδριο τῆς διαδοχῆς τοῦ ΠΑΣΟΚ. Σημαντικά συνέδρια τῆς φιλελεύθερης παράταξης. Κρίσιμες κοινοβουλευτικές ὁμάδες. Δέν εἶναι λοιπόν δυνατόν στό ὄνομα τῆς ἀποστείρωσης νά διαφημίζεται ἡ ἀπόφαση ὅτι δέν μεταδόθηκε ἡ ὁμιλία τοῦ Πρωθυπουργοῦ στό Συνέδριο τῆς ΝΔ, στό ὄνομα τῆς ἀντικειμενικότητας καί τοῦ δῆθεν κομματικοῦ ἐναγκαλισμοῦ. Διότι ἔτσι στήν πραγματικότητα –εἰδικῶς ὅταν αὐτό ὑπογραμμίζεται– ὑποβαθμίζεται ἔτσι ὁ λόγος τοῦ Πρωθυπουργοῦ σήμερα, τοῦ ἀρχηγοῦ τῆς ἀξιωματικῆς ἀντιπολίτευσης αὔριο. Σέ ἐποχές κρίσης σάν αὐτή πού ζοῦμε σήμερα, ἡ δημόσια τηλεόραση πρέπει νά δίδει περισσότερη πολιτική στόν πολίτη ἀπό ὅ,τι τά ἰδιωτικά κανάλια πού προσφέρουν στόν Ἕλληνα ἐνέσεις ἐνημέρωσης μέ σειρές ναφθαλίνης ἀπό τήν Ἑλλάδα μιᾶς δεκαετίας πού δέν ὑπάρχει πιά. Σημαντικές ὁμιλίες στό συνέδριο τῶν Δελφῶν πρέπει νά μεταδοθοῦν live. Οἱ δηλώσεις πού ἔκανε ὁ ὑπουργός Ἐξωτερικῶν Νῖκος Δένδιας μετά τό δραματικό Συμβούλιο Ἐξωτερικῆς Πολιτικῆς ἔπρεπε νά μεταδοθοῦν live. Καί τῶν ἐκπροσώπων ἄλλων κομμάτων. Τό συνέδριο τοῦ σπαρασσόμενου ΣΥΡΙΖΑ στά βασικά του πρέπει νά μεταδοθεῖ live. Δράσεις ὅλων τῶν κομμάτων, κοινοβουλευτικῶν καί ἐξωκοινοβουλευτικῶν, τό ἴδιο. Οἱ διαδηλώσεις στήν Μεγάλη Βρεταννία γιά τό Brexit καί ἡ δήλωση τοῦ Πρωθυπουργοῦ Τζόνσον μᾶς ἀφοροῦν· ἔπρεπε νά μεταδοθοῦν live. Δέν γίνεται μία ὁλόκληρη ἐποχή καί μία κρίση νά συσκευαστοῦν γιά νά χωρέσουν σέ ἕνα δελτίο εἰδήσεων ἤ σέ μερικές ἐνημερωτικές ἐκπομπές. Δέν χωρᾶνε! Ὅταν λοιπόν στούς ἄλλους ἡ ἐνημέρωση ὑποχωρεῖ στίς πρωινές ζῶνες ἤ ὑπάρχει μόνο ὡς life style στίς βραδυνές, ἡ ΕΡΤ δέν δικαιοῦται νά ἀμεμπολεῖ τό ὅπλο της. Μπορεῖ νά εἶναι παντοῦ. Τό πρῶτο λάθος λοιπόν εἶναι αὐτό: ἡ ἀπόσταση ἀπό τήν πολιτική καί ἡ ἀπόρριψη πρός τήν πολιτική, σέ μιά ἐποχή πού χρειαζόμαστε ἐνημέρωση γιά τήν πολιτική. Τό δόγμα «ὅλα καλά, ἀρκεῖ νά μήν ἐνοχλοῦμε» εἶναι βαθύτατα συντηρητικό καί δέν βγάζει πουθενά.
Τό δεύτερο λάθος τῆς ΕΡΤ εἶναι ἡ στάση ἀπέναντι στόν Τύπο. Ἡ ἀπόρριψη καί τοῦ Τύπου. Ἡ ἀπόφαση νά διακοπεῖ ἡ ἀνταλλακτική διαφήμιση μεταξύ ἐφημερίδων καί ΕΡΤ πλήττει εὐθέως τόν Τύπο. Ἡ ΕΡΤ θά ἔπρεπε ὡς φορέας δημόσιας ἐνημέρωσης πού ἀναγνωρίζει ὅτι οἱ ἐφημερίδες φτιάχνουν κάθε μέρα τήν ἀτζέντα τῆς ἐπικαιρότητας, νά ἡγηθεῖ ἐκστρατείας γιά νά ἐπιστρέψουμε στήν ἀνάγνωση. Ὄχι ἐκστρατείας γιά νά μειώσουμε τήν ἀνάγνωση. Σέ μιά ἐποχή πού τρεῖς τουλάχιστον ἐκδότες-μιντιάρχες ἔχουν δικούς τους τηλεοπτικούς διαύλους γιά νά διαφημίζουν τά ἔντυπά τους, ἡ ἀπόφαση τοῦ Διοικητικοῦ Συμβουλίου ἐγείρει τεράστια ἐρωτηματικά. Τό σημαντικότερο ἀπό ὅλα: Ποιόν ἐξυπηρετεῖ ὁ ἀποκλεισμός τῶν ἐντύπων τῶν ὁποίων οἱ ἐκδότες δέν ἔχουν κανάλι ὡς πολλαπλασιαστή; Ἀλλά αὐτό εἶναι τό ὀλιγώτερο. Ὅλοι καταλαβαίνουμε. Τό περισσότερο εἶναι ἡ δίωξη τοῦ Τύπου ἀπό τήν δημόσια τηλεόραση. Ἡ ἔξωσή του. Ἡ ἀδιαφορία γιά τήν στήριξή του. Ἐν προκειμένω ἐδῶ τίθεται σοβαρό ἐρώτημα καί γιά τήν Κυβέρνηση: 5 ἑκατομμύρια ἐνίσχυση γιά ὅλο τόν Τύπο τό 2020 –αὐτό σχεδιάζεται– καί τήν ἴδια ὥρα 5 ἑκατομμύρια Προϋπολογισμός γιά δύο τηλεοπτικές παραγωγές τῆς ΕΡΤ γιά τά ἑπόμενα τρία χρόνια;
Κλείνω μέ τό Οἰκουμενικό Πατριαρχεῖο Κωνσταντινουπόλεως. Κάθε χρόνο τίς ἑορτές, ἀπό τά Χριστούγεννα ἕως τά Θεοφάνεια, ἡ δημόσια τηλεόραση (ΕΤ3) μετέδιδε τήν λειτουργία ἀπό τόν ναό τοῦ Ἁγίου Γεωργίου στό Φανάρι καί τήν τελετή ἁγιασμοῦ τῶν ὑδάτων στον Κεράτιο κόλπο ἀπό τόν Οἰκουμενικό Πατριάρχη Βαρθολομαῖο. Σημαντική τελετή γιά τό γένος. Ὑπενθυμίζει ὅτι ἄν καί ὀλίγοι στήν Πόλη ὑπάρχουμε. Τήν παρακολούθησα μία φορά καί ρίγισα, καθώς ἡ φωνή τοῦ Πατριάρχη σκεπαζόταν ἐσκεμμένα ἀπό τήν φωνή ἑνός μουεζίνη πού εἶχε βγεῖ στόν μιναρέ. Ἕως καί ὁ ΣΥΡΙΖΑ σεβάστηκε τό ἔθιμο καί μετέδιδε τίς θρησκευτικές τελετές σέ ἐποχές πού τό Πατριαρχεῖο βαλλόταν ἀπό τήν Ρωσσική Ἐκκλησία καί χρειαζόταν στήριξη. Φέτος, ἐπί ΝΔ, τό Οἰκουμενικό Πατριαρχεῖο ἐξαφανίστηκε ἀπό τίς ὀθόνες τῆς ΕΡΤ. Ἀπό τό ὀπτικό πεδίο τῆς δημόσιας τηλεόρασης. Ἄγνωστο γιατί. Λυποῦμαι γιά τήν αἰχμή, ἀλλά ὅταν ἀπορρίπτεις διαρρήδην τά κόμματα, τόν Τύπο, τήν Ὀρθοδοξία, αὐτό σημαδοτεῖ μία «ποταμίσια» λογική. Εἶμαι βέβαιος ὅτι μέ αὐτή τήν λογική οὔτε ἡ μεγάλη συγκέντρωση τῆς Θεσσαλονίκης γιά τήν Μακεδονία το 2018 θά μεταδιδόταν ἀπό τήν ΕΡΤ. Τά ἴδια μέ τόν ΣΥΡΙΖΑ θά ἔκανε καί ἡ ΝΔ.
Κλείνω: Γράφω μετά ἀπό μακρά παρατήρηση καί τώρα πού εἶναι νωρίς. Σέ χρόνο μή ἀναμενόμενο. Ἄν ἐπικρατήσει αὐτή ἡ λογική, δέν θά τό γλυτώσει τό «τσάφ» ἡ ΕΡΤ. Καί ἐπειδή ἡγοῦνται αὐτῆς σοβαροί ἄνθρωποι κατά τά λοιπά, δέν τῆς ἀξίζει.
