ΑΣ ΑΝΑΛΟΓΙΣΤΟΥΜΕ τήν εἰκόνα τοῦ κόσμου λίγο μετά τήν πτώση τοῦ Τείχους τριάντα χρόνια πρίν καί …
… ἄς τήν συγκρίνουμε μέ τήν εἰκόνα τοῦ κόσμου σήμερα, τριάντα χρόνια μετά. Ὁ Φουκουγιάμα ἔπεσε ἔξω. Δέν ἦρθε τό τέλος τῆς ἱστορίας. Ἡ ἱστορία μόλις ἀρχίζει. Ὅταν τό Τεῖχος ἔπεσε, οἱ Ρῶσοι ἡγέτες ἦταν γιά πολλά χρόνια ὁ περίγελως τῶν Διεθνῶν Συναντήσεων Κορυφῆς. Ὁ Κλίντον «γλεντοῦσε» τόν μέθυσο Γιέλτσιν. Ἡ Ρωσία ἐπαιτοῦσε δάνεια στό Διεθνές Νομισματικό Ταμεῖο γιά μισθούς καί συντάξεις. Ἡ Κίνα συγκλονιζόταν ἀπό τίς φοιτητικές διαδηλώσεις στήν Πλατεῖα Τιέν Ἄν Μέν κατά τήν διάρκεια τῶν ὁποίων 200.000 νέοι φώναζαν συνθήματα κατά τῆς συζύγου τοῦ Προέδρου Μάο. Οἱ Ἡνωμένες Πολιτεῖες τοῦ Ντόναλντ Ρήγκαν καί τοῦ Τζώρτζ Μπούς τοῦ πρεσβύτερου μαζί μέ τήν Μεγάλη Βρεταννία τῆς Μάργκαρετ Θάτσερ γνώριζαν μεγάλη οἰκονομική ἀκμή. Ἡ ἐπανενωμένη Γερμανία τοῦ τεράστιου Χέλμουτ Κόλ ἦταν κυρίαρχη τεχνολογικά. Ἡ Γαλλία τῶν Μιττεράν – Σιράκ καμάρωνε γιά τό «Κονκόρντ». Εὐρώπη καί Ἀμερική ἦταν ἕνα. Ὁ κόσμος εἶχε ἡγεσία. Στήν γειτονιά μας ἡ Τουρκία ἦταν σέ ἀπόλυτη εὐθυγράμμιση μέ τήν Οὐάσιγκτων καί τό Τέλ Ἀβίβ. Στόν κινηματογράφο σάρωναν ταινίες τοῦ τύπου «Οἱ ζωές τῶν ἄλλων» μέ θέμα τήν παρακολούθηση τῆς ἰδιωτικῆς ζωῆς τῶν πολιτῶν στήν Ἀνατολική Γερμανία. Στόν κόσμο τῶν ἰδεῶν δέν στεκόσουν ἄν δέν εἶχες διαβάσει τά φιλελεύθερα μανιφέστα τοῦ Τζών Στιούαρτ Μίλ, τοῦ Φρίντριχ Χάγιεκ, τοῦ Μίλτον Φρίντμαν, τοῦ Ζάν Φρανσουά Ρεβέλ, τοῦ Ραϋμόν Ἀρόν, τοῦ Γκύ Σορμάν κ.ἄ.
Σήμερα, τριάντα χρόνια μετά, ἡ εἰκόνα τοῦ κόσμου εἶναι ἐντελῶς διαφορετική. Ἡ ἄλλοτε κραταιά Deutsche Bank δέν στέκεται καλά στά πόδια της καί τό Βερολῖνο βλέποντας τήν φωτιά τῆς κρίσης νά φθάνει στήν αὐλή του ἀφήνει τά ἐγωιστικά καί ψιθυρίζει δειλά περί χαλάρωσης τῆς νομισματικῆς πολιτικῆς τῆς ΕΚΤ. Οἱ ἐλευθερωμένοι πλήν παραπεταμένοι Ἀνατολικογερμανοί πού γκρέμισαν μέ τά χέρια τους τό Τεῖχος καί πῆραν τίς πέτρες στό σπίτι γιά ἐνθύμιο, ψήφισαν ὀργισμένα ἀκροδεξιά καί ναζιστικά στίς ἐκλογές τῶν κρατιδίων τῆς περασμένης Κυριακῆς! Τό Λονδῖνο συγκλονίζεται ἀπό διαδηλώσεις ἐπειδή ἕνας, ὁ Ντέιβιντ Κάμερον, ἀπεφάσισε νά θέσει σέ δημοψήφισμα, τό 2015, τήν ἀντιευρωπαϊκή ψύχωση τῆς βαθιᾶς Ἀγγλίας. Στήν πραγματικότητα, ἐπειδή ἡ πλειοψηφία τῶν Βρεταννῶν ἔνιωσε νά χάνει τήν ἐθνική της ταυτότητα μέσα στόν μοντέρνο κόσμο τῆς καταπιεστικῆς πολιτικῆς ὀρθότητας καί τῆς πολυπολιτισμικότητας τῶν μεταναστῶν. Τό Παρίσι μέ ἡγέτη τόν Μακρόν γράφει στά παλαιά του ὑποδήματα τούς Ἀμερικανούς, μιλᾶ ἀπ’ εὐθείας μέ τό Ἰράν καί φοβᾶται τά γιλέκα. Οἱ Βρυξέλλες διοικοῦνται ἀπό ἕνα κουκλοθέατρο, ἐνῶ ἡ Εὐρώπη ζεῖ συνεχῶς μέ τόν φόβο τῆς διάσπασης καί τῆς κατάργησης τῆς ἱστορικῆς Συνθήκης τῆς Ρώμης. Οἱ τέως σοβιετικές ἐπαρχίες, νῦν Βίζεγκραντ, αὐτονομοῦνται. Τό Πεκῖνο ἀνέρχεται ραγδαίως τεχνολογικά καί οἰκονομικά. Ἡ Huawei ἐκτοπίζει τήν Αpple, ἐνῶ τά κινεζικά μαχητικά μαζί μέ τά ρωσικά συναγωνίζονται πλέον τά F35 στό διεθνές ἐμπόριο ἐξοπλισμῶν. Στήν Ἀθήνα ἀνοίγει κινεζική τράπεζα, τό λιμάνι τοῦ Πειραιᾶ γίνεται στά χέρια τῶν Κινέζων (καθ’ ὁμολογίαν τῶν Γερμανῶν) τό νέο Ἁμβοῦργο, στά νησιά τοῦ Αἰγαίου φυτρώνουν συνεχῶς καταστήματα ἐνδυμάτων κινεζικῆς μόδας (!), ἐνῶ ἤδη κυκλοφοροῦν στό Λεκανοπέδιο τά πρῶτα εἰσαγόμενα ἠλεκτροκίνητα αὐτοκίνητα ἀπό τήν Ἄπω Ἀνατολή. Ἡ Μόσχα, τέλος, ἔχει συνέλθει ἀπό τό σόκ τοῦ 1989 καί μέ ὅπλο τήν ἐνέργεια καθίσταται περιφερειακή δύναμη τοῦ κόσμου. Ἀπέσπασε τήν Τουρκία ἀπό τήν Δύση καί προωθεῖ τό τετραμερές σχῆμα Μόσχα – Πεκῖνο – Ἄγκυρα – Τεχεράνη. (14 Σεπτεμβρίου ἔχουν σύνοδο στήν Κωνσταντινούπολη.) Ὅσο γιά τίς ΗΠΑ, τήν δύναμη πού θαυμάσαμε στά μικράτα μας γιά τήν παγκόσμια ἀκτινοβολία της καί τήν ἠθική της ἀνωτερότητα, καί θαυμάζουμε ἀκόμη γιά τήν ἀντοχή της: Ὁ Τράμπ πασχίζει μέ πρακτικές ἀντιπαγκοσμιοποίησης καί μέ ἐθνικό προστατευτισμό νά σηκώσει ψηλά καί πάλι τήν πλέον ἀνοιχτή οἰκονομία τοῦ κόσμου πού προδόθηκε ἀπό τούς συμμάχους της στήν Εὐρώπη καί στήν Μέση Ἀνατολή.
Δυστυχῶς, ὁ κόσμος δέν ἀλλάζει. Ἄλλαξε. Στήν πραγματικότητα ζοῦμε τήν διαίρεση τῆς Δύσης (ΗΠΑ – Μεγάλη Βρεταννία κατά ΕΕ), τήν ὁποία ἐκμεταλλεύεται ἡ Ἀνατολή. Ρῶσοι, Κινέζοι, Τοῦρκοι, Ἰρανοί πολεμοῦν τον ἀμερικανικό καπιταλισμό μέ τά ὅπλα του, στό ἔδαφός του. Τό Πεκῖνο προσπαθεῖ νά κρεμάσει τήν Δύση μέ τό σκοινί πού ἡ ἴδια τῆς ἔδωσε: τόν δανεισμό. Καί βεβαίως μέ βιομηχανική κατασκοπία. Ἡ Μόσχα (ἀφοῦ ἔκανε σημαία της τίς καταγγελίες Σνόουντεν γιά τίς δυτικές παραβιάσεις τοῦ ἀπορρήτου τῶν ἐπικοινωνιῶν καί τῶν ἀτομικῶν ἐλευθεριῶν) ἀξιοποιεῖ τό facebook καί τήν google, τίς τελευταῖες μεγάλες πρωτοπορίες τῆς Δύσης, γιά νά παρέμβει στίς ζωές τῶν ἄλλων. Οἱ εἰκόνες πού φθάνουν πλέον στίς ὀθόνες μας ἀπό τό σπαρασσόμενο Λονδῖνο μέ συνθήματα τοῦ τύπου «Shut Down Democracy» καί με ἀντιμαχόμενα μπλόκ πού κρατοῦν βρεταννικές σημαῖες τό ἕνα καί εὐρωπαϊκές σημαῖες τό ἄλλο, δέν εἶναι ἁπλῶς παρά τό κερασάκι στήν τούρτα τῆς κρίσης.
Ὀφείλουμε νά τό συνειδητοποιήσουμε: ἡ Δύση εἶναι ἐδῶ καί καιρό σέ ἄμυνα. Κρατᾶ ἀκόμη τήν πρωτιά τοῦ κόσμου, ἐπειδή εἶναι ἱκανότερη στό νά καταστρέψει τό παιχνίδι τῶν ἄλλων καί νά καθυστερεῖ τήν μεταβολή. Γιά πόσο ἀκόμη ὅμως; Τό δικό μας «τεῖχος», ὁ δυτικός τρόπος ζωῆς, δέν ἔχει πέσει ἀκόμη καί θά ἀργήσει ἴσως, ἐπειδή διανύουμε μακρά μεταβατική περίοδο. Ἐμεῖς οἱ Ἕλληνες, ὅμως, γνωρίζουμε καλά ὡς «ἰδιαίτεροι δυτικοί» πώς θά δυσκολευτοῦμε πολύ στόν πιθανό νέο κινεζικό κόσμο τοῦ πειθαρχημένου καπιταλισμοῦ.
Ἤδη ὅσοι ἐργάζονται στά γραφεῖα τῆς Cosco στό λιμάνι τοῦ Πειραιᾶ μέσα σέ καθεστώς ὑποχρεωτικῆς σιγῆς μέ ἀπαιτητικό ὡράριο, ξέρουν τί λέω: Δέ σηκώνουν κεφάλι! Οἱ Ἕλληνες δέν πέφτουν ἀπό τά μπαλκόνια ἄν ζοριστοῦν. Κάνουν ἄλλα πράγματα. Εἴμαστε ἄλλος λαός. Μπορεῖ νά εἴμαστε μικρός τόπος, ἀλλά ὅλες οἱ μεγάλες ἰδέες ἐδῶ γεννήθηκαν. Ἄν ἔχουμε μία εὐκαιρία λοιπόν, μέ ἀφορμή καί τήν συμπλήρωση 200 ἐτῶν ἀπό τήν Ἐπανάσταση, εἶναι νά μελετήσουμε προσεκτικά τόν νέο κόσμο καί νά δώσουμε ξανά ὅραμα στήν Δύση γιά νά πρωτοπορήσει. Νά σκεφτοῦμε ὅτι πρέπει νά φέρουμε ξανά τόν ἄνθρωπο κοντά στόν ἄνθρωπο. Χάνουμε ἐπειδή καταργήσαμε τίς ἀποστάσεις καί εὐνοήσαμε τήν δράση ἐξ ἀποστάσεως. Χάνουμε ἐπειδή χωρίς ἐπαφή ἀπό κοντά καί χωρίς παρέες δέν παράγονται ἰδέες. Χάνουμε ἐπειδή ταμπουρωθήκαμε πίσω ἀπό τούς ὑπολογιστές καί ἀφήσαμε τήν πραγματική ζωή. Χάνουμε ἐπειδή ὁ νοῦς μας –τῆς Δύσης– εἶναι ἡ διατήρηση τῆς ἡγεμονίας μέ στρατιωτικά μέσα. Χάνουμε ἐπειδή πᾶμε νά χαλάσουμε τό παιχνίδι τῶν ἄλλων καί ὄχι νά δημιουργήσουμε τό δικό μας. Χάνουμε ἐπειδή πήγαμε νά πειθαρχήσουμε τίς ζωές μας μέ ἀνόητες νόρμες ὀρθότητας καί στό τέλος συνθλίψαμε τήν ἐλευθερία. Χάνουμε ἐπειδή ἐπιτρέψαμε μέ τήν ἀθρόα μετανάστευση τήν ἀλλοίωση τῆς ταυτότητάς μας. Χάνουμε ἀλλά δέν ἔχουμε χάσει ὁριστικά. Πρέπει νά βγοῦμε στήν ἐπίθεση. Ἄν τό πάρουμε ἀλλιῶς, ἴσως καί νά προλαβαίνουμε. Ἡγεσία καί πρωτότυπη σκέψη εἶναι αὐτό πού χρειαζόμαστε. Ὄχι ἄλλο κουκλοθέατρο. Δέν εἶναι ἀργά. Ὑπάρχει λίγος χρόνος. Μία δεκαετία.
