Ἀπό τό ἀρχεῖο τῆς «Ἑστίας», 2 Ἰουνίου 1919
Μιά «ἀοιδός» –ὑπογραφομένη Ἀηδών– κατόπιν τῆς τελευταίας Ἀστυνομικῆς διατάξεως, τῆς ἐπιβαλλούσης σεμνοφρεπεῖς τρόπους καί ἀνεπίληπτον συμπεριφοράν εἰς τά χερουβικά τάγματα, εἰς τά ὁποῖα ἀνήκει καί αὐτή, μοῦ στέλλει τήν ἑξῆς ἐπιστολήν:
Καφῳδεῖον «Ὁσία Μαρία»
Καμαρίνι ἀρ. 13
Ἀξιότιμε Κύριε,
Ἀποσυρθεῖσα χθές ἀργά εἰς τό καμαρίνι μου διά νά προσευχηθῶ, κατά τήν συνήθειάν μου, ἐνώπιον τῆς εἰκόνος τῆς πάτρωνός μας Ὁσίας Μαρίας, εὑρῆκα τοιχοκολλημένην ἐπί τῆς ὀπισθίας ἐπιφανείας τῆς θύρας τήν γνωστήν σας ἀστυνομικήν διάταξιν.
Φαντάζεσθε τήν ἔκπληξίν μου, κύριε! Ἡ διάταξις λοιπόν μᾶς ἀπαγορεύει νά ἀποσυρώμεθα εἰς τά ἰδιαίτερα δωμάτιά μας μετά τῶν θαμώνων τοῦ καταστήματος, μᾶς ἀπαγορεύει καί πολλά ἄλλα ἀκόμη καί δέν μᾶς λέγει μόνον τί μᾶς ἐπιτρέπει, διά νά κανονίσωμεν τήν περαιτέρω συμπεριφοράν μας. Δέν γνωρίζω, κύριε, ποῖος συνέταξε τό ἀπαγορευτικόν ἔγγραφον. Πρέπει ὅμως νά ὁμολογήσετε ὅτι ὁ συντάκτης του δέν εἶνε καθόλου εἰδικός εἰς τά καλλιτεχνικά καί τυγχάνει ἐντελῶς ἄγευστος τῶν λεπτομερειῶν τῆς Τέχνης. Ἐκ τούτου δέ ἡ ἀσάφεια καί ἀκυριολεξία τοῦ ἐγγράφου αὐτοῦ, ἕνεκα τῆς ὁποίας τά διάφορα ἄρθρα του ἀποβαίνουν δι’ ἡμᾶς ἐντελῶς προβληματικά καί ἀκατάληπτα.
Ἔπειτα, εἴδατε, κύριε, τό ὕφος του. Θεέ μου! Πόσον εἶνε δειλόν, ἄτολμον, ἐπτοημένον! Πόσον φοβεῖται τήν κυριολεξίαν, ποῦ εἶνε αὐτή ἡ σαφήνεια! Δία πόσων περιστροφῶν ζητεῖ νά φθάσῃ εἰς τό κύριον θέμα του καί πῶς ὀλισθαίνει γύρω ἀπό τήν πραγματικότητα, χωρίς νά τήν ἐγγίζῃ. Σᾶς ὁρκίζομαι, κύριέ μου, ὅτι, ἄν μ’ ἔβαζαν ἐμένα νά συντάξω τόν ἐσωτερικόν κανονισμόν τῆς Ριζαρείου Σχολῆς, θά τόν συνέτασσα μέ περισσοτέραν κυριολεξίαν καί ἀκρίβειαν καί θά ἤμουν ἀπολύτως καταληπτή εἰς ὅλους. Ἐνῷ ἀπό τό ἔγγραφον αὐτό ὁμολογῶ, ὅτι δέν ἐνόησα μεγάλα πράγματα, καί θά σᾶς ἤμουν βαθύτατα ὑποχρεωμένη, ἄν ἠμπορούσατε νά μοῦ ἐξηγήσετε τί μᾶς ζητοῦν ἑπομένως οἱ ἄνθρωποι αὐτοί.
Μᾶς ἀπαγορεύουν, καθώς εἴδατε, νά ἀποσυρώμεθα εἰς τά «ἰδιαίτερά μας δωμάτια». Ἀλλά εἰς ποῖα δωμάτια ν’ ἀποσυρθῶμεν λοιπόν; Εἰς τά ἰδικά σας ἤ εἰς ἐκεῖνα τῶν κυρίων ἀστυνομικῶν; Διότι κάθε ἄνθρωπος, ἐπί τέλους, ἔχει ἀνάγκην, εἰς ὡρισμένας στιγμάς, ν’ ἀποσυρθῇ εἰς τό δωμάτιόν του. […] Καί ποίαν ὑπηρεσίαν, παρακαλῶ, θά προσφέρωμεν εἰς τήν ἠθικήν καί τήν εὐπρέπειαν, ἄν παύσωμεν ἀποσυρόμεναι εἰς τά ἰδιαίτερα δωμάτιά μας; Ἀναγκαστικῶς θά ἐκτελοῦμεν εἰς τόν δρόμον, παρά τήν θέλησίν μας, ὅλα ὅσα μία γυναίκα, σεβομένη τόν ἑαυτόν της καί τούς ἄλλους, ἐκτελεῖ ἰδιαιτέρως. […] Ἀλλά, χωρίς νά ἔχωμεν ἀξιώσεις Κανόνων, ἡ Ἀστυνομία ἀπαιτεῖ ἀπό ἡμᾶς μόνας νά κατοικοῦμεν εἰς κρυσταλλίνην οἰκίαν. Καί ἐνῷ κάθε κυρία ἔχει τό δικαίωμα αὐτό. Ἡ διάταξις ὀνομάζει τούς καβαλιέρους μας… «θαμῶνας». Ποία οἰκτρά πάλιν ἀκυριολεξία!
Ἔπειτα μᾶς ἀπαγορεύει τάς «ἀσέμνους κινήσεις», ὅπως τάς ὀνομάζει αὐθαιρέτως. Φαντάζεσθε, κύριε, περί τίνος πρόκειται; Ἡ Ἀστυνομία ἐπεμβαίνει εἰς τάς καθαρῶς καλλιτεχνικάς λεπτομερείας τοῦ ἐπαγγέλματός μας. Τίποτε περισσότερον, τίποτε ὀλιγώτερον, ζητεῖ νά καταργήσῃ αὐτήν τήν τέχνην μας.[…] Καί δέν μᾶς λέγει μέ ποίας κινήσεις ἐπιθυμεῖ ν’ ἀντικαταστήσωμεν αὐτάς ποῦ καταργεῖ. Μέ τάς κινήσεις τοῦ Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Νηστευτοῦ, ἐκτελοῦντος τάς γονυκλισίας του εἰς τήν ἔρημον, ἤ μέ ἐκείνας ἑνός συγχρόνου Ἐπισκόπου, εὐλογοῦντος τό ποίμνιόν του; Διότι ὡρισμένως αἱ πλαστικαί κινήσεις τῆς τέχνης μας εἶνε κατά πολύ σεμνότεραι ἀπό ἐκείνας, τάς ὁποίας ὁ Ἅγιος Ρασπούτιν ἐξετέλει εἰς τά καμπαρέ τῆς Μόσχας πρός σωτηρίαν τῶν ψυχῶν τῶν ὡραίων Ρωσσίδων.
Ἐκεῖνο ὅμως, ποῦ κυρίως δέν ἐννοῶ, ἀξιότιμε κύριε, εἶνε διατί ἡ Ἀστυνομία ἐβιάσθη ν’ ἀρχίσῃ ἀπό τάς πτωχάς ἡμᾶς βιοπαλαιστρίας. Ἡμεῖς ἀντιγράφομεν ὠχρότατα ὅ,τι γίνεται εἰς τήν σοβαράν κοινωνίαν. Σᾶς ὁρκίζομαι δέ, μεταξύ μας, ὅτι ἡ φούστα μου εἶνε κατά πέντε ἑκατοστά μακρυτέρα ἀπό ὅλες τῆς σοβαρές φοῦστες, ποῦ ἐμφανίζονται εἰς τά ἀξιοπρεπῆ κέντρα, ὅτι, θέτουσα τό ἕνα μου πόδι ἐπί τοῦ ἄλλου, οὐδέποτε ἔφθασα κάποια λαμπρά ρεκόρ τῶν Δαρδανελλίων, καί ὅτι οὐδέποτε ἐπίσης κατώρθωσα νά χορεύσω τόν γνωστόν ντάνς ντί βάντρ, ὅπως χορεύει σήμερον εἰς τήν ὁδόν Σταδίου, ἀπό μερικάς ἀριστοτέχνιδας τοῦ εἴδους.
Αὐτά εἶχα νά σᾶς εἰπῶ, κύριε, καί ἔχω τήν πεποίθησιν, ὅτι θά μέ δικαιώσετε.
Σᾶς χαιρετῶ σεμνοπρεπῶς
ΑΗΔΩΝ
Ἡ διαμαρτυρία εἶνε τόσον εὔγλωττος, ὥστε δέν ἔχω παρά νά προσθέσω τήν ὑπογραφήν μου.
ΠΑΥΛΟΣ ΝΙΡΒΑΝΑΣ
