Ἀπό τό ἀρχεῖο τῆς «Ἑστίας», 27 Ἰουλίου 1918
Μοῦ ὑπεβλήθη μία μήνυσις. Ἐν ποίᾳ ἰδιότητί μου; θά μ’ ἐρωτήσετε. Ἀκούσατε: «Ὡς ἐκ τοῦ δημοσιογραφικοῦ ἐπαγγέλματός σας, σᾶς θεωρῶ ὡς τόν δημόσιον κατήγορον τοῦ μεγάλου κοινωνικοῦ Δικαστηρίου καί ἀποτείνομαι πρός ὑμᾶς, ὡς τόν ἀρμοδιώτερον πάντων, ἶνα ὑποβάλω μίαν μήνυσιν.» Καί ὁ μηνυτής, ἀφοῦ ἀναφέρεται εὐφήμως, λεπτομερῶς καί διά μακρῶν εἰς τήν προηγουμένην μου δρᾶσιν ὡς… δημοσίου κατηγόρου, φθάνει εἰς τήν οὐσίαν τῆς ὑποθέσεως.
«Λοιπόν προχθές τήν μεσημβρίαν, εἰς τόν σταθμόν Μοναστηρίου, ἐν ᾧ ἤμουν ἕτοιμος, κατόπιν ἀναμονῆς ἑνός τετάρτου τῆς ὥρας ὑπό τόν καυστικώτερον τῶν ἡλίων νά πάρω τό τράμ τῆς γραμμῆς τοῦ Βοτανικοῦ καί εἶχα ἤδη τό πόδι μου ἐπί τοῦ ἀναβάθρου, ὠθούμενος ἀπελπιστικῶς ὑπό τοῦ συνωστιζομένου πλήθους, δέχομαι ἔξαφνα ἰσχυράν ὤθησιν ἀπό τόν ἐξώστην τοῦ ὀχήματος. Ἡ ὤθησις προήρχετο, ὡς ἐπρόφθασα νά ἀντιληφθῶ, ἐκ μέρους ἐξερχομένου ἐπιβάτου, ὅστις περιεφρόνει ἀναφανδόν τούς κανονισμούς καί τάς ἀστυνομικάς διατάξεις. Ἦτο δέ ὁ ἄνθρωπος αὐτός γίγας ἀπέναντί μου καί ἡ ὤθησίς του τοιαύτη, ὥστε ἠναγκάσθην νά ἐγκαταλείψω τήν θέσιν, τήν ὁποίαν διά τόσων ἀγώνων εἶχα ἀποκτήσει, καί νά εὑρεθῶ κακός κακῶς εἰς ἀπόστασιν πέντε μέτρων τοὐλάχιστον. Ἀποταθείς τότε πρός τόν περιφρονητήν τῶν κανονισμῶν, τοῦ ὑπέδειξα ἔξαλλος τήν παράβασιν.
– Δέν κατεβαίνουν ἀπό ’δῶ, κύριε! τοῦ εἶπα. Κατεβαίνουν ἀπό τόν πρόσθιον ἐξώστην.
Ἀλλά ὁ καταπατήσας ἐμέ, τούς κάλους μου καί τούς κανονισμούς κύριος, ἐβρυχήθη:
– Ἐγώ ἀπό ’δῶ κατεβαίνω…
Καί ἐπροχώρησε θριαμβευτικῶς.
Ὡρισμένως ὁ κύριος αὐτός δέν θά ἐδιάβασε ποτέ τά χρονογραφήματά σας. Σᾶς τόν καταγγέλλω λοιπόν αὐτόν καί τήν πρᾶξίν του, διά νά τόν στηλιτεύσετε δεόντως ἀπό τήν στήλην τοῦ χρονογραφήματός σας. Εἶνε ὁ κ. Παῦλος Νιρβάνας, χρονογράφος τῆς «Ἑστίας», καί ἡ πρᾶξις ἔλαβε χώραν τήν μεσημβρίαν ἀκριβῶς τῆς παρελθούσης Δευτέρας.»
Ἡ μήνυσις τελειώνει. Θά ὁμολογήσετε τώρα, ὑποθέτω, ὅπως τό ὁμολογῶ καί ἐγώ, ὅτι ὁ μηνυτής εἶνε μεγαλοφυής. Καί ἐπειδή ὅλοι εἴμεθα ὀφειλέται εἰς τήν μεγαλοφυΐαν, ἔχω τήν ὑποχρέωσιν νά ἐπιληφθῶ τῆς ὑποθέσεώς του ἐν τῇ ἰδιότητι τήν ὁποίαν μοῦ ἀποδίδει, νά ἐνθυμηθῶ τόν Κάτωνα καί ὅλα τά ὑψηλά παραδείγματα τῶν δικαστικῶν ἡρωισμῶν, τά ὁποῖα μᾶς παρέδωκεν ἡ Ἱστορία, καί νά δικάσω τόν ἴδιον ἑαυτόν μου, ὡς ἀδέκαστος καί ἀμερόληπτος δικαστής. Καλῶ λοιπόν ἀμέσως τόν κατηγορούμενον καί ζητῶ μέ τήν τρομερωτέραν συνοφρύωσιν τήν ἀπολογίαν του.
– Ἀληθεύουν, κατηγορούμενε, ὅσα σοῦ ἀποδίδει ἡ μήνυσις;
– Ἀληθεύουν πληρέστατα.
– Ὤθησες πράγματι τόν μηνυτήν;
– Μάλιστα. Τόν ὤθησα ἀγρίως καί αὐτόν καί πολλούς ἄλλους ἀκόμη.
– Ὁμολογεῖς λοιπόν;
– Ὁμολογῶ.
– Δέν ἐγνώριζες τήν διάταξιν τοῦ κανονισμοῦ περί τῶν ἀνόδων καί καθόδων εἰς τά ὀχήματα τοῦ τράμ;
-Τήν ἐγνώριζα πληρέστατα.
-Διατί λοιπόν δέν συνεμορφώθης πρός αὐτήν;
– Διότι, ἁπλούστατα, εἰς τήν προκειμένην περίπτωσιν δέν ἐπρόκειτο περί τράμ.
– Ἀλλά περί τίνος ἐπρόκειτο;
– Ἐπρόκειτο περί πολιορκίας φρουρίου. Ὁ ἐχθρός κατεῖχεν ὅλας τάς ἐξόδους τοῦ φρουρίου. Ἐγώ εὑρισκόμην μεταξύ τῶν πολιορκουμένων. Εἶχα νά ἐκλέξω λοιπόν μεταξύ θανάτου καί ἀτιμώσεως. Ἐνθυμηθείς τότε ὅλα τά ὑψηλά παραδείγματα τῶν προγόνων μου, εἰς ἀναλόγους περιστάσεις, ἀναπολήσας τήν θρυλικήν Ἔξοδον τοῦ Μεσολογγίου, ἐπικαλεσθείς τάς σκιάς τῶν ἡρώων καί τῶν μαρτύρων τῆς Ἑλληνικῆς ἐποποιΐας, ἐπεχείρησα κ’ ἐγώ τήν ἡρωικήν ἔξοδον, διά τήν ὁποίαν ὑπερηφανεύομαι.
– Ἔχεις τίποτε νά προσθέσῃς;
– Ἔχω νά προσθέσω τήν ἀπαίτησίν μου ἐπί τοῦ μεταλλίου τῆς πολεμικῆς ἀρετῆς, τοῦ Σιδηροῦ Σταυροῦ τοῦ Πολέμου, τοῦ παρασήμου τοῦ Σωτῆρος, τῆς ἀναγραφῆς τοῦ ὀνόματός μου εἰς τήν στήλην τῶν ἡρώων καί τοῦ ἐνταφιασμοῦ μου εἰς τό μέλλον νά ἱδρυθῇ Ἑλληνικόν Πάνθεον.
Αὐτά ἀπελογήθη ὁ κατηγορούμενος. Παρακαλῶ τώρα τό Δικαστήριον νά θέσῃ τήν χεῖρα ἐπί τῆς καρδίας καί νά ἐκδώσῃ τήν ἐτυμηγορίαν του.
ΠΑΥΛΟΣ ΝΙΡΒΑΝΑΣ
