Ο ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ Καραμανλῆς συνήθιζε νά λέει ὅτι οἱ Ἕλληνες εἴμαστε ἕνας ἔμπειρος λαός.
Καί γιατί γνωρίσαμε ὅλα τά πολιτεύματα μέχρι νά καταλήξουμε στήν Προεδρευομένη Κοινοβουλευτική Δημοκρατία –ἀπό τήν ἐλέω θεοῦ Μοναρχία, τήν Βασιλευομένη Δημοκρατία καί τήν ὀλιγαρχία ἕως τίς ἐκτροπές, τά κινήματα καί τίς δικτατορίες. Εἴμαστε ἐπίσης ἔμπειρος λαός, γιατί ἐπιβιώσαμε σέ πολύ δύσκολες καί ἀνώμαλες καταστάσεις: Ἐθνικούς Διχασμούς, Ἐμφυλίους Πολέμους, Κατοχές, Σκλαβιές, Ὑποδουλώσεις, Ἐπαναστάσεις, ἐθνικές τραγωδίες καί ἀκρωτηριασμούς, τά πάντα ὅλα. Κανείς ἄλλος λαός στήν Εὐρώπη δέν ἔχει νά ἐπιδείξει τέτοιο «βιογραφικό».
Γι’ αὐτό καί τώρα πού κοντεύει νά κλείσει ὁ ὑπερδεκαετής κύκλος τῆς μείζονος κρίσης πού ἄρχισε τόν Ὀκτώβριο τοῦ 2009 μέ τήν μυστική προετοιμασία προσφυγῆς τοῦ Γιώργου Παπανδρέου στό ΔΝΤ καί σφραγίστηκε ἀπό τήν ἀπρόσμενη ἄνοδο τῆς Ἀριστερᾶς στήν ἐξουσία τό 2015, θεωρῶ πώς πρέπει νά κάνουμε τούς λογαριασμούς μας καί νά συνειδητοποιήσουμε πόσο ὥριμα συμπεριφερθήκαμε ὅλοι ἐν τέλει ἀπέναντι στήν τέλεια καταιγίδα πού ξέσπασε πάνω ἀπό τά κεφάλια μας. Ὁ ἀναστοχασμός θά μᾶς βοηθήσει, σᾶς βεβαιῶ, νά ἐκτιμήσουμε καλύτερα τόν ἐθνικό ἑαυτό μας. Νά τόν τοποθετήσουμε πιό ψηλά. Ξεκινῶ τόν ἀναστοχασμό αὐτό ἀπό τίς διαδικασίες. Δέν ἦταν δεδομένο ὅτι θά ἐπιζήσουν ἡ δημοκρατία καί οἱ θεσμοί της μέσα σέ μία τέτοια φοβερή καταιγίδα. Θυμίζω ὅτι ἡ Αὐστρία ἀναγκάστηκε νά κάνει ἐπαναληπτικές ἐκλογές γιά τήν ἀνάδειξη καγκελλαρίου μετά τήν ἄνοδο τῶν ἄκρων. Καί ὅμως ἐμεῖς τά καταφέραμε σέ περιόδους ἔξαρσης τοῦ λαϊκισμοῦ καί τοῦ ἐθνικισμοῦ, χωρίς νά ἀνοίξει μύτη.
Ἀπό τό 2010 καί μετά ἔγιναν τέσσερεις ἐθνικές ἐκλογικές ἀναμετρήσεις (2 τό 2012 καί 2 τό 2015), δύο εὐρωεκλογικές ἀναμετρήσεις (2014-2019), ἕνα διχαστικό δημοψήφισμα (2015), τρεῖς φορές περιφερειακές – δημοτικές ἐκλογές, ἐνῶ ἐξελέγη ἀπό τό Κοινοβούλιο μέ ἄψογες διαδικασίες καί ὁ ἀρχηγός τοῦ κράτους Πρόεδρος τῆς Δημοκρατίας. Δέν ἦταν αὐτονόητα ὅλα αὐτά. Ἡ ἀπόπειρα εἰσβολῆς τραμπούκων στό Κοινοβούλιο ἀπεκρούσθη ἀπό τό ΚΚΕ. Ἡ ἱστορία θά τοῦ τό πιστώσει. Τό παλαιό πολιτικό σύστημα παρά τήν ζαλάδα του ἐγγυήθηκε τίς διαδικασίες, καί ἡ Ἑλλάς ἄντεξε.
Πέραν ὅμως τῆς διαδικασίας ὑπάρχει καί ἡ οὐσία. Τί εἴδους ἀντισυστημικές ἐπιλογές «κάναμε» οἱ Ἕλληνες μέσα στήν κρίση; Ἀναδείξαμε πρῶτο κόμμα κάποια Ἑλληνίδα Λέ Πέν; Κόμμα παλαβῶν ἠθοποιῶν τύπου Πέντε Ἀστέρων; Κλίναμε πρός τόν φασισμό; Γοητευτήκαμε ἀπό τόν ἀντιευρωπαϊσμό τύπου Φάρατζ; Ἐκλέξαμε Πρόεδρο κάποιον κωμικό ὅπως οἱ Οὐκρανοί; Ἤ μήπως, τελικά, ἡ πλέον ἀκραία ἐπιλογή μας (καταχρηστικός ὁ πληθυντικός) ἦταν ὁ ἐνσωματωμένος (πλέον στό σύστημα) ΣΥΡΙΖΑ τοῦ Ἀλέξη Τσίπρα;
Δέκα χρόνια μετά τήν ἐμφάνιση τῆς Ἀριστερᾶς στά πολιτικά μας πράγματα ὁ κύκλος αὐτός κλείνει ἁρμονικά μέ τήν ἀποχώρηση τοῦ ΣΥΡΙΖΑ ἀπό τήν ἐξουσία. Εἰρηνικά. Οἱ Ἕλληνες ἀποδείξαμε ὅτι ἔχουμε πολιτικό ἔνστικτο. Θά μπορούσαμε νά εἴχαμε κάνει χειρότερες, πολύ χειρότερες ἐπιλογές. Καί νά τίς πληρώσουμε ἀκριβά, ὅπως τίς πληρώνουν σήμερα οἱ Ἄγγλοι καί οἱ Γάλλοι. Εἴτε λοιπόν συμπαθοῦμε εἴτε ἀντιπαθοῦμε τόν ἀπερχόμενο Πρωθυπουργό, ὀφείλουμε νά σημειώσουμε πώς ὁ ἑλληνικός λαός μέσα στήν κρίση, παρά τήν ἀπελπισία του καί τήν ἀγανάκτησή του, δέν ἔκανε ἀνορθόγραφες ἐξτρεμιστικές ἐπιλογές. Οὔτε τρέλλες τύπου Πέντε Ἀστέρων ἤ αὐτονομιστῶν τύπου Λέγκα τοῦ Βορρᾶ. Προτίμησε νά φέρει στήν ἐξουσία τόν ΣΥΡΙΖΑ τοῦ ὁποίου ὁ νοῦς ὅπως ἀπεδείχθη ἦταν στό πῶς θά μετεξελιχθεῖ σέ σοσιαλδημοκρατικό κόμμα, ἡ ἡγεσία τοῦ ὁποίου θά «ἀρμενίζει» τίς ἑλληνικές θάλασσες μέ τά κότερα τῆς ἐλίτ.
Πρόκειται ἐν τέλει γιά λαϊκές ἀποφάσεις πού διασφάλισαν τήν ἐσωτερική πολιτική σταθερότητα καί τήν ἐθνική ἑνότητα-συνοχή. Ἡ παλαβομάρα, παρά τά θρυλούμενα, δέν εἶναι στό DNA μας. Ὁ διχασμός, ἡ πικρά ἀνάμνηση τῆς δικτατορίας καί ὁ ἐθνικός ἀκρωτηριασμός στήν Κύπρο ἐπηρέασαν καταλυτικά τήν συλλογική ἐθνική μνήμη, ὥστε νά ἀποφύγει τήν περιπέτεια. Φρενάρισαν τόν φανατισμό. Πήγαμε στίς συγκεντρώσεις τοῦ «ναί» καί τοῦ «ὄχι» μέ τό ἴδιο μετρό. Στά ἴδια βαγόνια καθόμασταν σιωπηλοί ὁ ἕνας ἀπέναντι στόν ἄλλο. Πήγαμε στά ἴδια σοῦπερ μάρκετ καί στά ἴδια ATM τίς ἀνυπόφορες μέρες τῶν capital controls, ὑβρίζοντας τόν διπλανό μας ἀπό μέσα μας. Δέν ἀναφέρθηκε κανένα ἄξιο λόγου ἐπεισόδιο μεταξύ μας, ἄν καί βενζίνη ὑπῆρχε ἄφθονη καί χυμένη παντοῦ. Ξένος τουρίστας καί δή Γερμανός οὐδέποτε προπηλακίστηκε. Παρά τόν θυμό μας. Ἐν τέλει δέν διαλυθήκαμε. Ὁ δέ Στρατός μας, οἱ Ἔνοπλες Δυνάμεις, παρέμεινε ἀξιόμαχος καί ὄρθιος –χαίρει τοῦ σεβασμοῦ τῶν συμμάχων– ἐνῶ ἡ Ἐκκλησία μέ τό κοινωνικό της δίκτυο καί ἡ οἰκογένεια ὡς παράγων κοινωνικῆς συνοχῆς κράτησαν ὄρθια τήν κοινωνία. Καί βεβαίως δέν ξεχνᾶμε ὅτι μαζί μέ τίς σκοτοῦρες μας διαχειριστήκαμε καί 1 ἑκατομμύριο πρόσφυγες. Ὅλα αὐτά δέν εἶναι λίγα, σᾶς βεβαιῶ. Θά μπορούσαμε νά πετύχουμε καί ἄλλα, εἰδικά στό θέμα τῆς ἀναδιαπραγμάτευσης τοῦ χρέους, ἄν ἤμασταν ἑνωμένοι ὡς λαός καί ὡς πολιτικό σύστημα, ἀλλά ἐν πάση περιπτώσει.
Τώρα, λοιπόν, πού τά παράγωγα κόμματα τῆς κρίσης ὁδηγοῦνται συντεταγμένα ἀπό τόν ἴδιο λαό πού τά ἐπέλεξε εἴτε στήν χωματερή τῆς ἱστορίας (ΑΝΕΛ, Χρυσή Αὐγή κ.ἄ.) εἴτε στό ράφι τοῦ συστήματος ὡς δυνητικές ἐφεδρεῖες τοῦ μέλλοντος (ΣΥΡΙΖΑ), νομίζω πώς πρέπει νά βροῦμε τό θάρρος νά ποῦμε στούς ἑαυτούς μας: «Καλά τά πήγαμε». Δέν σκορπίσαμε, δέν μᾶς σκόρπισαν. Πληρώσαμε, βεβαίως, πολύ ἀκριβά τόν λογαριασμό σέ ἔμψυχο καί ἄψυχο ὑλικό, ἀλλά, συγκριτικά μέ αὐτό πού μᾶς συνέβη, ἀποδεικνύεται πώς εἴμαστε τελικά λαός μεγάλων ἀποστάσεων. Λαός (καί ἡγεσία), διεθνές ὑπόδειγμα. Τό λέω καί τό πιστεύω. Ὑπόδειγμα.
