Η ΣΚΗΝΗ σέ μιά ταβέρνα τῶν Σποράδων· δέν ἔχει σημασία τό νησί. Ἡ νεανική παρέα κοιτᾶ τόν κατάλογο καί παρατηρεῖ κάτι περίεργο.
Τιμές στά ἀγαθά πρός πώληση μέ ΦΠΑ καί τιμές χωρίς ΦΠΑ. «Θά πρέπει νά εἶναι πολύ γενναῖος καί τολμηρός ὁ καταστηματάρχης» λένε ψιθυριστά μεταξύ τους. Ἀποφασίζουν νά κάνουν τήν μεγάλη ζωή καί χωρίς νά ποῦν τίποτε, τέσσερα ἄτομα εἶναι, παραγγέλνουν ἀστακομακαρονάδα. Ἀπολαμβάνουν, πίνουν, ἀστειεύονται, χαλαρώνουν, μέχρι πού ἔρχεται ἡ ὥρα τοῦ λογαριασμοῦ. «Μέ μετρητά ἤ χωρίς;» τούς ρωτᾶ τό ἀφεντικό. «Μετρητά» ἀπαντᾶ ἀποφασιστικά ὁ ἀρχηγός τῆς παρέας. «Μέ ἀπόδειξη ἤ χωρίς;» ρωτᾶ ξανά ὁ καταστηματάρχης. «Μά ἐννοεῖται, χωρίς» ἀπαντᾶ πάλι ὁ ἀρχηγός πού θυμᾶται τόν κατάλογο χωρίς ΦΠΑ. «Εἶστε οἱ ἄνθρωποί μου. 60 εὐρώ ὅλα» τούς ζητᾶ. Τά παιδιά πληρώνουν καί ρίχνουν μιά κλεφτή ματιά στόν κατάλογο «Ἀστακομακαρονάς: 65 εὐρώ μέ ΦΠΑ». Ὅλο τό τραπέζι μέ τίς σαλάτες τους, τίς πατάτες τους, τά κρασιά τους ἔκανε χωρίς ΦΠΑ ὅσο ἡ ἀστακομακαρονάδα μέ ΦΠΑ.
Μέσα σέ λίγα λεπτά πέντε ἄνθρωποι ἀποφάσισαν νά κλέψουν τό κράτος χωρίς μάλιστα νά ἔχουν συνείδηση πώς διαπράττουν κλοπή. Οἱ ἄνθρωποι αὐτοί δέν εἶναι ἡ ἐξαίρεση αὐτό τό καλοκαίρι. Εἶναι ὁ κανόνας. «Ποτέ δέν ζητάω ἀπόδειξη ὅπου καί ἄν πάω» μοῦ εἶπε πρό μηνός ταξιτζής στήν Θεσσαλονίκη, «λέω στόν καταστηματάρχη κράτα τόν ΦΠΑ ἀλλά, μεγάλε, ρίξτον στήν ἀγορά».
Μετά δέκα χρόνια περιπέτειας κρίσης καί μνημονίων ὁ Ἕλλην δέν κατάφερε νά ἀποκτήσει δεσμό ἐμπιστοσύνης μέ τό κράτος του καί ἄν κρίνουμε ἀπό τήν ἀνταπόδοση τῶν ὑπηρεσιῶν πού τοῦ προσφέρει σέ ἀντάλλαγμα τῆς τακτικῆς φορολογίας πού καταβάλλει, μᾶλλον θά δυσκολευτεῖ νά ἀποκτήσει. Δέν εἶναι κάτι πού δέν γνωρίζαμε, ἀλλά αὐτό εἶναι τό νέο μεγάλο δεδομένο τῆς μεταμνημονιακῆς, μεταπολεμικῆς ἐποχῆς. Ἡ φορολογική κόπωση. Εἶχα τήν εὐκαιρία νά τό πῶ καί στόν Εὐκλείδη Τσακαλῶτο σέ τυχαία συνάντησή μας σέ ρεστωράν. Μέ ἄκουσε ἀνέκφραστος πλήν προβληματισμένος.
Τό δεύτερο μεγάλο δεδομένο εἶναι πώς δέν πληρώνουμε γιατί σώνονται τά ἕτοιμα μέ τά ὁποῖα «τήν βγάλαμε» στήν κρίση. Ὁ Ἕλλην μέγας ἐπιπόλαιος ἀλλά καί μέγας ρεαλιστής διήνυσε τήν ἀπόσταση αὐτή τῶν ὀκτώ ἐτῶν κοιτώντας πρός τήν ἑπόμενη μέρα καί ὥρα. Δέν ἔκανε μεγάλους σχεδιασμούς γιά τήν ζωή του. «Αὔριο καί ἔχει ὁ Θεός, αὔριο καί ἔχει ὁ Θεός». Ὁ συσσωρευμένος πλοῦτος ὅμως στερεύει καί δυστυχῶς στά χρόνια πού ἔφυγαν τό κράτος δέν δημιούργησε τίς συνθῆκες γιά τήν παραγωγή νέου πλούτου. Ἐπιδόματα, διευθετήσεις, παροχές, βολέματα, ἀλλά ἐπενδύσεις, ἐλάχιστες. Ἔχει δίκαιο ὁ Μητσοτάκης ὅταν φωνάζει πώς χωρίς νέες δουλειές ὕψους 100 δισ. εὐρώ ὁ τόπος δέν ἔχει μέλλον, ἀλλά ἀπό τήν ἄλλη ὁ πληθυσμός ἀκόμη καί οἱ ψηφοφόροι του, χωρίς πίστη στό κράτος, προτιμοῦν τό κάλλιο πέντε καί στό χέρι ἐπίδομα παρά τήν ἐπένδυση στήν πολυετῆ προσπάθεια.
Ποῦ πᾶμε ὅμως χωρίς δουλειές, χωρίς πλοῦτο, χωρίς ἔσοδα, χωρίς πίστη στό κράτος, χωρίς προσήλωση στίς ὑποχρεώσεις μας μέ ἐπανάληψη τῶν παλαιῶν συμπεριφορῶν; Φοβᾶμαι ὄχι πολύ μακρυά. Ἡ ἑπόμενη χρεωκοπία μέσα στήν δεκαετία εἶναι ὁρατή. Μόνο μέ τίς ὑπηρεσίες, τόν τουρισμό, τά πλεονάσματα καί τήν ρύθμιση γιά τό χρέος δέν γίνεται νά πᾶμε μακρυά. Τό βουνό σύντομα θά εἶναι πάλι μπροστά μας. Ἀκόμη καί ὁ τουρισμός φέτος ἐμφανίζει συμπτώματα κόπωσης καί ὕβρεως. Κόπωσης γιατί ἄνοιξαν καί οἱ γειτονικές ἀγορές. Ὕβρεως γιατί κάποιοι πῆραν καί πάλι θάρρος καί ζητοῦσαν ἀπό τούς αἰφνιδιασμένους πελάτες τους τόν οὐρανό μέ τ’ ἄστρα… Πῶς νά ἐλπίζουμε λοιπόν; Πράγματι, ἄν δέν ἀλλάξουμε θά βουλιάξουμε καί θά μείνουμε ὁριστικά στόν πάτο!
